Gebroken schouder: symptomen, oorzaak, behandeling & herstel

De schouder of het schouderblad is het vlakke driehoekige bot dat de achterzijde van de schouder vormt. Een gebroken schouder komt niet vaak voor. Meestal breekt de kop van het schoudergewricht. Het schouderblad of het schouderdak kan ook breken. Een gebroken schouder komt vaker voor bij jonge mannen van 25 tot 45 jaar. Een gebroken schouder ontstaat meestal door een trauma met een hoge impact. Deze treden op bij atletische activiteiten, ongevallen met motorvoertuigen en andere vormen van stomp trauma. Een gebroken schouder wordt vaak veroorzaakt door zware krachten die ook ernstige verwondingen aan de borst, longen en inwendige organen kunnen veroorzaken. Behandeling van een gebroken schouder gebeurt vaak met een mitella en fysiotherapie. Bij een ernstige breuk kan de chirurg adviseren een schouderoperatie adviseren. Herstel van een gebroken schouder duurt vaak 6-8 weken. Na enige tijd mogen er rustige bewegingen onder schouderniveau worden uitgevoerd en ook steeds meer oefeningen.

• Oorzaak van een gebroken schouder
• Symptomen van een gebroken schouder
• Gebroken schouder: pijn, herstel en wat je kunt verwachten
• Hoe voelt de pijn bij een gebroken schouder?
• Wat bepaalt de ernst van de pijn?
• Hoe wordt de pijn behandeld?
• Herstelproces: wat kun je verwachten?
• Complicaties en uitdagingen tijdens het herstel
• Wanneer medische hulp inschakelen?
• Huisarts
• Alarmsymptomen
• Spoedeisende hulp
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gebroken schouder
• Mitella
• Chirurgische ingreep
• Wat zijn de risico's van een operatie?
• Wat gebeurt er na een operatie?
• Herstel van een gebroken schouder
• Prognose
• Preventie

Oorzaak van een gebroken schouder

Sanne, een jonge moeder, raakte betrokken bij een auto-ongeluk toen een andere bestuurder door rood reed. Hoewel ze zich eerst vooral zorgen maakte om haar zoontje achterin, voelde ze al snel een stekende pijn in haar schouder. In het ziekenhuis bleek dat haar schouder gebroken was door de klap van de gordel. Na een operatie en weken van revalidatie leerde ze langzaam haar arm weer gebruiken. "Het had zoveel erger kunnen zijn," zei ze later dankbaar, terwijl ze haar zoon stevig vastpakte met haar herstelde arm.

Een gebroken schouder wordt vaak veroorzaakt door direct trauma met veel kracht of geweld. Zo'n 80% van de mensen met gebroken schouderbladen heeft ook last van verwondingen voor aan de borstwand, longen en schouder. Veelvoorkomende oorzaken een gebroken schouder zijn onder andere:

• ongevallen met motorvoertuigen
• valpartij met direct trauma aan de schouder
• vallen met een uitgestrekte arm
• direct trauma zoals van een honkbalknuppel of hamer

Symptomen van een gebroken schouder

Pijn, zwelling en blauwe plekken kunnen voorkomen op het schouderblad ter hoogte van de bovenrug of op de bovenkant van de schouder. Andere tekenen van een gebroken schouderblad kunnen bestaan uit:

• schouderpijn
• bewegen van de arm verhoogt de pijn
  Schouderpijn / Bron: Africa Studio/Shutterstock.com
• onvermogen om de arm normaal zonder pijn te bewegen of op te tillen
• zwelling
• gevoeligheid
• pijn hebben bij elke diepe ademhaling als gevolg van beweging van de borstwand bij elke ademhaling en deze beweging kan op zijn beurt het schouderblad bewegen en pijn veroorzaken.
• de schouder lijkt afgeplat of vervormd
• blauwe plekken of verkleuring rond de bovenarm

Gebroken schouder: pijn, herstel en wat je kunt verwachten

Een gebroken schouder, of schouderfractuur, is een pijnlijke en vaak invaliderende blessure die kan ontstaan door een val, verkeersongeluk of ander trauma. Het herstelproces varieert afhankelijk van de ernst en locatie van de breuk, en vereist geduld en zorg. Hier volgt een uitgebreide gids over de pijn en het herstel van een gebroken schouder.

Hoe voelt de pijn bij een gebroken schouder?

De pijn van een gebroken schouder kan intens en scherp zijn, vooral direct na het trauma. De schouder is een complex gewricht met veel zenuwuiteinden, en elke beweging kan de pijn verergeren.

