Glutenataxie: Schade aan hersenen door eten van gluten

Glutenataxie: Schade aan hersenen door eten van gluten Glutenataxie (neurocoeliakie) is een zeldzame neurologische aandoening waarbij patiënten heel hevig reageren op het eten van gluten. Het lichaam valt namelijk per ongeluk de hersenen aan, waardoor sprake is van glutenataxie. De auto-immuunaandoening presenteert zich met onder andere problemen met het gezichtsvermogen en de loopgang. Voor de progressieve ziekte is een behandeling vereist want anders ontstaat progressieve hersenschade. De patiënt moet zich levenslang aan een strikt glutenvrij dieet houden om glutenataxie te remmen en te voorkomen dat de aandoening terugkeert.

Oorzaken: Overgevoeligheid voor gluten

Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Sommige patiënten ervaren een overgevoeligheid voor gluten; zij lijden aan coeliakie. Hierdoor ervaren ze na het eten van gluten spijsverteringsproblemen en ontstaat tevens schade aan de dunne darm. Glutenataxie is net zoals coeliakie een auto-immuunaandoening waarbij de antilichamen die vrijkomen bij de vertering van gluten, per ongeluk het cerebellum (kleine hersenen) aanvallen. Dit deel van de hersenen bevindt zich in de achterkant van het hoofd boven de nek. Het cerebellum is verantwoordelijk voor de beweging en heeft een directe invloed op activiteiten zoals de balans, de coördinatie, het evenwichtsvermogen, de houding, het lopen, het spraakvermogen en het wandelen. De precieze oorzaak van glutenataxie is anno oktober 2020 onbekend.

Symptomen door schade aan hersenen

Glutenataxie is een progressieve neurologische aandoening waarbij de symptomen geleidelijk optreden en steeds verergeren. Bij glutenataxie is sprake van een overgevoeligheid aan gluten, maar spijsverteringsproblemen komen hierbij niet altijd tot uiting, hoewel ze wel mogelijk zijn. Enkele mogelijke milde tot ernstige symptomen zijn onder meer:

Een bloedonderzoek is vereist / Bron: Frolicsomepl, PixabayEen bloedonderzoek is vereist / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

De symptomen van glutenataxie zijn vergelijkbaar met symptomen van andere ataxie-aandoeningen, waardoor het voor de arts een uitdaging vormt om een nauwkeurige diagnose te stellen. Anno oktober 2020 is de ziekte nog relatief nieuw, waardoor artsen deze aandoening nog niet goed kennen. Via een bloedonderzoek is het mogelijk om coeliakie op te sporen. Wanneer het testresultaat positief is, reageert het lichaam overgevoelig op gluten. De patiënt moet vanaf dan alle gluten schrappen uit de voeding. Indien de symptomen verbeteren, is de kans groot dat de patiënt lijdt aan glutenataxie. Verder zet de arts een MRI-scan in. Bij circa 60% van de patiënten met glutenataxie zijn er aanwijzingen voor cerebellaire atrofie (ineenkrimpen van het cerebellum). Bij sommige patiënten onthult een MRI-scan bovendien heldere witte vlekken op de hersenen die duiden op hersenbeschadiging.

Behandeling via strikt glutenvrij dieet

Een strikte verwijdering van alle gluten uit de voeding zijn nodig, zodat de symptomen verdwijnen. Ook kleine hoeveelheden gluten zijn verboden daar de progressie van de ziekte anders wordt voorgezet. Het is echter wel belangrijk om enkel onder leiding van een arts dit dieet te volgen, en bij mogelijke tekenen van glutenataxie niet zelf te gaan experimenteren met glutenvrij eten. De patiënt bezoekt namelijk met de aanwezige klachten best een arts die de diagnose stelt en zo nodig een behandeling inzet.

Prognose van glutenataxie

Volgt de patiënt een strikt glutenvrij dieet, dan duurt het vaak enige tijd alvorens de klachten van glutenataxie verbeteren. Glutenataxie is een langzaam progressieve ziekte. Ervaart de patiënt voor het eerst de klachten van de ziekte, dan is het vaak el mogelijk om de progressie om te keren door gluten uit de voeding te verwijderen. Blijft de patiënt echter gluten eten, dan verergeren de symptomen en ontstaat permanente hersenschade.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Coeliakie: wat is het, symptomen en diagnostiekCoeliakie: wat is het, symptomen en diagnostiekIn Nederland zijn er zo'n 25.000 mensen met de diagnose coeliakie. De werkelijke prevalentie ligt waarschijnlijk veel ho…
Glutenallergie: Symptomen, behandeling en glutenvrij dieetGlutenallergie: Symptomen, behandeling en glutenvrij dieetEen allergie voor gluten komt in de samenleving erg veel voor: 2 tot 3% van de mensen heeft namelijk glutenintolerantie.…
Is quinoa glutenvrij?Quinoa is een echte powerfood en steeds meer mensen ontdekken wat de voordelen van dit graan zijn. Zo kun je er bijvoorb…
Ataxie bij paardenAls paardeneigenaar krijg je vroeg of laat wel eens te maken met kreupelheid. In sommige gevallen is de diagnose "Ataxie…

Tintelingen: oorzaken van een tintelend gevoel in lichaamTintelingen: oorzaken van een tintelend gevoel in lichaamTintelingen voelen in je lichaam, bijvoorbeeld in je armen, handen, benen, voeten, gezicht, lippen of elders, is een vre…
Kaakpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke kaak of kakenKaakpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke kaak of kakenKaakpijn is een veel voorkomend vervelend symptoom. Patiënten met pijn aan één kaak of beide kaken krijgen namelijk moge…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • Geraadpleegd op 26 januari 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Gluten ataxia, https://www.wheat-free.org/celiac-disease-gluten-ataxia-symptoms.html
  • Gluten en neurologische schade, http://goedgezond.info/2015/03/27/gluten-en-neurologische-schade/
  • Neurocoeliakie, http://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/ontsteking/neurocoeliakie.php
  • Neurologische klachten bij coeliakie, http://www.storiesofacoeliac.nl/informatief/neurologische-klachten-bij-coeliakie/
  • What happens in gluten ataxia?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/320730.php
  • What Is Gluten Ataxia?, https://www.verywell.com/what-is-gluten-ataxia-562400
  • Afbeelding bron 1: Frolicsomepl, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.