Melkblaren: Behandeling voor pijnlijke vlekjes op tepel(hof)

Moeders die borstvoeding geven, kampen af en toe met melkblaren op de tepel of het tepelhof. Dit zijn kleine witte, gele of heldere stipjes of vlekjes die ogen als blaren die gevuld zijn met melk. Ze verschijnen als er een verstopping ontstaat van de tepelporiën. Melkblazen zijn vaak het gevolg van een probleem bij het aanleggen van de baby. De baby zuigt bijvoorbeeld niet diep genoeg, of hij hangt aan de borst. Andere oorzaken zijn te veel melktoevoer of een schimmel- of bacteriële infectie bij de moeder. Het dragen van een te strakke beha of een beha die wrijving op de tepel veroorzaakt, vormt eveneens een mogelijke oorzaak. Diverse huismiddeltjes en medische behandelingen zijn beschikbaar om melkblaren te genezen en te voorkomen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen bij melkblaren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Afgekolfde melk
• Borstkolf
• Frequente borstvoeding
• Kalmerende zalf
• Lecithine-supplementen
• Olijfolie
• Pijnstillers
• Steriele naald
• Tepelmassage
• Voedingsaanpassingen
• Voedingshouding
• Voorgeschreven medicijnen
• Warm kompres
• Zoutoplossing
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van melkblaar
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met melkblaren
• Verzorg je huid goed
• Kies comfortabele kleding
• Vermijd te veel druk
• Gebruik warme kompressen
• Let op tekenen van infectie
• Raadpleeg een arts als de blaren aanhouden
• Vermijd te veel stress en rust voldoende
• Pas je voedingspatroon aan
• Misvattingen rond melkblaren
• Melkblaren worden altijd veroorzaakt door onvoldoende voeding
• Melkblaren verdwijnen altijd vanzelf
• Melkblaren zijn altijd te zien aan de buitenkant van de huid
• Melkblaren kunnen niet worden behandeld zonder medische hulp
• Melkblaren komen alleen voor bij vrouwen die borstvoeding geven
• Melkblaren zijn een teken van een ernstige aandoening
• Melkblaren kunnen niet worden voorkomen

Epidemiologie

Melkblaren zijn een veelvoorkomend verschijnsel bij pasgeborenen en jonge zuigelingen, die vaak verschijnen tijdens de eerste weken van het leven. Het wordt beschouwd als een goedaardige aandoening die meestal vanzelf verdwijnt zonder medische interventie. De prevalentie van melkblaren is hoog onder pasgeborenen, waarbij naar schatting 20% tot 40% van de zuigelingen getroffen kan worden.

Prevalentie bij pasgeborenen
Melkblaren komen vaker voor bij pasgeborenen, vooral in de eerste weken van het leven. Dit komt doordat de hormonale veranderingen die optreden na de geboorte, zoals het afnemen van moedermelkhormonen, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van melkblaren. Het komt zowel voor bij jongens als meisjes, zonder significante geslachtsverschillen.

Geografische spreiding
Er zijn weinig specifieke gegevens over geografische variatie in de prevalentie van melkblaren. De aandoening komt wereldwijd voor, vooral in landen waar moeders borstvoeding geven. De prevalentie kan iets hoger zijn in gemeenschappen waar borstvoeding de norm is, omdat dit de hormonale veranderingen bevordert die bijdragen aan de ontwikkeling van melkblaren.

Mechanisme

Melkblaren ontstaan door een ophoping van melk in de melkklieren van de huid van de baby, wat leidt tot de vorming van kleine, witte, of gele blaren. Deze blaren worden vaak geassocieerd met hormonale veranderingen die optreden na de geboorte, wat het mechanisme achter de aandoening verklaart.

Hormonale invloeden
De belangrijkste oorzaak van melkblaren is de overdracht van hormonen van de moeder naar de baby tijdens de zwangerschap en kort na de geboorte. Het hormoon prolactine speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van melkklieren in de huid van de pasgeborene. De hormonale pieken die optreden bij de geboorte veroorzaken tijdelijke blokkades in de melkklieren, wat leidt tot de vorming van blaren.

