Oorzaken en behandeling van een sleutelbeenbreuk

Het sleutelbeen is het bot dat zich situeert aan de bovenkant van de borst, tussen het borstbeen en het schouderblad. In tegenstelling tot andere botten is het sleutelbeen net wel goed voelbaar omdat deze niet is bedekt met spieren. Sleutelbeenbreuken komen vrij vaak voor bij verschillende leeftijdsgroepen: zo zijn kinderen meer vatbaar voor een dergelijke breuk daar het sleutelbeen pas in de late tienerjaren volledig ontwikkeld is. Ook topsporters en atleten hebben een grotere kans om blessures aan het sleutelbeen op te lopen.

Anatomie

Het sleutelbeen meet ongeveer vijftien centimeter en zorgt voor de stabiliteit van de schouders. Het verbindt je armen met de rest van het lichaam via sternoclaviculaire en acromioclaviculaire gewrichten. Het sternoclaviculaire gewricht bevindt zich aan de voorzijde van het lichaam en verbindt het borstbeen met het sleutelbeen. Het acromioclaviculaire gewricht daarentegen bevindt zich aan de achterzijde en verbindt het sleutelbeen met het schouderblad. Beide gewrichten zijn stevig ingekapseld en worden nog eens verstevigd door ligamenten die zorgen dat het bot op zijn plaats blijft zitten.

Het sleutelbeen is verbonden met verscheidene spieren in de nek en schouders. Pijn aan het sleutelbeen kan daardoor worden veroorzaakt door een fractuur of schade aan omliggende weefsels hoewel ook het sleutelbeen zelf aan de basis kan liggen van heel wat ongemak.

Vaak voorkomende oorzaken van pijn aan het sleutelbeen

Sleutelbeenbreuk bij kinderen

Pijn aan het sleutelbeen wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een breuk. Vooral bij kinderen ligt dit percentage vrij hoog aangezien deze groep een actievere levensstijl heeft in tegenstelling tot volwassenen en dus meer vatbaar zijn voor breuken en kwetsuren. Ook bij pasgeborenen komt een sleutelbeenbreuk vaker voor. Wanneer het bekken van de moeder redelijk klein is in tegenstelling tot de baby zal er meer kracht moeten worden uitgeoefend om de baby vrij te krijgen tijdens de geboorte alvorens er ademhalingsproblemen opduiken. Hierdoor is een breuk vaak onvermijdelijk.

Sleutelbeenbreuk bij volwassenen

Een gebroken sleutelbeen wordt voornamelijk veroorzaakt door een val op de schouder of op de arm wanneer deze zich in uitgestrekte toestand bevindt. Ook een directe impact op het sleutelbeen als gevolg van een auto-ongeluk of sportprestatie kan een breuk veroorzaken. Dit laatste komt vooral voor bij contactsporten zoals rugby, judo en worstelen of andere sporten zoals skiën en wielrennen. Een sleutelbeenbreuk wordt ook vaak vastgesteld bij mensen met kwetsbare botten, wat heel vaak genetisch is bepaald, of wanneer de botten broos en zwak worden als gevolg van ziekten zoals botkanker of osteoporose.

Soorten sleutelbeenbreuken

Sleutelbeenbreuken worden doorgaans onderverdeeld in drie soorten afhankelijk van de locatie van de breuk.

Mid-shaftfractuur

De meest voorkomende sleutelbeenbreuk waarbij de breuk zich in het centrale deel van het bot bevindt. Bij 85% van de gevallen, zowel kinderen als volwassenen, is er sprake van een mid-shaftsleutelbeenfractuur.

Laterale fractuur

Een laterale sleutelbeenbreuk treedt op aan de schouderzijde van het sleutelbeen. Dit type fractuur komt slechts voor in tien procent van de gevallen.

Mediale fractuur

Een mediale sleutelbeenbreuk komt zelden voor en situeert zich aan de borstbeenzijde van het sleutelbeen. Dit is ook meteen de meest ernstige vorm van de drie soorten sleutelbeenbreuken aangezien er ook schade is aan het omliggend weefsel.

Symptomen herkennen

Een sleutelbeenbreuk na een val gaat vaak gepaard met een krakend geluid tijdens de val gevolgd door een scherpe pijn ter hoogte van de schouder en het sleutelbeen. Deze pijn wordt heviger bij het bewegen van de arm of wanneer er druk op het sleutelbeen wordt uitgeoefend. Naarmate de ernst van de breuk kunnen volgende symptomen zich manifesteren:

• Pijn aan het sleutelbeen
• Pijn van de schouder
• Stijfheid van de arm
• Misvorming van het sleutelbeen
• Hangende schouder
• Zwelling en blauwe plekken ter hoogte van de schouder en mogelijke uitbreiding naar de borst en oksels.
• Gevoelloosheid, voosheid of tintelingen in de armen

Wanneer je denkt dat je een sleutelbeenbreuk hebt opgelopen is het belangrijk om snel medische hulp op te zoeken. De dokter of spoedarts zal een röntgenfoto maken om de specifieke locatie en ernst van de breuk vast te kunnen stellen. Ook zal worden nagegaan of omliggende zenuwen en bloedvaten nog intact zijn. Gelukkig gaat een sleutelbeenbreuk zelden gepaard met schade aan de zenuwen bloedvaten hoewel dit in heel ernstige gevallen wel kan voorkomen.

Is een operatieve ingreep noodzakelijk?

De behandeling van een sleutelbeenbreuk bestaat uit het eenvoudigweg laten genezen van de breuk, of uit een chirurgische ingreep waarbij het sleutelbeen terug in zijn normale positie wordt gezet, afhankelijk van de ernst van de breuk. In tegenstelling tot vele andere breuken kan een gangbare behandeling voor botbreuken niet worden toegepast bij een sleutelbeenbreuk. Zo is bijvoorbeeld gipsen van een sleutelbeen onmogelijk door zijn positie in het lichaam.

Op basis van enkele criteria zal een arts beslissen of al dan niet moet worden overgegaan tot een operatieve ingreep. Hierbij wordt gekeken naar de locatie van de breuk en de mate waarin het bot zich heeft verplaatst, mogelijke andere verwondingen maar ook de leeftijd van de patiënt speelt hierbij een rol. Jongeren mensen zullen sneller genezen van een botbreuk in tegenstelling tot ouderen. Tenslotte wordt er ook gekeken naar de vooruitzichten en verwachtingen van de patiënt. Zo kan een operatie worden overwogen bij een topsporter om de kansen op complicaties te minimaliseren en snelheid van herstel te optimaliseren.

Herstelproces

Een sleutelbeenbreuk herstelt doorgaans binnen twaalf weken hoewel de pijn reeds na enkele weken zal verdwijnen. Na de breuk is het wel noodzakelijk dat de arm enkele weken wordt geïmmobiliseerd. Hierna zullen lichte bewegingen en kleine activiteiten weer geleidelijk aan kunnen worden uitgevoerd. Vaak kunnen patiënten, voornamelijk jongeren, hun normale activiteiten snel weer hervatten.

Bij het hervatten van dagelijkse activiteiten is het belangrijk om weten dat haast en spoed een negatief effect zal hebben op het herstelproces. Wanneer kleine bewegingen nog veel pijn veroorzaken draag je de mitella het best nog een tijd langer.

Doorgaans herstelt een sleutelbeenbreuk volledig zonder blijvende letsels. Vaak kan er gedurende een lange periode nog wel een bult zichtbaar zijn waar de breuk plaatsvond maar deze is normaal niet hinderlijk noch van blijvende aard.