• Acute pijn: Direct na de breuk wordt de pijn vaak beschreven als stekend en ondraaglijk. Zelfs kleine bewegingen van de arm of schouder kunnen de pijn verergeren.
• Zwelling en blauwe plekken: Binnen enkele uren na de breuk kan de schouder opzwellen en verschijnen er blauwe plekken, wat de pijn verder versterkt.
• Chronische pijn: Tijdens het herstel kan er sprake zijn van een doffe, zeurende pijn, vooral bij inspanning of verandering van houding.

Patiënten kunnen ook last hebben van referred pain, waarbij pijn wordt gevoeld in de bovenarm of zelfs in de nek, vanwege de complexe zenuwverbindingen in het schoudergebied.

Wat bepaalt de ernst van de pijn?

De intensiteit van de pijn hangt af van verschillende factoren:

• Type breuk: Een gebroken sleutelbeen (clavicula) of schouderblad (scapula) veroorzaakt meestal minder pijn dan een breuk van de bovenarm (humeruskop), omdat de laatste vaker gepaard gaat met beschadiging van omliggende spieren en zenuwen.
• Verplaatsing van de botten: Als de botten uit positie zijn (dislocatie), kan dit extra pijn veroorzaken doordat omliggende weefsels en zenuwen onder druk staan.
• Zenuw- of peesbeschadiging: In sommige gevallen kan de breuk gepaard gaan met letsel aan zenuwen of pezen, wat de pijn en bewegingsbeperking verergert.

Hoe wordt de pijn behandeld?

Effectieve pijnbestrijding is een belangrijk onderdeel van het herstel. Dit kan bestaan uit:

• Pijnstillers: In de acute fase worden vaak paracetamol of NSAID’s zoals ibuprofen voorgeschreven. Bij ernstige pijn kan de arts tijdelijk opioïden voorschrijven.
• Immobilisatie: Het dragen van een mitella of schouderbrace stabiliseert de schouder en vermindert beweging, waardoor de pijn afneemt.
• Koude therapie: Het aanbrengen van ijs gedurende de eerste 48 uur na het letsel helpt om zwelling en pijn te verminderen.
• Fysiotherapie: Na de acute fase kan fysiotherapie helpen om de pijn te beheersen en de mobiliteit te verbeteren door gecontroleerde bewegingen.

Herstelproces: wat kun je verwachten?

Acute fase (0-6 weken): In de eerste weken na het letsel ligt de focus op het stabiliseren van de breuk en het verminderen van pijn. Gedurende deze periode mag de schouder vaak niet worden belast.

• Immobilisatie: Een mitella of schouderbrace wordt meestal gedurende 4-6 weken gedragen.
• Beperkte beweging: Alleen lichte oefeningen, zoals het bewegen van de vingers en pols, worden aanbevolen om stijfheid te voorkomen.

Herstel- en mobilisatiefase (6-12 weken): Zodra de breuk begint te genezen, wordt fysiotherapie gestart om de beweeglijkheid van de schouder terug te krijgen.

• Mobiliteitsoefeningen: Voorzichtig rekken en strekken om de bewegingsvrijheid te verbeteren.
• Pijn en vermoeidheid: Veel patiënten ervaren in deze fase een doffe pijn en spierzwakte door het gebrek aan beweging tijdens de immobilisatie.

Herstel van kracht (3-6 maanden): In deze fase wordt de focus verlegd naar het versterken van de schouder- en armspieren.

• Krachttraining: Gecontroleerde oefeningen met gewichten of elastische banden.
• Functionele verbetering: Doelgerichte therapie om dagelijkse activiteiten, zoals tillen en dragen, weer mogelijk te maken.

Langetermijnherstel (6 maanden en verder): Het volledige herstel kan tot een jaar duren, afhankelijk van de ernst van de breuk. In sommige gevallen kan er sprake zijn van blijvende stijfheid of een beperkte bewegingsvrijheid.

Complicaties en uitdagingen tijdens het herstel

Ofschoon de meeste patiënten goed herstellen, zijn er enkele mogelijke complicaties:

• Bewegingsbeperkingen: Een stijve schouder (frozen shoulder) kan optreden als de schouder te lang geïmmobiliseerd is.
• Pseudartrose: Als de botdelen niet goed aan elkaar groeien, kan dit leiden tot blijvende pijn en instabiliteit.
• Zenuwbeschadiging: Letsel aan zenuwen rond de schouder kan tijdelijke of blijvende gevoelloosheid of spierzwakte veroorzaken.
• Chronische pijn: Bij sommige patiënten kan pijn aanhouden, vooral bij complexe fracturen of bijkomende letsels.

Wanneer medische hulp inschakelen?

Huisarts

Neem contact op met een arts als je een van deze symptomen opmerkt:

• pijn bij het bewegen van de schouder
• zwelling van de schouder
• blauwe plekken rond de schouder
• als pijn in de schouder niet verbetert binnen 3-5 dagen

Significante trauma's aan de schouder, borstwand, rug of nek kunnen ernstige verwondingen veroorzaken en moeten worden onderzocht op de afdeling spoedeisende hulp van een ziekenhuis.

