Immuunsysteem & tips

Ons lichaam wordt via het immuunsysteem tegen schadelijke stoffen beschermd als bacteriën, virussen, parasieten, schimmels. En lichaamsvreemde stoffen: chemisch of gemuteerde cellen. Het immuunsysteem werkt bij ontsteking en blessure, maar kan ook verstoord zijn: een overmatige reactie (allergie) vertonen of fouten bij auto-immuun ziektes (reumatische artritis, MS). Met welke tips kun je het immuunsysteem versterken?

Inhoud

• Immuunsysteem en afweersysteem
• Immuunsysteemreactie
• Immuunsysteem, ontsteking en ontstekingsbeeld
• Bult, steenpuist en bacterie
• Blessure ontstekingsreactie
• Gewrichtsontsteking ontstekingsreactie
• Allergie en allergische reacties
• Immuunsysteem verstoord
• Immuunsysteem versterken: tips

Immuunsysteem en afweersysteem

Het immuunsysteem of afweersysteem zorgt voor de verdediging van ons lichaam. Het is een zeer gecompliceerd systeem dat als functie heeft om alle schadelijke stoffen in het lichaam op te sporen en onschadelijk te maken. Naast ongewenste micro organismen zoals bacteriën, schimmels, parasieten en virussen, worden ook andere lichaamsvreemde stoffen tot de schadelijke stoffen gerekend. Hier vallen zowel synthetische stoffen als chemische toevoegingen aan voedsel (additieven) en ingeademde oplosstoffen uit verf onder, als ook zware metalen, straling (oa. zonlicht, radioactiviteit) en gemuteerde lichaamscellen (kankercellen). In principe wordt elke stof die het lichaam binnenkomt, dus ook alle voedingsmiddelen, eerst door het immuunsysteem gescreend: opgespoord en 'bekeken'. Wanneer de stof als lichaamseigen wordt beschouwd, laat het immuunsysteem deze stof verder met rust. Indien de stof echter als lichaamsvreemd wordt beoordeeld, volgen er reacties van het immuunsysteem.

Immuunsysteemreactie

Het immuunsysteem kent vier manieren om indringers of ongewenste stoffen te lijf te gaan. In eerste instantie zal het lichaam proberen te verhinderen dat de stof het lichaam binnendringt. Indien dit niet lukt zal worden geprobeerd de stof zo snel mogelijk uit te scheiden, bijvoorbeeld door te niezen of door diarree. Vervolgens zal het immuunsysteem proberen de ongewenste stof te vernietigen. Indien ook dit niet lukt, gaat het immuunsysteem over tot het op 'non-actief' stellen van de binnendringer, bijvoorbeeld door inkapseling.

Immuunsysteem, ontsteking en ontstekingsbeeld

Het ontstekingsbeeld is de meest voorkomende reactie van het immuunsysteem. Een voorbeeld, dat de reactie van het immuunsysteem goed duidelijk maakt, is de steek van een wesp.

Een wespensteek geeft een rode zwelling, een pijnlijke gloeiende, harde bult:

• Rode zwelling: doordat er extra bloed en lymfevocht naar de plaats van de steek wordt gestuurd om eventuele gifstoffen af te voeren en antistoffen en witte bloedcellen aan te voeren
• Pijnlijk gevoel: er wordt ter plekke pijn opgewekt om het lichaam te waarschuwen dat er iets mis is
• Gloeiend gevoel: het gloeien is het verhogen van de temperatuur (in feite lokale koorts) om de vermenigvuldiging van eventuele bacteriën te remmen
• Harde bult: rond de steek is een inkapseling gemaakt. Het lichaam weet in eerste instantie n.l. niet of de steek van een relatief onschuldige bij is of wellicht van een dodelijk giftige slang. Het inkapselen van de plek is bedoeld om verspreiding van de gifstof tegen te gaan, zodat vitale organen zoals het hart en de hersenen niet aangetast worden.

Bult, steenpuist en bacterie

Een harde bult is in feite een ontstekingsbeeld, veroorzaakt door het afweersysteem. Bij bv. een steenpuist vindt in feite eenzelfde ontstekingsreactie plaats. Alleen de oorzaak is anders, bij een steenpuist gaat het om een bacteriële besmetting. Ook hier ontstaat hetzelfde beeld: roodheid, zwelling, harde bult, pijn en gloeien. Uiteindelijk zullen er bij deze ontsteking veel witte bloedcellen worden geproduceerd om de bacteriën op te ruimen (de 'etterkop').

