Auto-brouwerij-syndroom: Kater door eten van koolhydraten

Auto-brouwerij-syndroom: Kater door eten van koolhydraten Een kater is een reactie van het lichaam op een aanzienlijke alcoholinname. Sommige mensen ervaren echter symptomen van een kater zonder aanzienlijke alcoholconsumptie, of zelfs zonder alcohol te drinken. Deze patiënten lijden mogelijk aan het auto-brouwerij-syndroom, een zeldzame aandoening waarbij ethanol (pure alcohol) in de darm wordt geproduceerd na de consumptie van koolhydraten. Deze aandoening kan leiden tot symptomen die zowel de geestelijke als lichamelijke gezondheid beïnvloeden, zoals duizeligheid, het prikkelbare darm syndroom en angst. De behandeling omvat vaak aanpassingen in de voeding, en soms worden medicijnen voorgeschreven. Met de juiste aanpak verdwijnen de klachten van deze zeldzame ziekte meestal.

Synoniemen van auto-brouwerij-syndroom

Drie synoniemen voor het auto-brouwerij-syndroom zijn:
  • auto brewery syndrome
  • endogene ethanolfermentatie
  • darmgistingsyndroom
  • zelfbrouwsyndroom

Epidemiologie

Het Auto-brouwerij-syndroom (ABS) is een zeldzame aandoening waarbij het lichaam, zonder externe alcoholinname, ethanol produceert. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een overgroei van gist- of schimmels in de darmen, die suikers omzetten in alcohol. Hoewel ABS relatief zeldzaam is, is de prevalentie moeilijk exact vast te stellen, aangezien veel gevallen onterecht als andere aandoeningen worden gediagnosticeerd. Het syndroom kan zich in verschillende vormen manifesteren, afhankelijk van de ernst van de fermentatie en de bacteriële of schimmelsamenstelling in de darmen.

Prevalentie en incidentie
ABS wordt voornamelijk gerapporteerd bij volwassenen, hoewel het ook bij kinderen kan voorkomen. De aandoening is zeldzaam en wordt vaak niet onmiddellijk herkend, wat het moeilijk maakt om de exacte prevalentie vast te stellen. Veel gevallen blijven ondergediagnosticeerd, aangezien de symptomen vaak verward worden met andere aandoeningen, zoals een alcoholverslaving of een metabolische stoornis. Studies naar de prevalentie van ABS zijn beperkt, maar schattingen suggereren dat het vooral voorkomt bij mensen die gevoelig zijn voor dysbiose van het maagdarmkanaal.

Geografische verspreiding
ABS komt wereldwijd voor, maar er zijn aanwijzingen dat het vaker voorkomt in geïndustrialiseerde landen waar het dieet rijk is aan suikers en bewerkte voedingsmiddelen. Dit kan te maken hebben met de manier waarop deze voedingsmiddelen de groei van gist en schimmels in de darmen bevorderen. De aandoening is vaak vaker gerapporteerd in Noord-Amerika en Europa dan in ontwikkelingslanden, hoewel dit waarschijnlijk te maken heeft met verschillen in diagnostische benaderingen en gezondheidszorgsystemen.

Mechanisme

Het Auto-brouwerij-syndroom wordt gekarakteriseerd door de ongecontroleerde fermentatie van suikers in het maagdarmkanaal, waarbij ethanol wordt geproduceerd door gist- of schimmels in de darmen. Het mechanisme achter deze ethanolproductie is complex en omvat verschillende fysiologische en microbiologische processen.

Fermentatie van suikers door darmmicroben
De belangrijkste oorzaak van ABS is de overgroei van bepaalde microben in de darmen, zoals Saccharomyces cerevisiae (gist) of andere schimmels, die in staat zijn om suikers te fermenteren. Wanneer deze microben in een overmatige hoeveelheid aanwezig zijn, kunnen ze de suikers die via de voeding in het maagdarmkanaal komen omzetten in ethanol. Dit proces gebeurt voornamelijk in de dikke darm, hoewel het in sommige gevallen ook in de dunne darm kan optreden.