Alarmsymptomen

Als je een van de volgende klachten ervaart nadat je letsel hebt opgelopen, bel dan meteen 112:

• kortademigheid
• verminderd gevoel in de aangedane arm
• buikpijn

Spoedeisende hulp

Ga naar de afdeling spoedeisende hulp voor onderzoek als je het volgende ervaart:

• ernstige pijn of misvorming van de schouder
• het niet kunnen bewegen van de schouder of arm
• zwakte, gevoelloosheid of aanhoudende tintelingen in de aangedane schouder/arm

Onderzoek en diagnose

Een arts kan een gebroken schouderblad diagnosticeren na grondig lichamelijk en beeldvormend onderzoek. Schouder- en thoraxfoto's worden gemaakt. Een CT-scan van de buik en borst wordt soms uitgevoerd om andere letsels te beoordelen. Een MRI- of CT-scan van de schouder is soms nodig om fracturen van de schouderkom (glenoïde) te diagnosticeren. Fracturen van de scapula worden soms ontdekt tijdens uitgebreid onderzoek na een groot trauma door een valpartij, auto-ongeval of direct trauma.

Behandeling van een gebroken schouder

Mitella

De meeste niet-verplaatste breuken vereisen immobilisatie in een sling (soort mitella) totdat de breuk voldoende is genezen en beweging weer mogelijk is zonder het risico te lopen dat de breukfragmenten losraken. Door rust geneest de breuk vanzelf. Röntgenfoto's worden gebruikt om te bepalen of de breuk voldoende is genezen voordat wordt geadviseerd om bewegingsoefeningen te doen.

Het is van vitaal belang om de flexibiliteit van de elleboog, pols en vingers te behouden terwijl de schouder rust. Met de juiste begeleiding van de arts of fysiotherapeut kun je beginnen met schouderbewegingen als de breuk is genezen. Als de arm te vroeg wordt bewogen, kan dit de genezing vertragen, maar te weinig beweging zal resulteren in stijfheid.

Chirurgische ingreep

Als de botdelen zijn verplaatst, dan kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de stukken met een plaat en schroeven aan elkaar vast te zetten.

Als de kop van het schoudergewricht. is gebroken of verbrijzeld, kan een vervanging van de schouder noodzakelijk zijn, een zogeheten schouderprothese.

Verplaatste fracturen vereisen vaak een operatie en kunnen resulteren in letsel aan de aangrenzende spieren. Dit kan leiden tot meer pijn in de schouder, zwakte en restklachten.

Wat zijn de risico's van een operatie?

Enkele van de risico's van een operatie waarbij de botdelen met een plaat en schroeven aan elkaar vastgezet worden of een schouderprothese, bestaan uit infectie, wondhelingsproblemen, bloedingen en letsel aan zenuwen en bloedvaten nabij de fractuur. Soms wordt de schouder erg stijf. Af en toe geneest de fractuur niet zoals verwacht.

Wat gebeurt er na een operatie?

Na de operatie is het van belang dat je voldoende verlichting van de schouderpijn krijgt middels pijnstilling en het dragen van een mitella. De chirurg en/of fysiotherapeut zullen je informeren of er oefeningen nodig zijn.

Herstel van een gebroken schouder

Middels röntgenfoto’s wordt gecontroleerd of de breuk goed geneest. Normaal gesproken duurt het herstel ongeveer 6 weken. Dit is mede afhankelijk van de ernst van het oorspronkelijke letsel. Soms heb je gedurende vijf tot tien dagen hulp nodig bij het aankleden, baden, wassen en eten.

Prognose

De meeste fracturen van het schouderblad genezen binnen 6-8 weken zonder complicaties. Fracturen die betrekking hebben op de schouderkom geven vaak meer complicaties. Complicaties kunnen bestaan uit:

• vermindert bewegingsbereik
• verlies van kracht
• aanhoudende pijn
• artrose

Veel mensen met een gebroken schouder hebben vaak nog andere ernstige verwondingen en hun prognose is afhankelijk van de aard van deze andere verwondingen.

Preventie

Een gebroken schouder kan worden voorkomen door activiteiten met een hoog risico te vermijden, zoals:

• activiteiten met verhoogt risico om te vallen van significante hoogten zoals rotsklimmen, deltavliegen of parachutespringen
• sporten met fysiek contact
• rijden zonder veiligheidsgordel

Lees verder

• Pijn in schouder, arm en nek: pees & slijmbeursontsteking
• Pijn in de schouder: zeurende of stekende schouderpijn
• Schouderpijn: symptomen en oorzaken van pijn aan schouder