Opisthorchiasis: Worminfectie door eten van rauwe vis

Opisthorchiasis is een tropische ziekte die wordt veroorzaakt door infectie met door vissen overgedragen trematoden (zuigwormen). Er zijn twee verschillende zuigwormen die deze infectie veroorzaken: Opisthorchis viverrini en Opisthorchis felineus. Deze parasitaire infectie kan leiden tot symptomen zoals buikpijn, gezwollen lymfeklieren, braken en koorts. Chronische infecties kunnen leiden tot ernstige complicaties, waaronder galwegproblemen en, in zeldzame gevallen, galwegkanker. Behandeling met wormdodende medicijnen is essentieel, en het goed doorkoken of diepvriezen van rauwe vis is cruciaal om infectie te voorkomen.

• Epidemiologie van opisthorchiasis
• Oorzaken: Infectie met zuigwormen door consumptie van rauwe vis
• Symptomen
• Acute infectie
• Chronische infectie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van parasitaire ziekte
• Prognose van opisthorchiasis
• Acute infectie
• Chronische infectie
• Langetermijnprognose
• Complicaties van tropische infectie
• Preventie van worminfectie

Epidemiologie van opisthorchiasis

Opisthorchis viverrini komt voornamelijk voor in Zuidoost-Azië, met name in Noordoost-Thailand, Laos en Cambodja. Infecties met Opisthorchis felineus zijn vooral wijdverbreid in Europa en Azië, inclusief gebieden zoals de voormalige Sovjetunie, Kazachstan en Oekraïne. Deze tropische ziekte komt vooral voor in gebieden waar rauwe vis een belangrijk onderdeel van de voeding vormt. De prevalentie van opisthorchiasis neemt toe met de leeftijd en komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Oorzaken: Infectie met zuigwormen door consumptie van rauwe vis

Opisthorchiasis is een parasitaire ziekte veroorzaakt door de zuigwormen Opisthorchis viverrini en Opisthorchis felineus. De verspreiding van de infectie gebeurt via de consumptie van rauwe of onvoldoende verhitte zoetwatervis die metacercariae bevat, de besmettelijke larvale stadia van deze wormen. Na inname worden de metacercariae vrijgegeven in het maagdarmkanaal en migreren ze naar de galwegen, waar ze zich hechten aan het slijmvlies en volwassen worden. Deze voedselgerelateerde zuigworminfectie treft vooral de armere bevolking in endemische gebieden.

Symptomen

Omdat de Opisthorchis-wormen niet direct het leverparenchym binnendringen, ontstaan de symptomen door obstructie van de galwegen, waar de wormen ontstekingen veroorzaken. Soms migreren de wormen naar het pancreaskanaal, wat kan leiden tot obstructie en pancreatitis (alvleesklierontsteking).

Acute infectie

Bij de meeste besmette personen (ongeveer 80%) zijn er geen symptomen. Asymptomatische infecties worden meestal gezien bij een lichte wormlast (minder dan 1000 eieren per gram ontlasting). Zware infecties, met 10.000 tot 30.000 eieren per gram ontlasting, kunnen echter leiden tot duidelijke symptomen.

Opisthorchis viverrini
Bij een ernstige infectie met Opisthorchis viverrini kunnen symptomen optreden zoals diarree, constipatie, een branderig gevoel in de buik, epigastrische pijn (pijn in het midden van de bovenbuik), buikpijn in het rechterbovenkwadrant, winderigheid, verlies van eetlust, vermoeidheid, geelzucht (gele verkleuring van de huid en ogen) en milde koorts.

Opisthorchis felineus
Bij een acute infectie met Opisthorchis felineus ontwikkelen de symptomen zich meestal twee tot vier weken na consumptie van besmette rauwe vis. Symptomen omvatten koorts, misselijkheid, braken, buikpijn, een algemeen ziek gevoel, gewrichtspijn, gezwollen lymfeklieren en huiduitslag.

Chronische infectie

Bij onbehandelde infecties kunnen de parasieten langdurige problemen veroorzaken, zoals obstructieve geelzucht, hepatomegalie (vergroting van de lever), oedeem (vochtophoping in de benen), en een vergrote, niet-functionele galblaas. Ook kan chronische opisthorchiasis leiden tot ernstige ondervoeding en andere complicaties.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van opisthorchiasis wordt gesteld door de detectie van Opisthorchis-eieren in de ontlasting. Daarnaast kan het antigeen 89 kDa van Opisthorchis viverrini worden opgespoord met behulp van een ELISA-bloedonderzoek. Beeldvormende technieken zoals echografie, CT-scan, MRI-scan, cholangiografie (röntgenfoto van de galwegen) en endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) kunnen worden gebruikt om galwegafwijkingen op te sporen die veroorzaakt zijn door de worminfectie.

Behandeling van parasitaire ziekte

De behandeling van opisthorchiasis bestaat voornamelijk uit het toedienen van wormdodende medicijnen, zoals anthelmintica. Praziquantel is een veelgebruikt geneesmiddel voor de behandeling van deze infectie. Het doodt de wormen en voorkomt verdere schade aan de galwegen en andere organen.

Prognose van opisthorchiasis

De prognose van opisthorchiasis varieert afhankelijk van de ernst en duur van de infectie, evenals de tijdigheid van de behandeling.

Acute infectie

Bij tijdige behandeling met geschikte wormdodende medicijnen is de prognose voor een acute infectie over het algemeen gunstig. De meeste patiënten herstellen volledig zonder blijvende schade aan de galwegen of andere organen.

Chronische infectie

Indien onbehandeld, kan opisthorchiasis zich ontwikkelen tot een chronische infectie, wat leidt tot aanhoudende galwegproblemen en verhoogde risico's op ernstige complicaties, zoals galwegontsteking, galblaasontsteking, en zelfs cholangiocarcinoom (galwegkanker). Chronische infecties kunnen resulteren in blijvende schade, waardoor de prognose minder gunstig wordt.

Langetermijnprognose

De langetermijnprognose hangt sterk af van de aanwezigheid van complicaties. Vroege opsporing en behandeling kunnen ernstige gevolgen voorkomen, terwijl langdurige onbehandelde infecties kunnen leiden tot levensbedreigende aandoeningen. Regelmatige controle en nazorg zijn essentieel om de gezondheid van patiënten met een voorgeschiedenis van opisthorchiasis te waarborgen.

Complicaties van tropische infectie

Zonder behandeling kan chronische opisthorchiasis leiden tot ernstige complicaties, zoals cholangitis (galwegontsteking), cholecystitis (galblaasontsteking), galstenen, en in zeldzame gevallen, cholangiocarcinoom (galwegkanker). Regelmatige medische controles zijn daarom belangrijk voor mensen in endemische gebieden.

Preventie van worminfectie

Het voorkomen van opisthorchiasis vereist dat vis zorgvuldig wordt gekookt of diepgevroren (minstens zeven dagen bij -20 °C) voordat het wordt geconsumeerd. Rauwe of onvoldoende verhitte vis kan metacercariae bevatten, die een bron van infectie vormen. Het naleven van deze kook- en vriesmethoden is essentieel om infecties te voorkomen.