Absorptie van ethanol in het bloed
Na de productie van ethanol in de darmen wordt de alcohol door de darmwand opgenomen in de bloedbaan. Omdat deze ethanol wordt geproduceerd in het maagdarmkanaal zonder externe alcoholinname, kan het bloedalcoholniveau toenemen zonder dat de patiënt zich ervan bewust is. Dit kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, verwardheid en zelfs alcoholvergiftiging, afhankelijk van de hoeveelheid geproduceerde ethanol.

Verstoring van de darmflora
Een verstoorde darmflora, vaak als gevolg van antibiotica, stress of een ongezond voedingspatroon, speelt een cruciale rol bij het ontstaan van ABS. Wanneer de balans tussen goede en slechte bacteriën in de darmen verstoord is, kunnen opportunistische microben zoals gist gaan overgroeien, wat leidt tot de fermentatie van suikers en de productie van ethanol. Dit fenomeen wordt vaak aangetroffen bij patiënten met darmziekten zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS) of candida-infecties.

Oorzaken: Overmatige gisting in de darm zonder alcoholinname

Gisting in de darm is normaal onderdeel van het spijsverteringsproces en gebeurt door de afbraak van voedsel door normale bacteriën in de dikke darm. Bij patiënten met het auto-brouwerij-syndroom vindt echter gisting plaats in de dunne darm, verderop in het spijsverteringskanaal. Bepaalde schimmels zoals Candida glabrata en Saccharomyces cerevisiae zijn verantwoordelijk voor de productie van alcohol. Deze schimmels kunnen in overmaat aanwezig zijn in de darmen van de patiënten.

Normaal gesproken kan de lever de kleine hoeveelheden alcohol die ontstaan tijdens de gistingsprocessen ontgiften. Bij patiënten met een abnormale darmgisting kan echter een te hoge hoeveelheid alcohol worden geproduceerd, wat leidt tot milde alcoholvergiftiging. Hoewel de hoeveelheden alcohol doorgaans niet hoog genoeg zijn om ernstige alcoholvergiftiging te veroorzaken, kunnen ze toch aanzienlijke symptomen veroorzaken.

Variant bij slechte leverfunctie

Een variant van het auto-brouwerij-syndroom kan optreden bij patiënten met leveraandoeningen, waarbij de lever niet in staat is om alcohol normaal af te breken. Bij deze patiënten kan alcohol langer in het systeem blijven, zelfs wanneer de geproduceerde hoeveelheid alcohol door de darmgist gering is. Dit kan leiden tot symptomen die vergelijkbaar zijn met die bij hogere alcoholconcentraties.

Risicofactoren van auto-brouwerij-syndroom

Het auto-brouwerij-syndroom wordt soms gezien als een complicatie van de ziekte van Crohn, een aandoening die gepaard gaat met diarree en buikpijn. Het komt sporadisch ook voor bij kinderen met het kortedarmsyndroom.

Risicogroepen

Er zijn specifieke patiëntengroepen die een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van Auto-brouwerij-syndroom. Dit zijn vooral mensen met een verstoorde microbiota of die vatbaar zijn voor schimmel- of gistinfecties.

Patiënten met een voorgeschiedenis van antibiotica-gebruik
Patiënten die frequent of langdurig antibiotica gebruiken, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van ABS, omdat antibiotica niet alleen ziekteverwekkers elimineren, maar ook de nuttige bacteriën in de darmen kunnen doden, waardoor gisten en schimmels de kans krijgen om zich te vermenigvuldigen.

Patiënten met chronische darmziekten
Patiënten die lijden aan chronische darmaandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), coeliakie of de ziekte van Crohn, hebben meer kans op het ontwikkelen van ABS. Deze aandoeningen verstoren vaak de normale balans van de darmflora, wat bijdraagt aan een toename van gistgroei en fermentatie van suikers in de darmen.

Immuungecompromitteerde patiënten
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten die immuunsuppressiva gebruiken of die een transplantatie hebben ondergaan, hebben een groter risico op het ontwikkelen van ABS. Een verzwakt immuunsysteem maakt het moeilijker om de groei van gisten in de darmen te reguleren, wat leidt tot een verhoogde kans op fermentatie van suikers tot ethanol.