Blokkades in de melkklieren
De melkklieren in de huid van de baby kunnen tijdelijk verstopt raken door een ophoping van melk, waardoor melkblaren ontstaan. Dit is meestal een onschuldige aandoening die vanzelf geneest zonder dat er behandelingen nodig zijn, omdat de blokkade vaak vanzelf oplost naarmate de hormoonspiegels zich stabiliseren.

Oorzaken

Melkblaren ontstaan vaak door een combinatie van factoren zoals onvoldoende hechting van de baby aan de borst, overmatige druk op de tepels, of het gebruik van een onjuiste borstvoedingspositie. De blaren kunnen ook worden veroorzaakt door een infectie of irritatie door de huid van de tepel die niet goed kan ademen.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het ontstaan van melkblaren bij pasgeborenen kunnen beïnvloeden. De belangrijkste risicofactoren zijn hormonale veranderingen, maar andere omgevings- en genetische factoren kunnen ook een rol spelen.

Hormonale invloeden
Een van de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van melkblaren is de hormonale invloed van de moeder op het kind. Pasgeborenen die tijdens de zwangerschap meer blootgesteld zijn aan vrouwelijke hormonen, zoals oestrogenen, hebben een grotere kans om melkblaren te ontwikkelen. Dit komt doordat de hogere niveaus van hormonen in het lichaam van de baby de melkklieren kunnen stimuleren.

Gecombineerde risicofactoren
In sommige gevallen kunnen andere factoren, zoals borstvoeding, bijdragen aan het ontstaan van melkblaren. Hoewel borstvoeding zelf geen directe risicofactor is, kunnen verhoogde melkproductie of druk op de huid leiden tot de ontwikkeling van blaren, vooral bij pasgeborenen die al een verhoogde melkklieractiviteit vertonen.

Risicogroepen

Melkblaren komen vooral voor bij pasgeborenen, maar sommige groepen kunnen een hoger risico hebben.

Pasgeborenen en zuigelingen
De meest risicovolle groep voor het ontwikkelen van melkblaren zijn pasgeborenen, vooral in de eerste weken na de geboorte. Aangezien de hormonale invloeden van de moeder op de baby nog sterk zijn in deze vroege periode, hebben bijna alle pasgeborenen enige vorm van melkblaren.

Baby's die borstvoeding krijgen
Hoewel melkblaren ook voorkomen bij zuigelingen die kunstvoeding krijgen, zijn ze vaker te zien bij baby’s die borstvoeding krijgen. Dit komt doordat borstvoeding de hormonale veranderingen bevordert die de melkklieren in de huid van de baby beïnvloeden.

Geassocieerde symptomen

Geassocieerde symptomen bij melkblaren verwijzen naar andere fysieke of klinische verschijnselen die vaak samen met de blaren voorkomen. Hoewel melkblaren zelf meestal onschadelijk zijn, kunnen bepaalde geassocieerde symptomen aanwijzingen geven voor andere aandoeningen of complicaties die verder moeten worden geëvalueerd.

Hormonale symptomen
Melkblaren kunnen gepaard gaan met hormonale veranderingen bij pasgeborenen. Deze veranderingen kunnen niet alleen melkblaren veroorzaken, maar ook andere hormonale symptomen zoals gezwollen borstklieren bij zowel jongens als meisjes. Deze hormonale reacties zijn tijdelijk en verdwijnen meestal vanzelf, maar kunnen in sommige gevallen geassocieerd worden met de ontwikkeling van melkblaren.

Huidirritaties en roodheid
Bij sommige pasgeborenen kunnen melkblaren gepaard gaan met huidirritatie of roodheid rond de blaren. Dit komt meestal door de blokkades in de melkklieren of door een verhoogde gevoeligheid van de huid. In dergelijke gevallen is het belangrijk om de huid schoon te houden en extra druk of wrijving op de getroffen gebieden te vermijden. Dit soort irritaties verdwijnen vaak na verloop van tijd zonder medische interventie.

