Slapeloosheid oorzaken en oplossingen

Ongeveer 30 % van de bevolking heeft af en toe last van slapeloosheid. Als het enkele dagen tot enkele weken duurt, is het leed nog te overzien. Maar een groot deel van de mensen heeft een chronisch slaapprobleem. Ze voelen zich overdag voortdurend moe, en lusteloos en hebben moeite met zich concentreren, sommigen krijgen zelfs last van stemmingswisselingen. Een echte diagnose kan worden gesteld tijdens een opname in een slaap - waakcentrum.

Slapeloosheid kun je in drie hoofdgroepen verdelen:

• Dyssomnia; de verzamelnaam voor slaperigheid, slecht slapen en stoornissen van het slaap-waakritme. Snurken en apneu ( het stokken van de ademhaling tijdens de slaap) behoren tot dit type.
• Parasomnia ; stoornissen die de nachtrust aantasten, zoals, nachtmerries, angst- en paniekaanvallen, slaapwandelen, nachtelijke huilbuien bij kinderen, tandenknarsen, hoofdbonken en rusteloze benen.
• Slaapstoornissen die het gevolg zijn van medische- en psychiatrische problemen.

Op latere leeftijd komen vooral stoornissen van het in- en doorslapen voor. Ook de overgang bij vrouwen gaat gepaard met slechte slaap. Meer dan 75 % van de mensen met slaapproblemen liggen s’ nachts lang wakker of kunnen slecht in slaap komen. De oorzaak is vaak dat ze na een drukke dag vol stress zich slecht kunnen ontspannen. Nog een vervelende oorzaak van slapeloosheid kan zijn rusteloze benen , 2 tot 5 van de 100 mensen kunnen niet stil liggen in bed, doordat ze last hebben van een tintelend of kruipend gevoel, waardoor ze gedwongen worden de benen te bewegen. Deze aandoening komt vooral bij ouderen voor en dan nog vooral bij vrouwen.

Slaapproblemen veroorzaakt door depressie, paniekstoornissen of angststoornissen

Mensen die lijden aan een depressie, paniekstoornissen of angststoornissen kunnen vaak moeilijk inslapen. Vaker worden ze te vroeg wakker, zo rond drie uur ’s nachts. Om de slapeloosheid op te lossen moet er aan het onderliggende probleem gewerkt worden, de behandeling kost dan ook vaak wat tijd. Psychotherapie of de behandeling met medicamenten wordt vaak gecombineerd met kalmerings -of slaapmiddel.

Het slaap- en waakcentrum

Als er sprake is van een ernstige verstoring van het slapen, kan de huisarts je doorverwijzen naar een gespecialiseerd centrum, waarvan er een aantal in Nederland zijn. Daar wordt het onderzoek uitgevoerd door een team van deskundigen, zoals onder andere een neuroloog en een psychiater. Lichamelijke oorzaken kunnen aan het licht komen, zoals afwijkingen aan de schildklier, onrustige onderbenen, krampen in de dikke darm, rug- en nekstijfheid of het gebruik van medicamenten.

Slaapmiddelen

Voor het verhelpen van tijdelijke slapeloosheidproblemen kan de arts voor een korte periode slaaptabletten voorschrijven. Ongeveer 60 % van de mensen die met slaapproblemen bij de dokter komt krijgen voor korte tijd een slaapmiddel voorgeschreven, om een moeilijke periode te overbruggen. Dit zijn meestal middelen als Temazepam, Zaleplon, Zolpidem, Zopiclon of Lormetazepam. Slaapmiddelen helpen het onderliggende probleem niet op lossen en kunnen gemakkelijk tot gewenning leiden. Daarom is een psychologisch onderzoek vaak gewenst naast het lichamelijke onderzoek. Andere oorzaken kunnen zijn alcoholgebruik, medicijnen, roken of een chronische ziekte.

Tips voor een betere nachtrust:

• Niet veel alcohol gebruiken voor het slapen.
• Het cafeïne gebruik beperken. Dit zit bijvoorbeeld in koffie, thee, chocolade, cola, sommige pijnstillersof andere medicamenten.
• Roken ’s avonds beperken, of zelfs helemaal stoppen.
• Op een vaste tijd gaan slapen en op tijd weer opstaan.
• Niet te laat eten.
• Zorg dat de slaapkamer donker is, rustig, niet te warm of te koud, zorg voor frisse lucht.
• Voor het slapen gaan geen spannende films kijken of heftige discussies voeren.
• Twee uur voor het slapen niet meer intensief gaan sporten.
• Bezoek de sauna of drink een kopje warme melk.

Lees verder

• Slaapproblemen: slaapmedicatie schadelijk?
• Slaap- en kalmeringsmiddelen: werking en risico’s