Ouderdomsfactoren nader in beeld gebracht

Aan de basis van ouderdomsklachten staan met name ontstekingen, oxidatie en glycatie. Het lichaam zet afweercellen in om de ziekteverwekkers te bestrijden. Deze afweerreactie doet de vrije radicalen ontstaan. Deze komen vrij bij oxidatie die ontstaat als bijproduct van de celstofwisseling en is er verantwoordelijk voor het beschadigen van onderdelen van cellen. Vervolgens tracht het lichaam deze zuurstofradicalen weg te vangen middels antioxidanten, wat niet altijd lukt. Daardoor, en ook door stress en te weinig bewegen, ontstaat een scala aan klachten. Tevens kunnen door ouderdom gerelateerde klachten door beschadigingen van het DNA met het klimmen der jaren de kop op gaan steken. Door deze klachten kunnen ouderen in een sociaal isolement terechtkomen. Het goede nieuws is dat het brein ten alle tijden nieuwe hersencellen en nieuwe zenuwverbindingen kan aanmaken.

• De belangrijkste ouderdomsfactoren
• Oxidatie
• Ontstekingen
• Glycatie
• Gevolgen van het ouder worden
• Medicatie
• Het testen van het bloed

De belangrijkste ouderdomsfactoren

U bent net zo sterk als uw zwakste schakel, zodat zelfs een klein aantal slecht functionerende cellen uw lichaam zwaar kunnen belasten. De voornaamste secundaire oorzaken van veroudering zijn:

• oxidatie,
• ontstekingen
• glycatie

Doordat deze drie factoren onderling samenwerken, versterken ze elkaar en worden daardoor alsmaar sterker. Buitendien is abnormale methylatie ook nog iets om rekening mee te houden.

Oxidatie

Deze eerste verouderingsfactor bestaat uit onstabiele energierijke zuurstofmoleculen (vrije radicalen), die bij oxidatie (verbranding) vrijkomen. Oxidatie is een chemische reactie op zuurstof, waarbij een atoom of een ion elektronen verliest. De aangerichte schade door ongepaarde zuurstofatomen is specifiek en afhankelijk van welke vrije radicaal er uitbreekt. De factoren daarbij zijn de oplosbaarheid, de zuurgraad en de nabijheid tot bepaalde locaties in het lichaam. Bij het ouder worden neemt de beschadiging van uw DNA door vrije radicalen toe. De vernietigende werking van deze vrije radicalen kan gedeeltelijk worden bestreden door zogenaamde reductiemoleculen, die de overtollige energie opzuigen zonder zelf beschadigd te worden. Een andere manier om vrije radicalen te bestrijden is het innemen van antioxidanten zoals bijvoorbeeld vitamine C en melatonine, dat zowel een hormoon als een antioxidant is.

Ontstekingen

Een acute ontsteking is een effectieve reactie van het immuunsysteem op een trauma of een infectie. Bij een acute ontsteking zoals bij ontstoken knieën, astma en acne van de huid is het direct duidelijk dat een ontsteking aan de basis staat van dat ziektebeeld. Een chronisch lichte ontsteking kan echter reeds gedurende decennia in het lichaam sluimeren, zonder ogenschijnlijk enige merkbare problemen te veroorzaken. Deze vorm van ontsteking is vrijwel altijd het gevolg van defecte cellen. Sindsdien is men er echter achter gekomen dat zo'n proces de voorbode kan zijn van een scala aan ziekten, die voorheen totaal niet als ontstekingsziekten werden beschouwd. Daarbij valt te denken aan bijvoorbeeld hartaandoeningen, aderverkalking, ziekte van Alzheimer, diabetes type II en bepaalde vormen van kanker.

Een verkorting van de telomeren

Een chronische ontsteking treft ook de uiteinden van chromosomen (telomeren), waarna ze door celdeling sneller verkorten dan normaal het geval is. Onderzoeken tonen dan ook aan dat bij vele ziekten een weefselspecifieke verkorting van telomeren aanwezig is. Zo hebben mensen met de ziekte van Alzheimer een onevenredige verkorting van de telomeren in de hersenen. De verkorting van de telomeren veroorzaakt een versnelde aanmaak van vrije radicalen in de mitochondriën.

Glycatie

In het algemeen geldt hoe lager de glucosespiegel, hoe minder glycatie. Als uw lichaam wordt blootgesteld aan een teveel aan suikers komt glycatie op gang. De overtollige suikers hechten zich dan binnen of buiten de cel aan de moleculen van eiwitten en vetten. Het gevolg daarvan is klontenvorming (AGEs) die zich in de vorm van kristallen in het gehele lichaam kunnen opstapelen. Door het hechten van suikers aan de desbetreffende moleculen worden celmembranen minder elastisch en ontstaat er een voedingsbodem voor een chronische ontsteking. Deze beschadigt vervolgens vrijwel alle weefsels. Metformine (met als merknaam Glucophage) beschermt tegen de schadelijke gevolgen van glycatie. Het verlaagt door activering in de lever van het enzym AMPK de aanmaak van glucose, hetgeen resulteert in lagere suiker- en insulinespiegels in het bloed.

