Xia-Gibbs-syndroom: Neurologische aandoening

Het Xia-Gibbs-syndroom is een zeldzame aandoening waarbij een patiënt diverse neurologische en andere tekenen heeft zoals onder andere een verstandelijke handicap, spraakproblemen, een lage spierspanning, gedragsproblemen en afwijkende gelaatstrekken. De aandoening is tot stand gekomen door een wijziging in een gen. De behandeling is ondersteunend aangezien een genezing niet bestaat voor dit syndroom. Over de prognose is anno oktober 2020 weinig bekend aangezien de ziekte pas in 2014 beschreven werd in de medische literatuur.

• Synoniemen voor Xia-Gibbs-syndroom
• Epidemiologie van neurologische ziekte
• Oorzaken van zeldzame aandoening
• Genetische wijziging
• Overervingspatroon
• Risicofactoren
• Symptomen: Ontwikkelingsachterstand
• Gedrag
• Gezicht
• Hersenen
• Skelet
• Andere symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen voor Xia-Gibbs-syndroom

Andere benamingen voor het Xia-Gibbs-syndroom (XGS) zijn:

• AHDC1-gerelateerde verstandelijke handicap
• obstructieve slaapapneu
• mild-dysmorfiesyndroom
• autosomaal dominante verstandelijke beperking 25

Epidemiologie van neurologische ziekte

Het Xia-Gibbs-syndroom is vermoedelijk een zeldzame aandoening, maar anno oktober 2020 is de werkelijke prevalentie onbekend via de geraadpleegde bronnen. Mogelijk is de ziekte wel ondergediagnosticeerd, omdat veel patiënten met een verstandelijke beperking nooit een genetisch onderzoek gehad hebben om de onderliggende oorzaak te bepalen. Jongens hebben meestal meer ernstige symptomen dan meisjes.

Oorzaken van zeldzame aandoening

Genetische wijziging

Het Xia-Gibbs-syndroom is veroorzaakt door mutaties (wijzigingen) in het AHDC1-gen. Dit gen codeert voor de productie van een eiwit met een onbekende functie. Mogelijk bindt het eiwit zich aan DNA en controleert dit de activiteit van andere genen. De meeste AHDC1 -genmutaties die betrokken zijn bij het Xia-Gibbs-syndroom leiden tot de productie van abnormaal korte AHDC1-eiwitten. De effecten van deze veranderingen in cellen zijn onduidelijk anno oktober 2020. De verkorte eiwitten breken snel af of werken niet goed. Soms interfereren de abnormale eiwitten met de functie van AHDC1-eiwitten geproduceerd uit de normale kopie van het gen. Vermoedelijk schaadt een vermindering van de hoeveelheid functioneel AHDC1-eiwit de normale ontwikkeling van de hersenen, wat leidt tot een verstandelijke beperking, spraakproblemen en andere neurologische kenmerken van het Xia-Gibbs-syndroom. De abnormale ontwikkeling van andere lichaamssystemen, veroorzaakt door een tekort aan AHDC1-eiwit, veroorzaakt bijkomende tekenen van de aandoening veroorzaken.

Overervingspatroon

Het Xia-Gibbs-syndroom wordt geërfd in een autosomaal dominant patroon, dus één kopie van het gewijzigde gen in elke cel is voldoende om de zeldzame stoornis te veroorzaken. De aandoening is meestal het gevolg van nieuwe (de novo) mutaties in het gen die optreden tijdens de vorming van voortplantingscellen (eicellen of sperma) in de ouder van een getroffen patiënt of in de vroege embryonale ontwikkeling. De getroffen patiënten hebben geen geschiedenis van de aandoening in hun familie.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het Xia-Gibbs-syndroom zijn genetische mutaties die spontane veranderingen in het MED12-gen veroorzaken. Er zijn geen specifieke omgevingsfactoren die het risico verhogen, hoewel genetische aanleg en familiegeschiedenis van neurologische aandoeningen van invloed kunnen zijn.

Symptomen: Ontwikkelingsachterstand

De tekenen van het Xia-Gibbs-syndroom variëren van patiënt tot patiënt. De meeste tekenen zijn duidelijk vanaf de geboorte.