Symptomen

De symptomen van het auto-brouwerij-syndroom kunnen variëren van mild tot ernstig en hebben invloed op het dagelijks leven van de patiënt. Zowel kinderen als volwassenen kunnen tekenen van deze zeldzame aandoening vertonen.

Lichamelijke symptomen

Lichamelijke symptomen die gepaard kunnen gaan met deze aandoening zijn:

Mentale symptomen

De geestelijke gezondheid kan eveneens worden beïnvloed door de aandoening. Patiënten kunnen symptomen ervaren zoals depressie, angst, geheugenproblemen, concentratieproblemen, desoriëntatie, en verminderde productiviteit bij het werk. De onvoorspelbare intoxicatie (vergiftiging) kan leiden tot aanzienlijke persoonlijke problemen.

Alarmsymptomen

Het Auto-brouwerij-syndroom kan zich op verschillende manieren manifesteren. Het is belangrijk om alarmsymptomen te herkennen, aangezien ze kunnen wijzen op de aanwezigheid van de aandoening en het risico op alcoholvergiftiging of andere complicaties kunnen verhogen.

Plotselinge dronkenschap zonder alcoholinname
Een van de belangrijkste alarmsymptomen van ABS is het plotseling ervaren van dronkenschap zonder dat er alcohol is ingenomen. Dit kan gepaard gaan met symptomen zoals verwardheid, duizeligheid, vermoeidheid en evenwichtsproblemen. Patiënten kunnen merken dat ze zich op bepaalde momenten in de dag plotseling dronken voelen, zonder dat ze alcohol hebben gedronken.

Vermoeidheid en uitputting
Vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom bij ABS, vaak als gevolg van de fluctuaties in de bloedalcoholspiegels. Patiënten kunnen zich extreem moe voelen, zelfs na een goede nachtrust. De vermoeidheid kan worden verergerd door de effecten van alcohol in het lichaam, die de slaapkwaliteit en energieniveaus negatief beïnvloeden.

Psychische veranderingen
ABS kan leiden tot veranderingen in het mentale welzijn van patiënten, waaronder angst, depressie en concentratieproblemen. Dit kan te wijten zijn aan de fluctuaties in het alcoholniveau in het lichaam, wat invloed kan hebben op de neurotransmitters en het hormonale evenwicht.

Een bloedonderzoek is vaak noodzakelijk voor een juiste diagnose. / Bron: Frolicsomepl, PixabayEen bloedonderzoek is vaak noodzakelijk voor een juiste diagnose. / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

De arts noteert de symptomen van de patiënt en bevraagt de patiënt over de gebruikte geneesmiddelen en voedingsgewoonten. Een bloedonderzoek en vaak een CT-enterografie worden uitgevoerd. Het is cruciaal dat de arts het auto-brouwerij-syndroom overweegt in de differentiaaldiagnose van patiënten die geen alcohol consumeren, maar toch tekenen van alcoholgebruik vertonen, vooral als zij een koolhydraatrijke voeding hebben.

Behandeling

Patiënten voelen zich vaak beschaamd over hun klachten en kunnen aarzelen om hulp te zoeken. Desondanks is de aandoening meestal goed te behandelen. De meeste patiënten hebben baat bij veranderingen in hun dieet, zoals het overschakelen naar voeding met weinig koolhydraten en een hoog eiwitgehalte. Behandeling kan ook het gebruik van antibiotica en antischimmeltherapieën omvatten. Vitamine- en mineraalsupplementen kunnen soms nodig zijn om eventuele tekorten in voedingsstoffen aan te vullen.

Prognose en herstel

De prognose voor patiënten met Auto-brouwerij-syndroom (ABS) varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening en de effectiviteit van de behandeling. Aangezien ABS vaak wordt ondergediagnosticeerd, kunnen patiënten lange tijd onbehandeld blijven, wat leidt tot een verslechtering van de symptomen en de kwaliteit van leven. Met tijdige diagnose en behandeling is het echter mogelijk om de symptomen te beheersen en een goede prognose te realiseren.

