Rustelozebenensyndroom (RBS): vormen, oorzaken & behandeling

Het rustelozebenensyndroom of Restless Legs-syndrome kan je levenskwaliteit ernstig verstoren, en dit zowel 's nachts als overdag. Bij RBS heb je last van een onaangenaam, branderig gevoel in de benen dat bijna uitsluitend in rust voorkomt. Daarom worden patiënten met het rustelozebenensyndroom vooral tijdens hun slaap met de symptomen geplaagd. De kans dat je slaapstoornissen gaat ontwikkelen is dan ook groot. Niettemin zijn er enkele middeltjes om de symptomen van RBS te verzachten, denk bijvoorbeeld aan een spray of crème tegen onrustige benen. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van rusteloze benen en waaruit bestaat de behandeling van dit syndroom?

Wat is het rustelozebenensyndroom (RBS)?

Het rustelozebenensyndroom of RBS is een aandoening die kan leiden tot een verstoorde nachtrust. Het gaat meestal om een branderig gevoel in de benen, dat gepaard kan gaan met irritatie en jeuk. Ook kan je een kriebelend of tintelend gevoel in de onderbenen ervaren. Het is niet altijd makkelijk om de diagnose van dit syndroom correct te stellen. Omdat het rustelozebenensyndroom slapeloosheid kan veroorzaken wordt de aandoening soms ingedeeld bij de slaapstoornissen.

Symptomen rustelozebenensyndroom

Ongeveer 8% van de bevolking lijdt aan RBS, waarbij de symptomen beginnen op te treden vanaf de leeftijd van 40 à 45 jaar. De symptomen nemen toe met de jaren. Om de diagnose van RBS met zekerheid te kunnen stellen, zijn er een viertal symptomen om in het oog te houden:

onaangenaam gevoel in de onderste ledematen
onaangenaam gevoel dat bijna uitsluitend in rust voorkomt
vooral 's avonds last van rusteloze benen
onaangenaam gevoel vermindert bij beweging

Rustelozebenensyndroom: vormen en oorzaken

Primaire vorm RBS
Er zijn twee vormen van RBS: de primaire vorm en de secundaire vorm. De primaire vorm heeft geen duidelijke oorzaak en is in 70% van de gevallen erfelijk.

Secundaire vorm RBS
Bij de secundaire vorm is het rustelozebenensyndroom het gevolg van een of andere aandoening. In dat geval zijn er vijf belangrijke oorzaken:

ijzertekort
tekort aan vitamine B11
zwangerschap
chronische nierinsufficiëntie
polyneuropathie: een zenuwaandoening in armen en benen
geneesmiddelen zoals bijvoorbeeld: antidepressiva, lithium, neuroleptica, geneesmiddelen tegen astma

Rustelozebenensyndroom: gevolgen

Slaapproblemen
Een niet te onderschatten gevolg van het rustelozebenensyndroom zijn slaapstoornissen. Het grootste probleem bij RBS is dat je moeilijk kan blijven liggen. Je krijgt een onweerstaanbare drang om te bewegen. Vooral 's nachts heeft dat zijn gevolgen: je wordt wakker, je staat op om te bewegen en je gaat weer terug slapen. Hierdoor geraakt je slaap verstoord.

Levenskwaliteit
Bovendien kan het zijn dat je ongewild je benen gaat bewegen in je slaap, waardoor je de volgende dag vermoeid zal opstaan. Het onaangename gevoel in je benen kan ook overdag optreden, als je lang moet stilzitten. Om dit te vermijden gaan sommige patiënten bijvoorbeeld lange autoritten vermijden en uitstapjes naar de bioscoop aan zich voorbij laten gaan. De levenskwaliteit kan bij het RBS dus zowel overdag als 's nachts duidelijk verstoord geraken.

Behandeling onrustige benen

Ernstiger vormen
Tegen de ernstige vormen van RBS zijn er geneesmiddelen op de markt zoals dopamine-agonisten, die bij het avondeten kunnen genomen worden om de nachtelijke symptomen te verzachten. Bij zeer zware vormen kan de arts ook benzodiazepines of anti-epileptica voorschrijven.

Lichte vormen
Slaapkwaliteit
Om de symptomen van lichte vormen van RBS te verzachten komt het erop aan om 's avonds geen zware inspanningen te leveren. Het zal je nachtrust niet bevorderen. Ook stimulerende middelen zoals koffie, alcohol of tabak zijn volledig uit den boze als je de kwaliteit van je slaap wilt verbeteren. Als je kan vermijd dan antidepressiva, want deze geneesmiddelen kunnen RBS in de hand werken. Sommige patiënten doen aan yoga en meditatie om de symptomen te onderdrukken.

