Geneesmiddelen bij tuberculose

Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die in de meeste gevallen de longen betreft. In de behandeling van tuberculose kunnen diverse geneesmiddelen gebruikt worden. Geneesmiddelen bij tuberculose zijn onder andere ethambutol, isoniazide, pyrazinamide, rifampicine en streptomycine.

Wat is tuberculose?

Tuberculose, vaak afgekort tot TBC, is een infectieziekte. In de meeste gevallen wordt tuberculose veroorzaakt door een bacterie met de naam Mycobacterium Tuberculosis. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee typen tuberculose:

• Een besmettelijke vorm van tuberculose, ook wel open longtuberculose genaamd
• Een niet-besmettelijke vorm van tuberculose

Tuberculose wordt overgedragen van de ene persoon op de andere persoon door hoestende patiënten die open tuberculose hebben. De bacterie komt dan namelijk tijdens het hoesten naar buiten vanuit de longen. Bij elke hoestaanval worden microscopisch kleine druppeltjes vocht met de bacterie verspreidt.

De eerste besmetting met tuberculose wordt ook wel primaire tuberculose genoemd. In dit stadium hebben mensen over het algemeen geen klachten. De bacterie kan zo wel jaren in het lichaam verscholen blijven omdat het afweersysteem in principe voorkomt dat je ziek wordt. Maar wanneer je afweersysteem tijdelijk onderdrukt is kan de bacterie klachten veroorzaken. Dit wordt secundaire tuberculose genoemd.

De bacterie die tuberculose veroorzaakt kan zich verspreiden middels de bloed- en lymfevaten. Hierdoor kunnen diverse organen aangetast worden, hoewel het in de meeste gevallen enkel de longen aangedaan worden.

Geneesmiddelen bij tuberculose

Het behandelen van tuberculose is om twee redenen anders dan het behandelen van andere bacteriën. Dit komt door de eigenschap van de tuberculose bacterie om zich in te kapselen in het weefsel en de zeer trage groei van de tuberculose bacterie. Om voorgenoemde redenen is langdurige behandeling van tuberculose noodzakelijk. De behandeling bestaat uit meerdere geneesmiddelen en vindt in twee fasen plaats. De eerste fase duurt ongeveer twee maanden en is zeer intensief. De tweede fase duurt circa vier maanden. Er worden diverse geneesmiddelen gebruikt bij de behandeling van tuberculose.

Ethambutol

Ethambutol is een geneesmiddel dat redelijk goed verdragen wordt door mensen. Wanneer men dit middel gebruikt dient men echter onder regelmatige controle van een oogarts te staan omdat het middel bij ongeveer 15% van de gebruikers klachten als wazig zien en het verkeerd waarnemen van kleuren ontstaan. Deze klachten zijn in principe te verhelpen, mits er op tijd ingegrepen wordt.

Isoniazide

Isoniazide is een sterk werkend tuberculosemiddel. Het lichaam wordt echter ook snel resistent voor Isoniazide, met name wanneer men enkel Isoniazide toegediend krijgt als medicijn tegen de tuberculose. Wanneer er echter nog meerdere medicijnen toegediend worden ontstaat de resistentie minder snel.

Isoniazide kan ook in het hersenweefsel dringen en is daarom ook geschikt om tuberculeuze meningitis te behandelen. Isoniazide is eveneens geschikt als middel om het optreden van tuberculose te voorkomen.

Pyrazinamide

Pyrazinamide is een middel dat enkel bij mensen werkt. Het middel is werkzaam tegen meerdere soorten bacteriën en wordt dikwijls in combinatie met Rifampicine en Isoniazide voorgeschreven.

Rifampicine

Rifampicine is een van de best werkende antibiotica tegen tuberculose. Helaas treedt ook bij dit middel snel resistentie op. Rifampicine is het geneesmiddel dat het best verdragen wordt door mensen. Een belangrijk aandachtspunt bij het gebruik van Rifampicine is dat het de werkzaamheid van orale anticonceptiemiddelen in sterke mate vermindert. Dit geldt in sommige gevallen ook voor antistollingsmiddelen (in de volksmond ook wel bloedverdunners genoemd). Gebruik van Rifampicine zorgt voor een verkleuring van de urine en het traanvocht.

Streptomycine

Streptomycine is een geneesmiddel bij tuberculose waar het lichaam snel resistentie tegen opbouwt. Daarnaast geeft langdurig gebruik van dit geneesmiddel kans op een beschadiging van een hersenzenuw. Het gevolg hiervan kan doofheid en evenwichtsstoornissen zijn. Streptomycine wordt officieel niet meer gebruikt in Nederland.