Magnesium: wat doet het in je lichaam?

We kennen allemaal het belang van calcium voor onze botten. Maar om überhaupt calcium te kunnen verwerken zonder dat de elektrolytenhuishouding in ons lichaam uit balans raakt, hebben we magnesium nodig. Ons lichaam heeft ook magnesium nodig om energie te produceren, om eiwitten en vetten met elkaar te laten samenwerken en om onze spieractiviteit te reguleren. Ook ons zenuwstelsel kan zonder magnesium niet functioneren. Hoewel dit mineraal zo belangrijk is, krijgen veel mensen te weinig magnesium binnen. Het tekort aan magnesium is voornamelijk een gevolg van onze ongezonde wijze van eten: grote hoeveelheden geraffineerde graanproducten en te weinig groene groenten. Maar ook magnesium-arme gronden waarop landbouw wordt bedreven, en het gebruik van bepaalde meststoffen, dragen ertoe bij dat ons voedsel zeer weinig magnesium bevat.

Inhoud

• Waarom hebben we magnesium nodig?
• De relatie tussen calcium en magnesium
• De oorzaak van magnesiumtekort
• Symptomen magnesiumtekort

Waarom hebben we magnesium nodig?

Magnesium is onontbeerlijk voor het functioneren van honderden enzymen in ons lichaam. Het gaat dan met name om enzymen die te maken hebben met het vrijkomen, de opslag, het transport en het verbruik van energie. Er zijn bepaalde lichaamsprocessen die zonder magnesium niet goed kunnen plaatsvinden:

• Voor de groei, de ontwikkeling en deling van cellen, heeft het lichaam bouwstoffen zoals eiwitten nodig. Die eiwitten, ook wel proteïnen genoemd, kan het niet zonder magnesium produceren;
• Ook het geleiden van impulsen via de zenuwbanen die ons hele lichaam doorkruisen, kan alleen met behulp van magnesium. Evenals de specifieke signaaloverdracht tussen zenuwcellen onderling trouwens;
• Ook spieren hebben voor hun functioneren magnesium nodig. Omdat de doorbloeding van onze weefsels, het op peil houden van de spanning in onze vaten en daarmee ook de bloeddruk, door spieren wordt bewerkstelligd, zijn ook die functies afhankelijk van magnesium;
• Naast calcium en vitamine D speelt magnesium een belangrijke rol bij het behoud van gezonde botten;
• De afgifte van serotonine, een neurotransmitter die onze stemming beïnvloedt, wordt geregeld door magnesium. Een tekort aan magnesium kan daarom tot een depressie leiden.

De relatie tussen calcium en magnesium

In onze voeding ontbreekt het sneller aan magnesium dan aan calcium. Een gebrek aan calcium krijgt weliswaar veel meer aandacht, maar we zijn op beide mineralen aangewezen om onze botten gezond en sterk te houden. Maar weinig mensen weten dat de calcium magnesium nodig heeft om zijn werk goed te doen. Een overmaat aan calcium kan zelfs de opname van magnesium belemmeren, wat ernstige gevolgen voor onze gezondheid kan hebben. De dosering van beide mineralen moet optimaal op elkaar zijn afgesteld: de instroom van calcium in een cel is afhankelijk van de concentratie magnesium. Ontbreekt magnesium, dan neemt de cel te veel calcium op wat, afhankelijk van het celtype, zeer verschillende gevolgen kan hebben. We ervaren dat bijvoorbeeld als krampen, migraine, angst, etcetera. Ook in ons bloed is magnesium de tegenspeler van calcium en voor een gezonde nierfunctie bijvoorbeeld, is een uitgebalanceerde elektrolytenhuishouding een voorwaarde. Raakt deze uit balans dan kunnen zich al snel nierstenen vormen. Daarom moet men bij gebruik van calciumsupplementen die geen magnesium bevatten voorzichtig zijn! De gevolgen van een onevenwichtige elektrolytenhuishouding zijn verstrekkend en moeilijk te overzien!

De oorzaak van magnesiumtekort

Waarom is er zo vaak sprake van een magnesiumtekort? Zoals hiervoor al aangegeven, bevat onze voeding vaak onvoldoende hoeveelheden magnesium. Maar waarom is dat eigenlijk zo?

Voedingsmiddelen worden te zeer bewerkt

Diverse bewerkingsmethodieken in de voedingsmiddelenindustrie gaan ten koste van het magnesiumgehalte in ons voedsel:

• wordt bijvoorbeeld tarwe tot meel verwerkt, dan kan het magnesiumgehalte in bepaalde gevallen met wel 90% afnemen;
• bij de productie van suiker kunnen we iets vergelijkbaars waarnemen: ook dat proces wordt geassocieerd met een aanzienlijke reductie van het magnesiumgehalte;
• ook wanneer we groenten koken of invriezen gaat dat gepaard met verlies van magnesium.

Inname van bepaalde geneesmiddelen

Veel vaak voorgeschreven geneesmiddelen werken al dan niet bewust op de elektrolytenbalans. Daartoe behoren onder andere plaspillen (diuretica), insuline, cortisonen, sommige antibiotica en de anticonceptiepil. Deze leiden tot verminderde absorptie en verhoogde uitscheiding van magnesium.

Symptomen magnesiumtekort

De hierna volgende opsomming vormt slechts een fractie van de ziekten en aandoeningen, die veroorzaakt worden door een tekort aan magnesium. Wordt de magnesiumtoevoer van het organisme verbeterd, dan zal een aantal van die symptomen doorgaans weer verdwijnen.

• angst en paniekaanvallen: magnesium heeft invloed op de bloedspiegels van stresshormonen en onze hersenfuncties;
• depressie: er zijn wetenschappers die de sterke stijging van depressieve stoornissen bij de mens toeschrijven aan frequente tekorten aan magnesium;
• slapeloosheid: magnesium beïnvloedt de productie van melatonine, een hormoon dat onze slaap-waak-cyclus regelt;
• zenuwaandoeningen: aangezien magnesium betrokken is bij de overdracht van zenuwprikkels, kan een tekort aan magnesium migraine veroorzaken. Een gestoorde signaallijn in combinatie met een tekort aan magnesium in onze spieren, kan ook leiden tot krampen;
• hartkwalen: een magnesiumtekort is een van de meest voorkomende oorzaken van hart- en vaatziekten. Wordt bij hartritmestoornissen en andere hartkwalen een magnesiumtekort vastgesteld, dan wordt het mineraal vaak ingezet als therapie
• hoge bloeddruk: zoals reeds vermeld, wordt de spanning van onze bloedvaten en daarmee de bloeddruk door magnesium geregeld;
• suikerziekte: om suiker vanuit het bloed naar de cellen te transporteren, is er behalve insuline ook magnesium nodig. Daarom manifesteert een tekort aan magnesium zich vergelijkbaar met insulineresistentie, de oorzaak van diabetes type 2;
• osteoporose: is er een gebrek aan magnesium, dan helpt ook calcium niet tegen osteoporose.