Spray en gel
Daarnaast kan je een speciale spray tegen onrustige benen aanbrengen waardoor de kans op een betere nachtrust een stuk groter wordt. Hetzelfde geldt voor gels, zalfjes of crèmes die verzachtend inwerken op de benen.
Enkele voorbeelden hiervan zijn:

DR. FIX Onrustige Benen Spray
Natusor Gel
Allgasan verfrissende beenbalsem

Lees verder

© 2009 - 2025 Verdanov, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

https://nl.wikipedia.org/wiki/Rustelozebenensyndroom (geraadpleegd op 28/05/2016).
https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/rusteloze-benen/item33711 (geraadpleegd op 11/04/2018).

Reacties

R. H. Sillmann, 04-11-2011
Ik heb jarenlang last gehad van rusteloze benen. Niet elke avond, maar wel vaak. Soms ook overdag.
Ongeveer een jaar geleden heb ik, na wat experimenteren, ontdekt dat melatonine althans voor mij het perfecte middel is. Elke avond slik ik twee tabletjes van elk 0,1 mg en mijn klachten zijn praktisch verdwenen.
Vreemd dat melatonine niet tussen de gesuggereerde middelen staat. Nogmaals, mij heeft het van mijn klachten afgeholpen. Ook voor anderen de moeite van het proberen waard, lijkt me.Reactie infoteur, 04-11-2011
Hallo Ruud,

Bedankt voor je reactie en voor de suggestie van de tabletten melatonine als remedie tegen het Rusteloze Benen-Syndroom.
Goed dat de melatonine je heeft kunnen verlossen van rusteloze benen en hopelijk kunnen ook andere mensen met RBS voordeel halen uit deze tip.
Nogmaals bedankt voor je nuttige bijdrage aan dit forum.

Vriendelijke groet,
Verdanov

Mans Mia, 07-08-2011
Hallo,
Had vroeger wel last van rusteloze benen.Een paar jaren zonder geweest, maar heb er weer last van sinds de zomer van dit jaar. Eet nochtans bijna elke dag een banaan.Heb vooral last s'avonds in mijn relax bij het televisie kijken. Mijn huisarts zegt mij dat er medicatie voor bestaat, maar kan uitsluitend door de neuroloog worden voorgeschreven.Zou liever iets eenvoudiger willen ontdekken.Reactie infoteur, 11-08-2011
Hallo Mia,

Bedankt voor je reactie op het artikel in verband met het Rustelozebenensyndroom.
Er zijn inderdaad geneesmiddelen om rusteloze benen tegen te gaan, maar er zijn ook andere middeltjes die bij sommige patiënten helpen.
Het vermijden van zware inspanningen 's avonds kan helpen om rusteloze benen te vermijden. Dit vooral om een betere nachtrust te hebben. Voorts is ook het gebruik van stimulerende middelen zoals alcohol, tabak en koffie af te raden. Sommige patiënten hebben ook baat bij yoga en meditatie. Het is het proberen altijd waard: baat het niet, dan schaadt het niet.
Alvast veel beterschap gewenst,

Vriendelijke groet,
Verdanov

Toosdaniels, 09-07-2011
Mijn man had al jaren last van rusteloze benen, waardoor hij vaak niet in slaap kon komen. Ook overdag veel last tot ik van iemand hoorde die daar jaren last van heeft gehad en sinds hij iedere dag een banaan eet de klachten weg gingen. Toen ik het mijn man vertelde begon hij te lachen, maar baad het niet dan schaad het niet. Na 2 weken iedere dag een banaan eten heeft hij nergens meer last van, je kunt het geloven of niet maar er schijnt een stofje in bananen te zitten die help. En dit doet hij al 2 jaar.Reactie infoteur, 09-07-2011
Hallo Toosdaniels,

Allereerst bedankt voor je reactie op het artikel in verband met RBS of het Rusteloze Benen-syndroom.
Rusteloze benen kunnen erg irritant zijn voor wie er mee te maken heeft en het is zoveel te beter dat het probleem kan opgelost worden door het eten van een stuk fruit en niet door medicatie. Echt interessant dat een banaan zoveel goed kan doen tegen rusteloze benen! Baadt het niet, dan schaadt het niet, zoals je zegt, inderdaad.
Als er nog meer mensen zijn die de symptomen van RBS hebben kunnen oplossen dankzij het regelmatig eten van een banaan, dan ben ik benieuwd naar hun reacties.

Met vriendelijke groeten,
Verdanov