Zonder behandeling
Wanneer ABS niet tijdig wordt gediagnosticeerd, kunnen de symptomen verergeren en leiden tot chronische vermoeidheid, mentale verwarring en zelfs verslaving aan alcohol, ondanks het feit dat de alcoholproductie intern plaatsvindt. Patiënten kunnen worstelen met sociale, werkgerelateerde en persoonlijke gevolgen van de aandoening, wat hun kwaliteit van leven aanzienlijk kan verminderen. In ernstige gevallen kan oncontroleerbare alcoholvergiftiging leiden tot ziekenhuisopnames.

Met behandeling
Met de juiste medische aanpak, zoals het reguleren van de darmflora, het toedienen van antischimmelmedicatie en het aanpassen van het dieet, kunnen de meeste patiënten significante verbetering ervaren. Door een evenwichtig voedingspatroon en microbiële balans in de darmen te herstellen, kunnen de symptomen zoals vermoeidheid, verwardheid en "dronkenschap" zonder alcoholinname verminderen. In veel gevallen kunnen patiënten na behandeling terugkeren naar hun normale dagelijkse activiteiten zonder terugvallen van symptomen.

Langetermijnmanagement
Langdurige opvolging is belangrijk bij patiënten met ABS, omdat de aandoening een chronische aard kan hebben. Het beheersen van risicofactoren, zoals een verstoorde darmflora en slechte voedingskeuzes, is essentieel om recidieven van ABS te voorkomen. Patiënten kunnen baat hebben bij dieetadvies, probiotica en zelfs psychotherapie om hen te ondersteunen in het omgaan met de gevolgen van de aandoening.

Complicaties van auto-brouwerij-syndroom

Verhoogd risico op auto-ongelukken

Indien symptomen van het auto-brouwerij-syndroom optreden tijdens het rijden, kan dit het risico op auto-ongelukken verhogen.

De omgeving kan de symptomen verwarren met alcoholmisbruik, wat problemen kan veroorzaken. / Bron: Jarmoluk, PixabayDe omgeving kan de symptomen verwarren met alcoholmisbruik, wat problemen kan veroorzaken. / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Verward met alcoholmisbruik

Het auto-brouwerij-syndroom kan diepgaande effecten hebben op patiënten en hun omgeving. De aandoening wordt vaak verkeerd begrepen als alcoholmisbruik of alcoholverslaving, wat kan leiden tot onbegrip en sociale problemen. Patiënten die de alcoholconsumptie ontkennen maar toch tekenen van alcoholgebruik vertonen, kunnen onterecht worden beschuldigd van alcoholmisbruik.

Voedings- en vitaminetekorten

De dunne darm kan bij deze aandoening meer doorlaatbaar worden, wat kan leiden tot vitamine B-tekorten, een zinktekort en een magnesiumtekort. Deze vitaminen en mineralen zijn essentieel voor een goede gezondheid, en tekorten aan deze voedingsstoffen kunnen leiden tot ondervoeding en andere gezondheidsproblemen.

Preventie

Preventie van het auto-brouwerij-syndroom richt zich voornamelijk op het voorkomen van de overmatige groei van gist en schimmels in de darmen. Enkele preventieve maatregelen zijn:

Dieet en voeding

  • Beperk de inname van koolhydraatrijke voedingsmiddelen, zoals brood, pasta en suiker, die gistgroei kunnen bevorderen.
  • Consulteer een diëtist om een evenwichtig voedingspatroon te volgen dat rijk is aan eiwitten en vezels, en arm aan suikers en geraffineerde koolhydraten.
  • Voeg voedingsmiddelen met probiotische eigenschappen toe aan je dieet om de darmflora in balans te houden, zoals yoghurt, kefir en gefermenteerde groenten.

