Antioxidanten en vrije radicalen - Gevolgen voor het lichaam

Antioxidanten zijn belangrijk voor de gezondheid. Anti-oxidanten beletten dat vrije radicalen schade aanrichten en anti-oxidanten helpen ongewenste oxidatie te voorkomen in ons lichaam. Lichamelijke veroudering, schade aan de huid en het bindweefsels blijken het gevolg te zijn van vrije radicalen. Anti-oxidanten kunnen de veroudering vertragen. Antioxidanten zitten in bepaalde voeding (o.a knoflook, broccoli, kruiden) en in supplementen (o.a Omega vetzuren, vitamine A, B6, C, E, taurine, mineralen als zink en selenium).

Oxidatie en zuurstof: biologische processen

In alle biologische processen speelt zuurstof een dubbele rol. Aan de ene kant is het een onmisbaar element voor leven. Aan de andere kant is zuurstof verantwoordelijk voor bijna alle afbraakprocessen. Om dit te illustreren de volgende voorbeelden:

• IJzer van een verroeste spijker is een verbinding aangegaan met zuurstof; de spijker oxideert en gaat in kwaliteit achteruit.
• Verbranding van een stuk hout is een verbinding tussen hout en zuurstof, waarbij warmte (vuur) en afbraak (as) ontstaan.

Gewenste en ongewenste oxidatie

De verbranding van voedingsstoffen in onze lichaamscellen is een afbraakproces van voedingsstoffen, waarbij zuurstof nodig is en energie (warmte) ontstaat. Er is dan sprake van gewenste oxidatie. Het roesten van een spijker bijvoorbeeld is ongewenste oxidatie. Naast zuurstof zijn er tal van andere elementen met oxidatieve eigenschappen. Het is belangrijk dat ongewenste oxidatieprocessen zoveel mogelijk vermeden worden. Ongewenste oxidatie van bijvoorbeeld vetzuren in ons lichaam zorgt niet alleen voor afbraak van de vetzuren, maar laat ook vrije radicalen ontstaan.

Vrije radicalen

Vrije radicalen zijn kleine, uiterst actieve, agressieve deeltjes die veel schade kunnen aanrichten. Bij alle gewenste en ongewenste oxidatieprocessen in ons lichaam ontstaan deze schadelijke deeltjes. De vorming van vrije radicalen in ons lichaam kan het gevolg zijn van:

• Normale celdeling.
• Het afweersysteem.
• Het ontgiftingssysteem.

Van buitenaf staat ons lichaam bloot aan vrije radicalen door onder andere straling, luchtverontreiniging, synthetische toevoegingen in voedsel, lichamelijke overbelasting, stress, zware metalen etc.

Gevolgen vrije radicalen

Lichamelijke veroudering is in principe een gevolg van schade door vrije radicalen. Dat onze huid minder elastisch wordt is een gevolg van schade door vrije radicalen aan huid en bindweefsels. Het is te vergelijken met een elastiekje dat brokkelig wordt en vergaat als het in de zon heeft gelegen. Er is uit verschillende onderzoeken naar voren gekomen dat veroudering mede het gevolg lijkt te zijn van overmatige activiteit van vrije radicalen. Mensen die roken en veel aan de zon hebben bloot gestaan, krijgen eerder rimpels door een grotere hoeveelheid aan schadelijke vrije radicalen. Ook andere aandoeningen, zoals reuma, hart- en vaatziekten, tumoren, pigmentvlekken en staar, lijken mede toe te schrijven te zijn aan schade door vrije radicalen c.q. overmatige vrije radicalen activiteit.

Vrije radicalen en oxidatie

Op twee manieren verdedigt ons lichaam zich tegen overmatige belasting door vrije radicalen.