Blaren op andere delen van het lichaam
In zeldzamere gevallen kunnen melkblaren zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de schouders, rug of gezicht. Dit kan optreden als gevolg van hormonale veranderingen die verder gaan dan alleen de melkklieren van de borst. Dit wordt echter vaak beschouwd als een milde en tijdelijke aandoening die vanzelf geneest zonder verdere complicaties.

Aanhoudende symptomen bij oudere zuigelingen
Hoewel melkblaren doorgaans binnen enkele weken verdwijnen, kunnen sommige zuigelingen langer blaren blijven vertonen, zelfs na de eerste maanden van het leven. Dit kan soms gepaard gaan met een toename van huiduitslag of een meer verkrustte vorm van de blaren. Aanhoudende of verergerende symptomen kunnen wijzen op een andere aandoening, zoals een huidaandoening, en moeten dan door een arts worden beoordeeld.

Complicaties zoals infectie
Hoewel zeldzaam, kunnen melkblaren geïnfecteerd raken, wat leidt tot symptomen zoals pijn, zwelling, warmte en afscheiding. In dit geval kunnen de geassocieerde symptomen wijzen op een infectie van de blaar of een ontsteking in de omliggende huid. Bij tekenen van infectie is het belangrijk om medische zorg in te schakelen om de juiste behandeling te ontvangen.

Alarmsymptomen bij melkblaren

Melkblaren verdwijnen meestal met huismiddeltjes. Als ze niet verbeteren, is het raadzaam om een arts te raadplegen, vooral als de melkblaren erg pijnlijk zijn, de borstvoeding verstoord is of tekenen van een infectie aanwezig zijn. Tekenen van een infectie zijn koorts, rillingen, lichaamspijnen, vermoeidheid, plaatselijke borstpijn, warmte of zwelling.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van melkblaren is meestal klinisch en gebaseerd op het uiterlijk van de blaren en de symptomen van de patiënt. Artsen kunnen de blaren onderzoeken en vragen stellen over borstvoedingstechnieken en -frequentie. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn als er tekenen van infectie zijn of als de blaren niet verbeteren met conservatieve behandeling.

Behandeling

Behandeling van melkblaren richt zich op het verlichten van symptomen en het bevorderen van genezing. Dit kan het aanpassen van borstvoedingstechnieken en het gebruik van een comfortabele en ademende bh omvatten. Het aanbrengen van warme kompressen en het voorkomen van verdere irritatie door het dragen van losse kleding kunnen nuttig zijn. In gevallen van infectie kunnen antibiotica nodig zijn.

Afgekolfde melk

Borstvoeding is effectief om het immuunsysteem van de baby te versterken, want moedermelk bevat antimicrobiële eigenschappen. Sommige vrouwen melden dat melkblaren voorkomen worden door een beetje afgekolfde melk over de tepel aan te brengen, maar wetenschappelijk bewijs is hiervoor niet aanwezig (oktober 2020).

Borstkolf

Een professionele borstkolf is soms nodig om melk in verstopte poriën uit te drukken, omdat de consistentie hiervan dikker is (zoals tandpasta). De vrouw moet de pompsterkte geleidelijk verhogen tot de geharde melk naar buiten komt.

Frequente borstvoeding

Door meer regelmatig voeding te geven, wordt de melkstroom door de melkkanalen gestimuleerd.

Kalmerende zalf

Rustgevende zalven voor pijnlijke tepels zijn online of in de winkel verkrijgbaar. Crèmes met kamille zijn kalmerend. Ze houden het tepelgebied vochtig en verminderen jeuk en pijn. Veel van deze zalven zijn speciaal ontwikkeld voor veilig gebruik tijdens het geven van borstvoeding.

Lecithine-supplementen

Lecithine is een natuurlijke substantie die als emulgator in veel voedingsmiddelen is toegevoegd. Lecithine zou verstopte kanalen kunnen voorkomen door het gehalte aan meervoudig onverzadigde vetzuren in moedermelk te verhogen. Verder vermindert deze substantie mogelijk ‘kleverige’ melk. Veel lecithine-supplementen zijn online beschikbaar. Wetenschappers hebben echter geen bewijzen van de effectiviteit van dit middel bij de behandeling van melkblaren (oktober 2020).

