Kater: Oorzaken, symptomen, behandeling, tips en preventie

Een kater is een verzameling van milde tot ernstige symptomen die optreden na het overmatig consumeren van alcoholische dranken. Hoofdpijn, misselijkheid, geheugenverlies, duizeligheid, stemmingswisselingen en een verlies van coördinatie zijn enkele van de bekendste symptomen van een kater. De beste manier om een kater te voorkomen is om alcohol met mate te drinken of helemaal te vermijden. Hoewel er geen specifieke remedie voor een kater bestaat, kunnen enkele (natuurlijke) middelen de symptomen verlichten. Tevens verminderen bepaalde voorzorgsmaatregelen de kans op een (zware) kater. Hoewel een kater zelf doorgaans niet gevaarlijk is, kunnen de symptomen sterk lijken op die van een alcoholvergiftiging. Bij ernstige symptomen is onmiddellijke medische hulp noodzakelijk.

• Wat is een kater?
• Oorzaken en risicofactoren
• Vanaf wanneer een kater?
• Symptomen
• Fysieke symptomen
• Mentale symptomen
• Risico’s van een kater
• Alcoholisme
• Alcoholvergiftiging
• Tips voor het verlichten van een kater
• Wat te doen
• Wat te vermijden
• Natuurlijke behandelingen bij een kater
• Preventie van een kater

Wat is een kater?

Een kater is een verzameling van symptomen die ontstaan na het drinken van te veel alcohol. Hoe meer alcohol mensen consumeren, des te groter de kans dat ze een kater ontwikkelen. De meeste symptomen van een kater nemen binnen twaalf uur af, maar kunnen soms tot 24 uur aanhouden.

Oorzaken en risicofactoren

De belangrijkste oorzaak van een kater is het drinken van teveel alcohol. Er zijn echter ook andere risicofactoren die bijdragen aan het ontstaan van een kater. Deze factoren omvatten:

Het drinken op een lege maag: Dit versnelt de opname van alcohol in het bloed.
Het drinken van donkerder gekleurde alcoholische dranken: Dranken zoals bourbon, scotch, tequila, cognac, donker bier of rode wijn bevatten meer congeners, stoffen die bijdragen aan de ernst van de kater.

Vanaf wanneer een kater?

Het is moeilijk om een specifieke hoeveelheid alcohol te bepalen die veilig kan worden geconsumeerd zonder een kater te krijgen. Dit hangt af van persoonlijke factoren zoals:

De mate van vermoeidheid voordat met drinken begonnen werd
De mate van uitdroging voorafgaand aan het drinken
Hoeveel water er tijdens het drinken is genuttigd
De hoeveelheid en soort alcoholische dranken
Het medicatiegebruik
Het geslacht
Het gewicht
De hoeveelheid slaap die na het drinken is verkregen

Symptomen

De symptomen van een kater beginnen wanneer de alcoholconcentratie in het bloed begint te dalen, meestal na het laatste drankje. De symptomen kunnen verergeren en hun piek bereiken wanneer het bloedalcoholniveau weer op nul is. Hoe een kater ervaren wordt, verschilt per persoon en is afhankelijk van de persoonlijke chemie, de hoeveelheid alcohol, de voedselinname en andere factoren. De symptomen van een kater kunnen lijken op die van acute hoogteziekte. Ze zijn zowel lichamelijk als mentaal van aard.

Fysieke symptomen

Fysieke symptomen van een kater zijn onder andere:

• bloeddoorlopen ogen
• diarree
• dorst
• duizeligheid
• een droge mond (xerostomie)
• een hoge hartslag (tachycardie)
• een lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie)
• overgevoeligheid voor harde geluiden (fonofobie)
• overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• slechte adem (halitose)
• slechte balans
• verminderde eetlust (door ontsteking van het immuunsysteem)
• verminderde slaaptijd (wordt geassocieerd met ernstiger katers)
• hoofdpijn (zoals ochtendhoofdpijn) (door uitzetting van bloedvaten)
• lusteloosheid
• maagirritatie: Alcohol verhoogt de productie van maagzuur en vertraagt de maaglediging, wat kan leiden tot:
• braken
• buikpijn
• grommende maag (borborygmi)
• misselijkheid
• overmatig zweten (hyperhidrose)
• slaperigheid
• speekselvloed
• spierpijn
• stemmingswisselingen
• trillen of beven, onregelmatige motorische functies
• uitdroging (dehydratie): Alcohol verhoogt de urineproductie, wat leidt tot uitdroging.
• vermoeidheid en uitputting: Alcohol beïnvloedt de hersenactiviteit tijdens de slaap, wat leidt tot vermoeidheid en uitputting.
• winderigheid

Mentale symptomen

Mentale symptomen van een kater zijn onder andere:

• angst
• concentratieproblemen (door ontstekingsreacties van het immuunsysteem)
• geheugenverlies (door ontstekingsreacties van het immuunsysteem)
• neerslachtigheid
• prikkelbaarheid
• schaamte
• spijt
• verlegenheid
• zwaarmoedigheid

Risico’s van een kater

Alcoholisme

Chronisch overmatig alcoholgebruik kan leiden tot alcoholmisbruik (alcoholisme), een leveraandoening en een scala van andere ernstige gezondheidsproblemen.