AGEs zijn ook verantwoordelijk voor het samenklonteren van bloedplaatjes, waardoor de (kleinere) bloedvaten vernauwen en ze daarmede een aanzet leveren tot verhoogde bloeddruk, vaatziekte en hartaanvallen. Tevens worden AGEs in verband gebracht met een opeenhoping van amyloïde stoffen in de hersenen, doordat AGEs verbindingen aangaan met andere door vrije radicalen beschadigde eiwitten, waaronder de vervoerproteïne LDL. Daardoor ontstaat er een plakkerige substantie, die de bloedvaten doet dichtslibben. De oorzaak van een en ander is niet het LDL, dat uitsluitend dient om iets te vervoeren, maar eerder een teveel aan vrije radicalen en een te hoge bloedsuikerspiegel. Tenslotte veroorzaken AGEs insulineresistentie en een slechte regulatie van het bloedsuiker. De conclusie is dan ook dat AGEs zeer gevaarlijk zijn en niet alleen het verouderingsproces verergeren, maar tevens het risico van chronische kwalen en ziekten op latere leeftijd doen toenemen.

Methylatie

Hierbij hecht een methylgroep bestaande uit één koolstofatoom en drie waterstofatomen zich aan andere moleculen. Zodoende is deze metylgroep in staat de toxinen van bepaalde gevaarlijke zware metalen te verwijderen en speelt deswege een cruciale rol om een normale hersenfunctie te kunnen behouden. Het stabiliseert ook de telomeren door hen te beschermen tegen oxidatie. Tevens is een methylatiereactie naar alle waarschijnlijkheid betrokken bij het aanzetten van telomerase, de enige bekende veilige en natuurlijke manier om uw telomeren te verlengen. Ook de lever maakt gebruik van methylatie bij het doen verwijderen van bijproducten van inwendige toxines zoals hormonen, alsmede uitwendige toxinen zoals bijvoorbeeld pesticiden.

Abnormale methylatie
Daarentegen is abnormale methylatie een verouderingsfactor, waarvan niemand precies weet hoe dit proces tot stand komt. Daarbij stapelt onder meer homocysteïne zich in het lichaam op. Deze ontstekingsverbinding wordt gevormd door een abnormale eiwitstofwisseling en is als enige vorm van abnormale methylatie in het bloed meetbaar. Hoge waarden aan homocysteïne zijn betrokken bij ziekten zoals een hartinfarct, beroerte en aderverkalking.

Gevolgen van het ouder worden

Hierbij kunnen onder meer worden onderscheiden.

• de extra vorming van vrije radicalen door een toename van oxidatieve stress door een teveel aan afvalstoffen
• een hogere insulinegevoeligheid, met als gevolg dat magnesium wordt uitgescheiden
• een hogere glucosebloedspiegel
• toenemende schade aan de mitochondriën
• presbyopie (verziendheid door ouderdom)
• tekorten aan calcium, chroom, vitamine B12 en vitamine D3 door een slechtere opname
• grijs worden en het krijgen van rimpels en staar aan de ogen
• slecht horen, incontinentie en slecht ter been zijn

Medicatie

Deze dient dagelijks te worden ingenomen, waarbij onder andere kunnen worden onderscheiden:

• omega-3 vetzuren 2000 mg en curcumine 400 mg: om ontstekingen tegen te gaan
• acetyl-L-carnitine 1000 mg: voor het genereren van meer energie
• DHEA 25 mg, magnesium 400 mg en vitamine D3 in een dosis van 25 mcg voor een betere opname van calcium en fosfor
• astaxanthine 6 mg: deze kleurstof wordt door algen geproduceerd en is nauw verwant aan bètacaroteen en luteïne
• wekelijkse injecties met vitamine B12 in een hoge dosis en indien mogelijk voldoende lichaamsbeweging
• een glutenvrij dieet

NB: aan ouderen worden veelal te veel onnodige medicijnen voorgeschreven, hetgeen door zijn bijwerkingen veel problemen veroorzaakt. Bovendien wordt door artsen niet altijd voldoende aandacht besteed aan de interacties, die kunnen optreden tussen deze voorgeschreven medicijnen. Daarbij komt dat op dit gebied nog veel dient te worden onderzocht. Het advies aan ouderen is dan ook een intensief medicijngebruik kritisch te bekijken en zo mogelijk met behulp van een arts op zoek te gaan naar gezondere alternatieven.

Het testen van het bloed

Voorafgaande aan de inname van de supplementen is het om vergelijkingsmateriaal te hebben zinvol, als u de indicatoren voor ontsteking in uw bloed laat meten. Na afloop van de driemaandelijkse kuur laat u dan nogmaals uw bloed testen op de ontstekings-markers C-reactief eiwit (CRP) en homocysteïne, omdat dit de meest gangbare en eenvoudige methoden zijn om een ontsteking in uw lichaam te meten.

C-reactief eiwit (CRP)

Een stof die door de lever wordt aangemaakt en in de bloedbaan wordt afgescheiden. Deze stof is een gevoelige graadmeter voor ontsteking in het gehele lichaam. Een CRP-waarde onder de vier milligram per deciliter is goed. Hogere waarden kunnen daarentegen duiden op ernstige onderliggende ontstekingsproblemen.

Homocysteïne

Deze stof is een ontstekingsverbinding, die gevormd wordt bij een abnormale eiwitstofwisseling. Een optimale waarde dient lager te zijn dan acht micromol per liter. Bij hogere waarden boven de dertien neemt het risico op het vormen van bloedstolsels toe en is dan tevens een indicator voor een tekort aan vitamine B12.