Olijfolie

Olijfolie houdt de tepels zacht en vochtig gedurende de dag. Hiervoor plaatst de vrouw een met olie doordrenkte wattenschijf in de beha zodat deze de tepel bedekt. Het is wel belangrijk om de tepel voorzichtig droog te vegen alvorens borstvoeding te geven. Het wattenstaafje moet de vrouw twee keer per dag vervangen.

Pijnstillers

Sommige vrij verkrijgbare pijnstillers zijn ook geschikt voor vrouwen die borstvoeding geven. Ibuprofen is veilig voor zogende vrouwen die geen maagzweer of astma hebben. Het is wel belangrijk om enkel ibuprofen te nemen wanneer dit nodig is en de aanbevolen dosis niet te overschrijden.

Steriele naald

De arts verwijdert soms de verstopping uit het kanaal met een steriele naald. Hij voert deze methode enkel uit wanneer huismiddeltjes niet werken voor het verlichten van de melkblaren. Een vrouw mag dit niet zelf uitvoeren, omdat hierdoor het risico op een infectie of mastitis (ontsteking van het borstweefsel) verhoogt.

Tepelmassage

Zachtjes de tepel masseren maakt de blaar los. Ook een beetje druk uitoefenen achter de tepel is nuttig. Deze behandeling is het meest effectief wanneer de huid erg zacht is, bijvoorbeeld na het nemen van een bad of douche.

Voedingsaanpassingen

Het eten van een gezonde en gevarieerde voeding stimuleert het immuunsysteem en helpt bij het bestrijden van een deel van de schimmelinfecties die melkblaren veroorzaken. Naast het eten van meer fruit en groenten, zijn prenatale multivitaminen in de periode na de bevalling nodig. Het is essentieel om het gebruik van supplementen tijdens het geven van borstvoeding te bespreken met een arts.

Voedingshouding

Een andere voedingshouding aannemen is soms ook nuttig om de melkblaar te behandelen. Een goede aanleghouding van de baby is wel belangrijk. Ouders.nl heeft op haar website in stappen uitgelegd wat een goede voedingshouding is.

Voorgeschreven medicijnen

Bij melkblaren veroorzaakt door spruw of een bacteriële infectie is medicatie vereist voor zowel de moeder als de baby.

Warm kompres

Een warm kompres gedurende vijftien aanbrengen op de tepel vlak voor het geven van borstvoeding verlicht te klachten. De huid moet wel droog zijn alvorens de borstvoeding te starten.

Zoutoplossing

Om de verstopping te verwijderen, mogen de tepels geweekt worden in een oplossing van zout en warm water. Hiervoor mengt de vrouw twee theelepels Epsomzout in een kop warm water en laat ze dit mengsel een beetje afkoelen. De vrouw past dit mengsel drie of vier keer per dag toe totdat de verstopping verdwijnt.

Prognose

De prognose voor melkblaren is meestal gunstig. De aandoening verdwijnt meestal vanzelf zonder blijvende effecten. Bij de meeste zuigelingen genezen de blaren zonder dat er medische interventie nodig is, binnen enkele weken na de geboorte.

Zelfherstellende aandoening
Melkblaren zijn doorgaans zelfbeperkend en vereisen geen behandeling. De meeste zuigelingen herstellen volledig, waarbij de blaren binnen een paar weken verdwijnen, wanneer de hormonale niveaus normaliseren.

Langdurige effecten
Er zijn geen langdurige effecten van melkblaren, en de aandoening heeft geen invloed op de normale groei en ontwikkeling van het kind. Zodra de hormonale balans van het kind zich stabiliseert, verdwijnen de blaren meestal zonder verdere complicaties.

Complicaties

Complicaties van melkblaren kunnen infecties zoals mastitis omvatten als blaren openbarsten en niet goed worden behandeld. Chronische pijn of ongemak kan ook een complicatie zijn als de blaren niet effectief worden beheerd. In zeldzame gevallen kan het aanhouden van blaren leiden tot langdurige problemen met borstvoeding.

