Heupdysplasie of heupontwrichting

Heupontwrichting of heupdysplasie komt bij 1 op de 60 baby's voor. Bij honden komt deze aandoening ook vrij veel voor, vooral bij de grote rassen. Hier gaan we verder in op heupdysplasie bij de mens. Meisjes krijgen dit vaker dan jongens. Meestal geneest het spontaan. Soms is er toch behandeling nodig. Een aangeboren heupontwrichting hoeft niet altijd ernstig te zijn, bij de meeste baby's geneest het vanzelf weer. Wanneer dit niet gebeurt, is met wat hulp de heup weer recht te zetten:

Heupdysplasie

Een aangeboren heupontwrichting wordt ook wel heupdysplasie genoemd. Bij 1 op de 60 baby's komt dit voor. Bij meisjes komt het gemiddeld 7 maal vaker voor dan bij jongens. Een heupdysplasie ontstaat wanneer het heupgewricht niet voldoende ontwikkelt is. Normaal gesproken ligt het dijbeen met de heupkop in het komvormige gedeelte van de bekken, de heupkom. Dit samen word het heupgewricht genoemd en zorgt voor de beweeglijkheid van het been ten opzichte van de bekken. Wanneer de heupkom niet voldoende ontwikkelt is en nog te plat is, is er niet echt sprake van een kom. Daardoor kan de heupkop van het dijbeen niet goed aansluiten op de kom. Wanneer dit niet behandeld word, ontstaat er later afwijkingen aan de stand van het been. Het is goed te behandelen. Alleen in zeer ernstige gevallen kan het voorkomen dat de kom zo plat is, dat de heupkom helemaal niet aansluit op de kom. Dit komt gelukkig heel weinig voor.

Oorzaken

De oorzaak van een heupontwrichting is een aangeboren slechte ontwikkeling van het heupgewricht. Vaak is het erfelijk. Maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. opvallend is dat het in bepaalde landen meer voorkomt dan in andere landen. Ook bij zwangerschappen van een tweeling of een meerling komt heupdysplasie vaker voor, omdat de foetussen minder ruimte in de baarmoeder hebben om zich goed te ontwikkelen. Verder zijn soms bepaalde ziekten de oorzaak voor heupdysplasie.

Symptomen

• De afwijking is vooral te zien wanneer de baby met opgetrokken knietjes ligt. De ene knie ligt dan lager dan de andere knie. In spreidstand liggen de beentjes ongelijk, waarvan de spieren aan de klant van de ontwrichting veel meer gespannen zijn.
• Het been aan de kant van de heupdysplasie heeft meer huidplooien en lijkt korter.
• Het been aan de kant van de heupdysplasie word veel minder bewogen.
• Bij kinderen die al lopen, is er een waggelende gang te zien.

Van de duizend baby's met heupontwrichting geneest het grootste gedeelte in de eerste maanden vanzelf. Iedere pasgeborenen wordt door een arts onderzocht op heupdysplasie, waarbij deze deze het dijbeen op een bepaalde manier beweegt. Het is dan te voelen wanneer de heupkop uit de heupkom schiet, wat bij een normaal ontwikkelt heupgewricht niet zou mogen gebeuren. Wanneer de arts dit opmerkt, volgt er verder onderzoek plaats door middel van een echo, een MRI-scan of anders. Er zijn drie mates van ernstigheid bij heupdysplasie. Van licht, matig tot ernstig, waarbij de heupkop bij ernstig volledig uit de kom ligt.

Behandeling

In lichte gevallen word met behulp van een extra luier de beentjes wat uit elkaar gedrukt, door deze op een bepaalde manier te vouwen. Indien blijkt dat de heupdysplasie ernstige vormen aanneemt, krijgt het kind een spreidbroek te dragen. Hiermee wordt de heupkop goed in de kom gehouden, zodat de heup zich goed kan ontwikkelen. Wanneer de afwijking niet wordt opgemerkt, gaan de kinderen waggelend lopen. Bij deze kinderen wordt de heupkop in de kom gehouden door een gipsbroek. Wanneer men te lang wacht met behandeling, dan wordt herstel steeds moeilijker. Vaak is na het eerste jaar de kans op volledig herstel al erg klein geworden. Zaak is dus om zo snel mogelijk te behandelen. Opvallend hierbij is dat sommige landen zo snel mogelijk na de geboorte beginnen met behandelen. In Nederland begint men hiermee pas na de derde maand, omdat heupdysplasie vaak in de eerste drie maanden spontaan geneest. In dit geval wordt er een afwachtende houding aangenomen waarbij het lichaam de kans krijgt om zelf te herstellen. Wel word de heup gedurende deze periode in de gaten gehouden. Indien er geen herstel optreedt, is het belangrijk om direct in te grijpen en niet meer te lang te wachten. In zeldzame gevallen is er toch een operatie nodig. Meestal gebeurt dit bij kinderen en volwassenen die al uit de groei zijn. Tijdens de operatie word de heupkop losgemaakt van de heupkom, opnieuw goed gelegd zoals hij zou moeten liggen en weer vast gemaakt. Som wordt het bekken ook losgezaagd en gedraaid, zodat deze weer beter aansluit met de heupkop.

Kunstheup

Wanneer heupdysplasie is ontstaan als gevolg van een ziekte of niet is behandeld, dan kan op latere leeftijd veel ongemak ontstaan. Dit uit zich in het weinig kunnen doen in het dagelijkse leven en vaak enorm veel pijn. Dit belemmert het dagelijkse leven van de patiënt enorm. In sommige gevallen kan daarom een kunstheup uitkomst bieden. Meestal treedt er daarna enorme verbetering op en de pijn verdwijnt ook. In sommige ziekenhuizen is men terughoudend om jonge mensen al een kunstheup te geven, maar iedere dag leven met pijn en beperkt worden in het dagelijkse leven is geen menswaardig bestaan. Voor mensen met een heupdysplasie is het daarom zaak goed met de arts te overleggen welke mogelijkheden er nog zijn. Indien men blijft twijfelen, is een second opinion in een ander ziekenhuis altijd aan te vragen en het recht van elke patiënt.