Gezondheids- en levensstijlbeheer

  • Houd een goede hygiëne aan om infecties door gist en schimmels te voorkomen.
  • Vermijd overmatige of ongecontroleerde inname van antibiotica, die de darmflora kunnen verstoren en bijdragen aan gistgroei.
  • Ondersteun de leverfunctie door gezonde leefgewoonten aan te nemen, zoals een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van alcohol.

Regelmatige gezondheidscontrole

  • Laat regelmatig medisch onderzoek uitvoeren als je symptomen hebt die kunnen wijzen op het auto-brouwerij-syndroom, vooral als je een geschiedenis hebt van darmproblemen of leveraandoeningen.
  • Raadpleeg een arts of specialist bij het vermoeden van een darm- of leveraandoening om vroegtijdige diagnose en behandeling te waarborgen.

Praktische tips voor het omgaan met auto-brouwerij-syndroom

Beperk de inname van koolhydraten en suikers

Auto-brouwerij-syndroom (ABS) is een aandoening waarbij de darmen ongewild alcohol produceren door de fermentatie van koolhydraten, vaak met vervelende en gevaarlijke gevolgen. Een van de belangrijkste stappen in het beheer van deze aandoening is het verminderen van je inname van koolhydraten en suikers. Probeer voedingsmiddelen zoals wit brood, pasta, suikerhoudende dranken en zoetigheden te vermijden. Focus op een evenwichtig voedingspatroon met complexe koolhydraten zoals groenten, volkoren granen, en peulvruchten die langzamer worden afgebroken en minder kans bieden voor fermentatie.

Eet regelmatig kleine maaltijden

Door regelmatig kleinere maaltijden te eten in plaats van grote maaltijden, kun je de kans op fermentatie in de darmen verkleinen. Dit voorkomt dat er te veel koolhydraten in één keer in de darmen terechtkomen, wat de fermentatie en alcoholproductie kan bevorderen. Het kan ook helpen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden, wat belangrijk is voor je energie en algehele gezondheid. Zorg ervoor dat elke maaltijd goed gebalanceerd is, met voldoende eiwitten, gezonde vetten en een beperkte hoeveelheid koolhydraten.

Monitor je symptomen zorgvuldig

Het is belangrijk om alert te zijn op de symptomen van ABS, zoals plotselinge dronkenschap, vermoeidheid, duizeligheid of een gevoel van dronkenschap zonder dat je alcohol hebt gedronken. Het bijhouden van een dagboek van je voeding en symptomen kan je helpen patronen te herkennen en te begrijpen welke voedingsmiddelen het probleem verergeren. Door nauwkeurige aantekeningen te maken, kun je ook beter communiceren met je arts of specialist over je gezondheidstoestand.

Werk samen met een diëtist of voedingsdeskundige

Een diëtist kan je helpen bij het opstellen van een persoonlijk voedingsplan dat gericht is op het beheersen van ABS. Zij kunnen je adviseren over specifieke voedingsmiddelen die je het beste kunt vermijden of juist opnemen in je dieet, en kunnen je begeleiden bij het vinden van een geschikt evenwichtig voedingspatroon. Samen kun je een aanpak vinden die jouw symptomen verlicht en je energie op peil houdt.

Overweeg probiotica en andere supplementen

Probiotica kunnen helpen bij het herstellen van een gezonde darmflora en het ondersteunen van je spijsverteringssysteem. Het toevoegen van een probiotisch supplement of gefermenteerde voedingsmiddelen zoals kefir, yoghurt en zuurkool kan helpen bij het bevorderen van een goede balans in je darmen. Overleg altijd met je arts voordat je probiotica of andere supplementen toevoegt aan je routine om te zorgen dat ze geschikt zijn voor jouw situatie.

Vermijd alcohol volledig

Hoewel het auto-brouwerij-syndroom zelf de alcoholproductie in je lichaam veroorzaakt, kan het consumeren van externe alcohol de symptomen verergeren. Het is belangrijk om volledig alcohol te vermijden, aangezien het de fermentatie in je darmen verder kan stimuleren en je symptomen kan verergeren. Zelfs kleine hoeveelheden alcohol kunnen problematisch zijn, dus het is beter om voorzichtig te zijn en alcohol volledig uit je dieet te schrappen.