Alcoholvergiftiging

Sommige mensen kunnen symptomen van een kater vertonen terwijl ze eigenlijk lijden aan alcoholvergiftiging. Tekenen van alcoholvergiftiging zijn onder meer:

• aanhoudend braken
• blauwe huid (cyanose)
• bleke huid (pallor)
• langzame ademhaling (bradypneu)
• onregelmatige ademhaling
• epileptische aanvallen
• flauwvallen / verlies van bewustzijn / blijvende bewusteloosheid
• onderkoeling (hypothermie: de lichaamstemperatuur daalt)
• toevallen (aanvallen)
• verdoving (de drinker verkeert in een roes)
• verwardheid

Dringende medische bijstand is vereist in deze situaties. Een kater kan ook leiden tot gemiste werk- of schooluren en verminderde prestaties. Doordat balans en coördinatie vaak aangetast zijn, kunnen vallen en andere ongelukken regelmatig optreden.

Tips voor het verlichten van een kater

Wat te doen

De volgende tips kunnen helpen bij het verlichten van een kater:

• bel een ambulance als de patiënt bewusteloos is na het drinken
• neem een verfrissende douche
• consumeer een gezonde maaltijd met eiwitten en complexe koolhydraten
• zorg voor een goede nachtrust om het lichaam te laten herstellen
• herstel elektrolyten door kefir, kokoswater of verse watermeloen te drinken
• neem een kort dutje
• ga wandelen of sporten
• ibuprofen gebruiken (pijnstiller)
• drink meer vocht: gezoete thee, water en vers sinaasappelsap

Wat te vermijden

Na het optreden van kater-symptomen, is het belangrijk om de volgende dingen te vermijden:

• grote hoeveelheden drank met cafeïne
• zware, vette maaltijden
• machines bedienen, gereedschap gebruiken of rijden; de balans en coördinatie kunnen verminderd zijn
• paracetamol (Tylenol) of aspirine (deze kunnen ernstige leverproblemen veroorzaken in combinatie met alcohol)

Natuurlijke behandelingen bij een kater

Er zijn verschillende natuurlijke middelen die bekend staan om hun vermogen om de symptomen van een kater te verlichten. Er bestaat echter geen enkel wondermiddel dat alle symptomen aanpakt. Daarom richt elk natuurlijk middel zich op één of twee specifieke klachten van een kater.

• Botbouillon: Helpt bij maagklachten en ondersteunt een stabiele elektrolytenbalans. Het bevat gemakkelijk opneembare mineralen.
• Complexe koolhydraten: Verhoogt de bloedsuikerspiegel, wat vaak verlaagd is door alcohol. Zoete aardappelen zijn een goede keuze; ze bevatten bètacaroteen, kalium, vitamine A, vitamine C en vitamine B6.
• Eieren: Bevatten L-cysteïne, een aminozuur dat helpt bij het afbreken van gifstoffen en het verhogen van energie. Het is echter het beste om eieren vóór het drinken te consumeren om de kater te verlichten.
• Gemberthee: Verlicht maagklachten, vermindert braken en stabiliseert de bloedsuikerspiegel. Voeg een vleugje honing toe voor extra effect.
• Gefermenteerde Akebia-quinata-extracten: Akebia quinata, ook bekend als ‘chocoladewingerd’, kan veel van de katerklachten verlichten.
• Kokoswater: Bevat veel elektrolyten die helpen bij het herstellen van uitdroging.
• Magnesium: Het innemen van 400 milligram magnesium kan hoofdpijnklachten verlichten.
• Mariadistel: Helpt bij het afbreken van gifstoffen en bevordert levergezondheid.
• Siberische Ginseng: Verlicht misselijkheid, maagpijn, braken en vermoeidheid. Raadpleeg een arts voordat je Siberische Ginseng gebruikt als je medicatie gebruikt, omdat het invloed kan hebben op andere medicijnen.
• Vitamine B6: Kan voor, tijdens en na het drinken worden ingenomen om symptomen te verlichten. Let op: hoge doses vitamine B6 kunnen interageren met voorgeschreven medicijnen zoals antidepressiva, antibiotica, bepaalde astmamedicijnen, bloeddrukmedicijnen en tuberculose en chemotherapie. Raadpleeg altijd een arts voordat je vitamine B6 in hoge doses gebruikt.

Preventie van een kater

De beste manier om een kater te voorkomen is door het alcoholgebruik te beperken of geheel te vermijden. De ernst van de symptomen neemt toe naarmate de hoeveelheid alcohol stijgt. Volg de onderstaande tips om de kans op een kater te verminderen:

• drink een glas water (of een andere niet-alcoholische drank) tussen elke alcoholische drank
• drink een groot glas water voordat je naar bed gaat
• consumeer een maaltijd vóór het drinken, bij voorkeur eiwitrijk voedsel en complexe koolhydraten om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden
• vermijd roken tijdens het drinken, omdat nicotine de kater kan verergeren

Lees verder

• Alcoholmisbruik: Overmatig en herhaald alcoholgebruik
• Auto-brouwerij-syndroom: Kater door eten van koolhydraten
• Alcoholintolerantie: Symptomen na drinken van alcohol
• Alcoholintoxicatie: Behandeling van alcoholvergiftiging
• Alcoholische neuropathie: Symptomen aan o.a. armen en benen