Preventie van melkblaar

Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak van melkblaren aan te pakken, want anders komen de blaren mogelijk terug. Daarom moet een vrouw voorkomen dat de melkkanalen verstopt geraken door het naleven van volgende tips:

• borstinfecties snel behandelen
• comfortabele beha’s en nachthemden dragen
• de baby in een juiste positie houden tijdens het voeden: Sommige posities veroorzaken meer wrijving en druk op de tepel dan andere posities.
• de tepels na het voeden reinigen
• regelmatig melk afkolven
• spreken met een lactatiekundige
• voldoende blijven drinken (minimaal acht glazen per dag) om de melkstroom te stimuleren en uitdroging te voorkomen

Praktische tips voor het leven met / omgaan met melkblaren

Melkblaren, ook wel borstblaren genoemd, zijn blaasjes die zich kunnen vormen op de huid van de borst, meestal door overmatige druk of wrijving. Dit kan optreden tijdens het geven van borstvoeding of door strakke kleding. Het is belangrijk om goed voor de huid te zorgen om pijn en complicaties te voorkomen.

Verzorg je huid goed

Melkblaren ontstaan vaak door wrijving, dus zorg ervoor dat de huid goed gehydrateerd blijft. Gebruik een zachte, niet-irriterende crème of zalf om de huid te verzachten. Het is belangrijk om je huid regelmatig te inspecteren en indien nodig een verzachtende crème te gebruiken om de blaren te verzachten en infectie te voorkomen. Als de blaren gepaard gaan met een huidinfectie, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor de juiste behandeling.

Kies comfortabele kleding

Strakke kleding of beha’s kunnen de kans op het ontwikkelen van melkblaren vergroten. Kies voor comfortabele kleding die de huid niet irriteert. Kies bijvoorbeeld voor een goed passende bh die geen druk uitoefent op de borst. Draag ademende stoffen die de huid kunnen helpen ademen en die wrijving verminderen. Tijdens het geven van borstvoeding kun je overwegen om een borstvoedingsbeha of een zachte top te dragen.

Vermijd te veel druk

Als je merkt dat je melkblaren hebt, is het belangrijk om te vermijden dat er te veel druk op de borsten komt. Als je borstvoeding geeft, zorg dan dat de baby goed aan de borst ligt en dat er geen onnodige druk wordt uitgeoefend. Als je melkblaren hebt zonder borstvoeding, probeer dan minder intensieve druk uit te oefenen op de getroffen gebieden.

Gebruik warme kompressen

Een warme, vochtige doek kan helpen om melkblaren te verzachten en pijn te verlichten. Leg de kompressen gedurende 10-15 minuten op de getroffen plekken om de doorbloeding te bevorderen en de melkblaren te kalmeren. Zorg ervoor dat het kompres niet te heet is om brandwonden of verdere irritatie te voorkomen.

Let op tekenen van infectie

Als de melkblaren gepaard gaan met pijn, roodheid of huidinfectie, kan dit een teken zijn van een infectie. Het is belangrijk om de blaren goed schoon te houden en te voorkomen dat ze worden doorgeprikt, omdat dit de kans op infecties vergroot. Als je tekenen van een infectie opmerkt, zoals pus of aanhoudende pijn, raadpleeg dan een arts voor de juiste behandeling.

Raadpleeg een arts als de blaren aanhouden

Als de melkblaren aanhouden of verergeren, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Dit is vooral belangrijk als je borstvoeding geeft, aangezien onbehandelde melkblaren kunnen leiden tot blokkades of mastitis, een infectie van het borstweefsel. Je arts kan je adviseren over de beste behandelingsopties en eventuele medicatie die nodig is.

Vermijd te veel stress en rust voldoende

Stress kan de huidconditie verergeren, dus het is belangrijk om voldoende rust te nemen en stress te verminderen. Zorg voor voldoende slaap en probeer ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen of meditatie om je geest te kalmeren. Het verminderen van stress kan helpen om je huid gezond te houden en het genezingsproces te versnellen.