• Enerzijds beschikt het lichaam over vrije radicalen vangers. Dit zijn enzymen die ons lichaam produceert om vrije radicalen aan zich te binden en daardoor onschadelijk te maken (bv. catalase, glutathion en SOD = super oxide dismutase).
• Anderzijds kan het lichaam beschikken over anti-oxidanten. Dit zijn stoffen die in onze voeding voorkomen en ongewenste oxidatie en daarmee ongewenste vrije radicaalvorming kunnen voorkomen. Sommige van deze voedingsfactoren beschikken over vrije radicalen vangende eigenschappen.

Anti-oxidanten

Anti-oxidanten die voorkomen in voedingsstoffen zijn onder andere:

• Knoflook.
• Pijnboombast.
• Broccoli.

Vermijden van vrije radicalen

Een overschot aan vrije radicalen kun je vermijden door zo min mogelijk:

• Straling (overmatig zonlicht, zonnebank, radio-activiteit e.d.)
• Luchtverontreiniging en tabaksrook.
• Lichaamsvreemde stoffen in voeding (synthetische kleurstoffen, zware metalen)
• Stress (lichamelijk en geestelijk).
• Oxidatie van voeding door te zorgen voor voldoende anti oxidanten.
• Onvolwaardige voeding te gebruiken.

Anti-oxidanten in supplementen

Het kan raadzaam zijn om naast de voeding ook een anti-oxidanten complex te gebruiken. Een anti-oxidant staat niet op zichzelf; alleen samen met andere anti-oxidanten en hulpstoffen vindt bescherming tegen vrije radicalen plaats. Veel merken hebben samenstellingen c.q. complexen van onderstaande stoffen.

• Vitamine C: anti-oxidant en ontgifter van zware metalen.
• Vitamine E: voorkomt celbeschadigingen door vetzuren te beschermen tegen oxidatie: vrije radicalen vanger.
• Bèta-caroteen: anti-oxidant en vrije radicalen vanger, beschermt tegen (UV) straling.
• Vitamine A: beschermt celmembraam en slijmvliezen.
• Glutathion: belangrijke factor tegen radicaalbelasting.
• Vitamine B 6: actief in meer dan 50 enzymatische reactie.
• Vitamine B 2: helpt glutathion te reduceren.
• Koper: vangt radicalen in alle cellen van het lichaam.
• Mangaan: wordt minder aangemaakt naarmate men ouder wordt.
• Selenium en zink: helpen tegen belasting vrije radicalen.
• Taurine: aminozuur en sterk anti-oxidant (o.a. bij chloor-radicalen en cholesterol).
• Kruiden: Groene thee extract, Ginkgo Biloba, Mariadistel, Aziatische Waternavel
• Bioflavonoiden (ook wel vitamine P genoemd)

Bioflavonoïden als anti-oxidant

Bioflavonoïden zijn plantaardige stoffen die een rol spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten en zijn voor het behoud van gezonde bloedvatwanden. Ze beschermen en versterken de vaatwanden en verlagen een te hoog cholesterolgehalte in het bloed. Bioflavonoïden verhogen het effect van vitamine C in het lichaam. In de natuur komt vitamine C altijd voor in combinatie met bioflavonoïden (bijv. citrusvruchten). Bioflavonoïden zijn nuttig bij vele problemen, w.o. spataderen, open benen, aambeien en sportblessures. Ook kunnen ze abnormale bloedstollingen voorkomen, ontstekingen remmen en staar helpen voorkomen.

Voor meer informatie, voedingsstoffen en supplementen kun je natuurlijk altijd bij de drogist, 'groene' apotheek, natuurvoedingswinkel of natuurgeneeskundig therapeut terecht. Ook zijn er tegenwoordig allerlei Vitamines on line te bestellen of vitamine winkels/shops.
Supplementen zijn er in veel verschillende merken zoals: Biodynamics, AOV, Orthica, VitOrtho, KernGezond, Nutramin, Now, Herbalife, Pharmafood etc.

Lees verder

• Omega vetzuren 3, 6 & 9
• Geneeskrachtige gezonde kruiden - Alfabetische index
• Groene thee - Gezond antioxidant