Gedrag

Gedragsproblemen komen soms ook tot uiting bij patiënten met het Xia-Gibbs-syndroom. Sommige getroffen patiënten hebben kenmerken van een autismespectrumstoornis. Ze hebben met andere woorden communicatieproblemen en problemen met de sociale interacties. Ook een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) komt soms voor. Andere problemen bestaan uit agressie, angst, een slechte impulsbeheersing en zelfverwonding.

Gezicht

Sommige patiënten met het Xia-Gibbs-syndroom hebben ongewone gelaatstrekken, zoals een breed voorhoofd, laag aangezette oren of oren die uitsteken, wijd uit elkaar geplaatste ogen (hypertelorisme), oogopeningen die naar boven of naar beneden hellen, een platte neusbrug of een dunne bovenlip.

Hersenen

Het Xia-Gibbs-syndroom is een neurologische aandoening waarbij een patiënt een zwakke spierspanning (hypotonie), een lichte tot ernstige verstandelijke beperking en een vertraagde ontwikkeling heeft. Vooral de expressieve taalvaardigheden (woordenschat en de productie van spraak) zijn het vaakst aangetast. Kinderen met deze aandoening spreken meestal pas na tweejarige leeftijd terwijl de normale mijlpaal van het spreken van het eerste woord binnen het eerste jaar wordt bereikt. De ontwikkeling van motorische vaardigheden, zoals kruipen en lopen, loopt mogelijk ook vertraging op. Andere neurologische kenmerken zijn een slechte coördinatie en evenwichtsproblemen (ataxie) en toevallen.

Skelet

Patiënten met het Xia-Gibbs-syndroom hebben meestal een kortere lengte dan hun leeftijdsgenoten. Een zijdelingse kromming van de wervelkolom (scoliose) is ook een symptoom. Andere, minder vaak voorkomende afwijkingen met betrekking tot de botten en de huid omvatten een voortijdige samensmelting van bepaalde schedelbotten (craniosynostose), ongewoon losse gewrichten en een losse huid.

Andere symptomen

Voedingsproblemen en slaapafwijkingen komen soms ook tot stand bij patiënten met de aandoening. Veel getroffen patiënten ondervinden korte pauzes in de ademhaling terwijl ze slapen (obstructieve slaapapneu).

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van Xia-Gibbs-syndroom omvatten vertraagde motorische en cognitieve ontwikkeling, problemen met spraak en communicatie, en andere neurologische symptomen zoals spierspasticiteit en epileptische aanvallen. Deze symptomen kunnen aanzienlijk variëren in ernst en invloed op de dagelijkse functionaliteit.

Diagnose en onderzoeken

Bij sommige patiënten met het Xia-Gibbs-syndroom vertonen beeldvormende onderzoeken van de hersenen afwijkingen in de hersenstructuur. Het weefsel dat de linker- en rechterhelften van de hersenen verbindt (het corpus callosum) is bijvoorbeeld abnormaal dun. Een genetisch onderzoek bevestigt de diagnose.

Behandeling

De behandeling van het Xia-Gibbs-syndroom is ondersteunend want anno oktober 2020 bestaat er geen genezing voor de aandoening. De patiënt is bijvoorbeeld gebaat met een CPAP-apparaat tijdens de nacht voor het controleren van de ademhaling tijdens de nacht zodat slaapproblemen niet meer tot stand komen. Ook fysiotherapie is nodig om de ontwikkeling te stimuleren.

Prognose

De prognose voor het Xia-Gibbs-syndroom varieert afhankelijk van de ernst van de symptomen en de respons op behandeling. Sommige patiënten kunnen aanzienlijke verbetering ervaren, terwijl anderen aanzienlijke uitdagingen kunnen ondervinden bij hun ontwikkeling en dagelijkse functioneren.

Complicaties

Complicaties van het Xia-Gibbs-syndroom kunnen ernstige neurologische en ontwikkelingsproblemen omvatten, zoals blijvende motorische en cognitieve beperkingen, spraakstoornissen, en leerproblemen. Langdurige zorg en ondersteuning zijn vaak nodig om de impact van deze complicaties te minimaliseren.

Preventie

Preventie van het Xia-Gibbs-syndroom is beperkt omdat het een genetische aandoening is die vaak sporadisch voorkomt. Genetische expertise en screening kunnen nuttig zijn voor families met een geschiedenis van neurologische aandoeningen om toekomstige gevallen te identificeren en te beheren.