Pas je voedingspatroon aan

Een gezond voedingspatroon kan je helpen om je huid van binnenuit te ondersteunen. Zorg ervoor dat je genoeg vitamine A en C binnenkrijgt, omdat deze vitaminen de huid helpen herstellen en gezond houden. Voedingsmiddelen zoals wortelen, citrusvruchten en bladgroenten kunnen hierbij helpen. Hydrateer ook goed door voldoende water te drinken, omdat dit de huid helpt te herstellen.

Misvattingen rond melkblaren

Melkblaren zijn een veelvoorkomend probleem bij vrouwen die borstvoeding geven, maar er bestaan verschillende misvattingen over wat ze zijn, hoe ze ontstaan en hoe ze behandeld moeten worden. Het is belangrijk om de feiten te begrijpen om goed met deze aandoening om te gaan en de juiste maatregelen te nemen.

Melkblaren worden altijd veroorzaakt door onvoldoende voeding

Veel mensen denken dat melkblaren altijd het gevolg zijn van onvoldoende voeding of verkeerd aanleggen van de baby. Hoewel een slechte aanhaking inderdaad een risico kan zijn, kunnen melkblaren ook ontstaan door andere factoren, zoals overmatige druk op de borst of huidaandoeningen, zoals huidinfecties, die de melkkanalen kunnen blokkeren.

Melkblaren verdwijnen altijd vanzelf

Hoewel melkblaren soms vanzelf kunnen verdwijnen, is dit niet altijd het geval. Het is belangrijk om actief de melkkanalen te blijven legen om te voorkomen dat de blaren verergeren of zelfs een abces veroorzaken. Het niet behandelen van melkblaren kan leiden tot ontstekingen en pijnlijke infecties.

Melkblaren zijn altijd te zien aan de buitenkant van de huid

Sommige mensen denken dat melkblaren altijd duidelijk zichtbaar zijn, maar dit is niet altijd het geval. Soms kunnen de verstoppingen zich dieper in het borstweefsel bevinden, waardoor ze moeilijker te zien zijn, maar wel degelijk voor ongemak zorgen. De pijn kan bijvoorbeeld aanhouden zonder dat er een zichtbare bult te zien is.

Melkblaren kunnen niet worden behandeld zonder medische hulp

Er bestaan verschillende manieren om melkblaren thuis te behandelen, zoals warme kompressen, masseren van de borst en het handmatig uitdrukken van melk. In sommige gevallen kan het nodig zijn om professionele hulp in te schakelen, maar veel vrouwen kunnen melkblaren zelf effectief behandelen zonder de noodzaak van verdoving of medische ingrepen.

Melkblaren komen alleen voor bij vrouwen die borstvoeding geven

Hoewel melkblaren vooral voorkomen bij vrouwen die borstvoeding geven, kunnen ze ook optreden bij vrouwen die niet borstvoeding geven, vooral als er een verstopping in de melkkanalen is. Dit komt meestal voor wanneer de borsten overvloedig melk produceren, wat kan leiden tot blokkades, zelfs zonder dat er borstvoeding wordt gegeven.

Melkblaren zijn een teken van een ernstige aandoening

In de meeste gevallen zijn melkblaren geen teken van een ernstige aandoening, maar een tijdelijk probleem dat vaak voorkomt tijdens de borstvoedingsperiode. Hoewel het belangrijk is om het probleem te behandelen om infecties te voorkomen, zijn melkblaren doorgaans geen indicatie van een kanker of andere ernstige ziekte.

Melkblaren kunnen niet worden voorkomen

Hoewel melkblaren moeilijk te vermijden zijn, kunnen bepaalde maatregelen helpen om het risico te verkleinen. Het is belangrijk om regelmatig te voeden, de borsten goed te legen en druk op de borsten te vermijden. Het naleven van goede hygiëne en het verzorgen van de lippen van de borsten kan ook helpen om de kans op verstoppingen te verminderen.