Spastische bekkenbodem syndroom: symptomen en behandeling

Iemand met het spastische bekkenbodem syndroom is niet in staat om op de momenten dat dit gewenst is de spieren van de bekkenbodem te ontspannen. Deze blijven dan altijd gespannen waardoor ontlasting niet kan ontsnappen. Het gevolg is vaak langdurige verstopping van de darmen. Bijkomende klachten zijn onder meer buikpijn, een opgeblazen gevoel, een gebrek aan eetlust en beschadigingen aan de endeldarm door het langdurig ophouden van de ontlasting. Een gespecialiseerde bekkenfysiotherapeut kan met de patiënt aan herstel werken middels biofeedback-therapie.

Spastische bekkenbodem

• Over de bekkenbodem
• Spastische bekkenbodem: wat gaat er mis?
• Symptomen spastische bekkenbodem
• Onderzoeken: defeacografie, elektromyografie en expulsietest
• Behandeling: biofeedback therapie en medicijnen

Over de bekkenbodem

De bekkenbodem of bekkenbodemspieren zijn een spiergroep die zich onderin de buik bevinden en het bekken afsluiten. De bekkenbodemspieren hebben meerdere belangrijke functies. In de eerste plaatst vormt de spierplaat een soort hangmat waarin diverse organen steunen. Zo biedt deze steun aan de blaas en de endeldarm en bij de vrouw ook aan de baarmoeder. De bekkenbodem voorkomt dat deze organen gaan verzakken en er problemen ontstaan met de ontlasting. Een bekkenbodem in goede conditie is normaliter gespannen. Zo wordt voorkomen dat urine en ontlasting kan ontsnappen. Bij bepaalde processen die de druk op de buik verhogen zoals niezen, hoesten of zwaar tillen wordt de spanning nog eens extra verhoogd om incontinentie te voorkomen. Als je naar het toilet gaat ontspannen de bekkenbodemspieren juist om je in staat te stellen je te ontlasten. Ook het laten van een wind kan alleen maar wanneer de bekkenbodemspieren zich ontspannen en tevens is voor de vrouw deze functie erg belangrijk bij de geslachtsgemeenschap.

Spastische bekkenbodem: wat gaat er mis?

Wanneer je last hebt van een spastische bekkenbodem of bekkenbodem dyssynergie dan zijn de bekkenbodemspieren altijd aangespannen. Men krijgt dan wel het aandranggevoel dat iedereen krijgt en een aanleiding vormt om naar het toilet te gaan maar daar eenmaal aangekomen lukt het niet of nauwelijks om zich te ontlasten. Dit komt doordat de spieren niet op het juiste moment ontspannen waardoor de ontlasting niet kan ontsnappen. Hoewel de endeldarm zich vult met ontlasting, blijft de anus gesloten. Harder persen geeft dan geen resultaat.

De oorzaak van een spastische bekkenbodem is onbekend. Bij mensen die met dit probleem gediagnosticeerd worden wordt geen lichamelijke afwijking gevonden. Het probleem - dat bij zowel mannen als vrouwen voorkomt - heeft waarschijnlijk een psychische oorzaak.

Symptomen spastische bekkenbodem

Het meest kenmerkende en tevens dehabiliterende symptoom van een spastische bekkenbodem is langdurige verstopping. Als men niet op de normale manier van de ontlasting af kan komen dan blijft het langer dan noodzakelijk in de dikke darm zitten. Hier wordt vocht aan de ontlasting onttrokken waardoor dit erg hard kan worden. Dit maakt het alleen maar lastiger om de ontlasting uiteindelijk de anus te laten passeren. Wel kan men last krijgen van ontlastingsincontinentie of overloopdiarree. Dit ontstaat wanneer waterdunne ontlasting langs de grote klomp ontlasting in de endeldarm weglekt. Dit weglekken gaat niet gepaard met (extra) aandrang waardoor men continu het risico loopt zich te bevuilen.

Andere klachten die het gevolg kunnen zijn van een spastische bekkenbodem zijn:

• Buikpijn
• Opgeblazen gevoel
• Gebrek aan eetlust
• Beschadigingen aan de endeldarm
• Anale kloofjes of fissuren
• Aambeien

Onderzoeken: defeacografie, elektromyografie en expulsietest

Verschillende onderzoeken worden gebruikt om de diagnose spastische bekkenbodem syndroom te stellen. Zo kan middels een defeacografie het ontlastingsproces in beeld gebracht worden. In veel gevallen wordt hierbij gebruik gemaakt van röntgenstraling maar in sommige ziekenhuizen kan dit onderzoek gedaan worden middels een dynamische MRI-scan. De activiteit van de bekkenbodemspieren kan ook getest worden door middel van een elektromyografie (EMG). Met een expulsietest wordt onderzocht in welke mate men in staat is ontlasting naar buiten te persen.

Behandeling: biofeedback therapie en medicijnen

Omdat van het spastische bekkenbodem syndroom geen lichamelijke oorzaak bekend is bestaat er ook geen standaardbehandeling voor. In veel gevallen zal men doorverwezen worden naar een bekkenfysiotherapeut om hier middels oefeningen aan herstel te werken. Een methode die veel gebruikt wordt bij patiënten met een spastische bekkenbodem is biofeedback-therapie. Een gespecialiseerde bekkenfysiotherapeut brengt daarbij inwendig elektrodes aan en laat de patiënt oefeningen doen terwijl de activiteit van de bekkenbodemspieren en de sluitspieren gemeten wordt. Op een beeldscherm kun je vervolgens zelf zien wat het resultaat is van het uitvoeren van de instructies die je krijgt. Dit heet biofeedback. Het doel van de therapie is om nieuwe hersenverbindingen aan te leggen die je in staat stellen weer het verloren 'bekkenbodemgevoel' terug te krijgen en zo uiteindelijk weer zelf invloed uit te kunnen oefenen op de bekkenbodemspieren en sluitspieren.

Om acute klachten te bestrijden kan een arts medicijnen voorschrijven die ook worden voorgeschreven bij verstopping met andere oorzaken om zo de ontlasting dunner te maken en te voorkomen dat de ontlasting in de dikke darm al te hard wordt. Soms wordt volstaan met het advies om vrij verkrijgbare middelen tegen verstopping te gebruiken. Door middel van gebruik van een (hoogopgaand) klysma kan de al in de endeldarm aanwezige ontlasting zachter worden gemaakt.