Zoek medische begeleiding voor medicatie en behandeling

Sommige mensen met ABS hebben baat bij medicatie die de fermentatie van koolhydraten in de darmen kan verminderen of de productie van alcohol kan remmen. Overleg met je arts of specialist of medicatie zoals antifungale middelen of medicijnen die de gistgroei remmen geschikt is voor jou. In sommige gevallen kan een combinatie van dieetveranderingen en medicatie nodig zijn om de symptomen te beheersen.

Zorg voor een goed gehydrateerd lichaam

Aangezien alcohol in je lichaam kan worden geproduceerd zonder dat je het bewust consumeert, kan uitdroging snel een probleem worden. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt, vooral als je last hebt van symptomen zoals vermoeidheid of duizeligheid. Hydratatie helpt je lichaam goed te functioneren en kan ook het ongemak van de symptomen verlichten. Het is aan te raden om elektrolytenoplossingen te drinken als je merkt dat je veel vocht verliest door bijvoorbeeld diarree of andere maagklachten.

Raadpleeg regelmatig een specialist

Omdat ABS een relatief zeldzame aandoening is, is het belangrijk om regelmatig medische controle te ondergaan om te zorgen voor de juiste behandeling en voortgang van je herstel. Een arts die gespecialiseerd is in gastro-enterologie of een andere gerelateerde discipline kan je helpen om de symptomen van ABS in toom te houden en complicaties te voorkomen. Met hun begeleiding kun je een behandelplan opstellen dat het beste bij jou past.

Lees verder

© 2018 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bierbrouwerijen en proeflokalen in UtrechtBierbrouwerijen en proeflokalen in UtrechtIn de stad Utrecht zijn verschillende bierbrouwerijen te vinden. Brouwerij Maximus, brouwerij De Leckere en brouwerij Ou…
Excessief drinken vergroot de kans op metabolisch syndroomnieuws uitgelichtExcessief drinken vergroot de kans op metabolisch syndroomExcessief alcoholgebruik leidt tot een verhoogde kans op het metabolisch syndroom, aldus een recent onderzoek dat gepubl…
Delirium TremensDelirium Tremens. Voor het grootste gros waarschijnlijk een onbekend bier, maar voor de kenners een heerlijk en tevens z…
Oorzaken, symptomen en behandeling van Syndroom van SjögrenOorzaken, symptomen en behandeling van Syndroom van SjögrenHet Syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door droge mond en ogen, verminderde algehele fit…

Gedissemineerde tuberculose: Verspreide bacteriële infectieGedissemineerde tuberculose: Verspreide bacteriële infectieGedissemineerde tuberculose is een ernstige vorm van tuberculose waarbij de bacterie Mycobacterium tuberculosis zich via…
Proteus-syndroom: Ziekte met overgroei organen en weefselsProteus-syndroom: Ziekte met overgroei organen en weefselsHet Proteus-syndroom is een zeldzame genetische aandoening waarbij een patiënt een overgroei van de botten, de huid en a…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 30 augustus 2020:
  • Huissenaar Willem heeft een brouwerij in zijn darmen: geen alcohol op en tóch dronken, https://www.gelderlander.nl/lingewaard/huissenaar-willem-heeft-een-brouwerij-in-zijn-darmen-geen-alcohol-op-en-toch-dronken~a87bce18/
  • Geraadpleegd op 20 september 2018:
  • Auto-brewery Syndrome (Gut Fermentation), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513346/
  • Auto-Brewery Syndrome Symptoms and Treatment, https://www.verywellmind.com/what-is-auto-brewery-syndrome-22478
  • Auto-brewery syndrome, https://en.wikipedia.org/wiki/Auto-brewery_syndrome
  • Auto-brewery syndrome, https://www.medicalnewstoday.com/articles/323395.php
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Gut Fermentation Syndrome – What It Is, and How to Deal With It, https://gundrymd.com/auto-brewery-syndrome/
  • Afbeelding bron 1: Frolicsomepl, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Jarmoluk, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 13-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.