SOA’s herkennen, behandelen en voorkomen
SOA is de afkorting voor een Seksueel Overdraagbare Aandoening. Het is een besmettelijke ziekte die overgebracht word door geslachtsverkeer of slijmvliescontact. Soms is contact met de huid of beddengoed voldoende om besmet te raken. De meeste SOA’s zijn makkelijk te genezen. Maar er zijn SOA’s die ernstige gevolgen kunnen hebben, als ze niet optijd behandeld worden. Bij SOA’s zijn de klachten niet altijd even duidelijk merkbaar en hierdoor worden ze vaan ongemerkt overgedragen.
Hoe kun je besmet raken?
Je kunt besmet raken met een SOA als het sperma, vaginaal vocht, bloed of slijmvlies van je partner in aanraking komt met jouw slijmvlies. Slijmvliezen zitten onder meer in de vagina, penis, anus en mond.
Een SOA kan dus door verschillende manieren overdragen geworden. De meest voorkomende is helaas onveilig vrijen.
Daarnaast zijn bijvoorbeeld HIV en Hepatitis B ook overdraagbaar via bloed. Ook zijn er veel fabeltjes, zo kan via onderstaande manieren GEEN SOA overgedragen worden.
- uit een glas van een ander drinken
- via een hoestbui
- door insectenbeten
- een vieze wc-bril
- een zwembad
Er zijn mensen die een groter risico lopen om besmet te raken met een SOA. Hierbij daarvan een overzicht:
- mannen die seks hebben met mannen
- mensen die afkomstig zijn uit een gebied waar bepaalde SOA's veel voorkomen
- mensen die een partner met een SOA hebben
- mensen die veel seksuele partners hebbe (gehad)
- mensen die een biseksuele partner hebben (gehad)
- mensen die intraveneus (via een ader) drugs hebben gebruikt of op een andere manier bloedoverdraagbaar risico hebben gelopen
- mensen die een partner uit een of meer van de hierboven genoemde groepen hebben (gehad)
Soorten SOA's met herkenbare symptomen, complicaties en genezingswijze
In Nederland komen verschillende vormen van SOA's voor. Een overzicht van de belangrijkste met daarbij de herkenbare symptomen, gevolgen en behandelingen.
Aandoening | Symptomen | Complicaties | Genezing |
Chlamydia | Vaak geen of milde symptomen zoals afscheiding, ontsteking of lichte irritatie | Onvruchtbaarheid bij vrouwen, ontsteking van de bijbal bij mannen | Chlamydia is eenvoudig te genezen met antibiotica |
Gonorroe | Afscheiding, ontsteking (genitaal, anaal of oraal), bij vrouwen vaak geen klachten | Onvruchtbaarheid bij vrouwen, onsteking van de bijbal bij mannen | Gonorroe is goed te genezen met antibiotica |
Syfilis | Eerst een pijnloos zweertje, later koorts, hoofd- en spierpijn | Uitslag, zweren, aantasting van het zenuwstelsel, hart- en bloedvaten, infectie van de foetus | Syfilis is goed te behandelen met antibiotica |
Genitale wratten | Wratten, soms inwendig en soms niet zichtbaar, vaak geen symptomen | Bepaalde types wratten veroorzaken baarmoederhalskanker | Hoe meer de wratten zich hebben uitgebreid, hoe langer de behandeling duurt. Genitale wratten worden behandeld met een zalf of soms ook door een arts bevroren, weggeschroeid of weggesneden. Ook na behandeling kunnen ze echter terugkomen |
Herpes genitales | Blaasjes, soms pijnlijk | Infectie van de foetus, complicaties bij zwangerschap | Herpes is zeer besmettelijk, vooral op het moment dat iemand wondjes of blaasjes heeft. Er zijn geen geneesmiddelen tegen het herpesvirus, maar met medicijnen kan een aanval wel bekort worden |
Hepatitis B | Geen klachten, vermoeidheid, lusteloosheid, misselijkheid, buikpijn, soms acute leverontsteking | Geelzucht, leverkanker en de dood als gevolg van acute leverontsteking | mate van de klachten hangt af van de ernst van de ontsteking. Deze kunnen meteen of pas na enige tijd optreden. Soms ook helemaal niet. Mensen met een verhoogd risico op besmetting kunnen zich gratis laten vaccineren bij de GGD. Dit zijn vooral mensen met wisselende seksuele contacten (waaronder ook prostituées en mensen die prostituées bezoeken), mannen die seks hebben met mannen en mensen die drugs spuiten |
HIV | Vermindering van de weerstand waardoor infecties kunnen optreden | Aids | HIV en aids zijn niet te genezen. Wel zijn er middelen die de verschijnselen verminderen en uitstellen. Als hiv tijdig wordt vastgesteld, dan kunnen artsen ook tijdig met medicatie starten. Hierdoor kan in veel gevallen worden voorkomen dat het hiv-virus zijn schadelijke werk doet en dat aids zich ontwikkelt |
SOA's behandelen
Als je denkt of zeker weet dat je een SOA hebt, blijf daar dan niet mee rondlopen. Ook al heb je er niet of nauwelijks last van. Het is daarom belangrijk dat je je zo snel mogelijk laat onderzoeken, zodat je er niet meer mensen mee kan besmetten.
Je kunt voor een onderzoek terecht bij je huisarts, die je door kan verwijzen naar een SOA-centrum, dermatoloog of gynaecoloog. Dit kan geheel anoniem omdat artsen beroepsgeheim hebben.
Voor meer informatie kun je kijken op:
www.soaaids.nl
SOA's voorkomen
Onveilig vrijen is de grootste oorzaak van de meeste SOA's. Hieronder enkele tips over veilig vrijen.
- Je hebt enkel seksueel contact met één vaste partner, die zelf ook geen andere partners of SOA heeft
- Je gebruikt een condoom bij vaginale geslachtsgemeenschap
- Je gebruikt een extra sterk condoom bij anale geslachtsgemeenschap
- Je gebruikt bij orale seks een condoom of beflapje
De cijfers
In Nederland vinden jaarlijks naar schatting ruim 100.000 nieuwe infecties met een SOA plaats. Hieronder een tabel met het aantal nieuwe infecties per jaar.
SOA | Aantal nieuwe infecties per jaar |
Chlamydia | 60.000 |
Genitale wratten | 25.000 |
Herpes genitalis | 12.000 |
Gonorroe | 6.000 |
Hepatitis B | 2.000 |
Syfilis | 750 |
HIV | 700 |
Overig | 3.000 |