Blessure ontstekingsreactie

Een ander voorbeeld van een acuut ontstekingsbeeld is de blessure, bijvoorbeeld het verzwikken van een enkel. Het immuunsysteem registreert dat er iets niet in orde is: er zijn 'vreemde cellen' aanwezig, namelijk kapotte cellen in de enkel. De primaire reactie is weer hetzelfde: extra bloed en lymfevocht (de zwelling), pijn (de waarschuwing), gloeien en kapselvorming. De witte bloedcellen worden uiteindelijk niet in grote aantallen gestuurd, daar deze in dit geval niet nodig zijn. Het kapsel staat in dit geval het herstel zelfs in de weg omdat kapotte cellen hierdoor minder snel kunnen worden afgevoerd. De reden dat sporters bij dergelijke blessures onmiddellijk de plek koelen met koude kompressen is dan ook om de zwelling en kapsels tegen te gaan.

Gewrichtsontsteking ontstekingsreactie

Een ontsteking van de gewrichten is ook een vergelijkbare ontsteking, alleen de oorzaak is weer anders. Gewrichtsontsteking (osteoartritis) kan ontstaan doordat het kraakbeen is weggesleten en botuiteinden over elkaar gaan schuren, waardoor irritatie en het ontstekingsbeeld ontstaan. Of door een 'fout' in het immuunsysteem, waardoor het gewricht gaat ontsteken zonder dat er een echte oorzaak voor is auto-immuunziekte.

Allergie en allergische reacties

Allergische reacties, zoals hooikoorts en diarree behoren in feite ook tot de acute ontstekingsbeelden. Bij dergelijke allergieën vindt een veel te heftige reactie of 'overreactie' plaats van het immuunsysteem.

Immuunsysteem verstoord

In het immuunsysteem kan het een en ander misgaan. De meest voorkomende storingen zijn:

• Het niet ontdekken van de indringers of lichaamsvreemde stoffen of cellen. In dit geval vindt er dus geen reactie van het immuunsysteem plaats en kunnen micro organismen (bacteriën, virussen, parasieten, schimmels) of kankercellen zich ongehinderd vermenigvuldigen en kan de ziekte of aandoening zich ontwikkelen
• Een overmatige reactie van het immuunsysteem. Het lichaam reageert veel te heftig op een lichaamsvreemde stof of zelfs op een lichaamseigen stof. Dit is het geval bij allergie i.c. allergische reacties
• Het verkeerd identificeren van de indringer. Zo kan een lichaamseigen stof onterecht worden aangezien voor een lichaamsvreemde stof of worden gezonde lichaamscellen aangezien voor binnendringers. In deze gevallen is er sprake van een auto immuunaandoening. Voorbeelden zijn Reumatische artritis, waarbij ten onrechte kraakbeen in gewrichten wordt aangevallen door het immuunsysteem en MS Multiple Sclerose, waarbij het lichaam zenuwcellen aanziet voor virussen en deze aanvalt.

Immuunsysteem versterken: tips

Bij alle belastende stoffen en Immuunsysteem aandoeningen waarop het immuunsysteem invloed heeft, is het van belang om het totale immuunsysteem te versterken.

Belastende stoffen vermijden

Factoren die het immuunsysteem belasten moeten zoveel mogelijk vermeden worden, zoals:

• Tekorten aan essentiële voedingsstoffen
• Micro organismen (bacteriën, schimmels, parasieten, virussen etc.)
• Slaaptekort
• Stress
• Overmatige lichamelijke inspanning
• Alle vormen van straling
• Lichaamsvreemde stoffen (bep. medicijnen, synthetische additieven, luchtverontreiniging, straling etc).

Immuunsysteem versterken

• Voldoende rust en ontspanning
• Volwaardige voeding
• Gezonde levenswijze (niet roken, schoon water, schone lucht e.d)
• Goede lichaamsbeweging.

Immuunsysteem-versterkende middelen

Er zijn verschillende voedingssupplementen om het immuunsysteem te ondersteunen en te versterken. Een aantal meest bekende:

• Antioxidanten en omega-vetzuren
• Vitamine C (hoge dosis als C 1000) en multivitaminen
• Kruiden waaronder:
• Ginseng
• Aloë vera en
• Teunisbloem.