Hyperventilatie, Wat Helpt, Symptomen, Behandeling

Te veel ademen veroorzaakt allerlei klachten. Dit is erg vervelend waardoor het lichaam niet meer normaal kan functioneren. Hoe werkt de ademhaling? Wat gaat er mis in het lichaam? En wat kun je doen om de klachten te verminderen en zelfs ervoor te zorgen dat de ademhaling weer normaal wordt? Wat zijn de symptomen en hoe kun je hyperventilatie behandelen?

Hoe werkt de ademhaling?

Bij het inademen gebruiken we de borstkas en de buikspieren om lucht in de longen te krijgen. Deze spieren worden geprikkeld door het ademhalingscentrum in de hersenen. De frequentie van prikkels wordt bepaald door de zuurgraad in het bloed. De hoeveelheid kooldioxide (CO2) in het bloed is bepalend voor de hoogte van de zuurgraad.

Lucht komt bij inademen in de longen terecht. Eén van de functies van de longen is om uit deze lucht zuurstof de halen die wordt opgelost in het bloed. Dit gebeurt in de longvaten. Op deze manier komt zuurstof in de bloedbaan van het lichaam terecht. Bij het verbruiken van zuurstof in het lichaam ontstaat kooldioxide. De longen voeren de kooldioxide af door dit uit het bloed te halen en bij uitademen uit het lichaam te laten verdwijnen.

Ademhalen gaat niet constant. Bij het bewegen van het lichaam neemt de frequentie van ademhalen toe, omdat het lichaam dan meer zuurstof nodig heeft. In rust neemt de frequentie af.

Wat gaat er mis?

Bijna iedereen hyperventileert wel eens. Dit komt omdat dit een normale reactie is van het lichaam op gevaar of opwinding. Het lichaam bereidt zichzelf dan voor op een plotselinge inspanning waarvoor meer zuurstof nodig is. Meer zuurstof in het bloed betekent ook meer CO2 in het bloed. Doordat er meer CO2 in het bloed zit stijgt de zuurgraad waardoor het ademhalingscentrum in de hersenen wordt geprikkeld om sneller te gaan ademen. Voor het lichaam is dit noodzakelijk omdat meer inspanning om meer zuurstof vraagt.

Als je meer ademt dan nodig is worden de CO2 buffers in het lichaam gebruikt om het tekort aan CO2 aan te vullen. Dit is een tijdelijke situatie, want bij het terugkeren naar rust van het lichaam daalt de frequentie van ademhaling en worden de CO2 buffers weer aangevuld.

Bij continu hyperventileren ontstaat een situatie dat het lichaam een CO2 tekort krijgt. Het bloed in de bloedbaan wordt dan alkalisch (een zeer lage zuurgraad). Als deze situatie te lang duurt kan het ademhalingscentrum in de hersenen dit als normaal gaan beschouwen waardoor zelfs bij minimale stijging van het CO2 gehalte in het bloed hyperventilatie ontstaat.

Klachten en symptomen

Veel voorkomende klachten bij hyperventilatie zijn een gevoel van zweverigheid in het hoofd, een onwerkelijk gevoel en een vermoeid lichaam. Doordat door de hyperventilatie de bloedvaten vernauwen stroom er minder bloed naar de hersenen en dus ook minder zuurstof, waardoor deze klachten ontstaan. Ze zijn vervelend maar niet schadelijk voor het lichaam.

Vermoeidheid van het lichaam wordt verklaard door een verhoogde productie van melkzuur. Doordat de zuurgraad uit balans is geraakt probeert het lichaam met een verhoogde productie van melkzuur deze weer in het gareel te krijgen. Dit gebeurt normaal gesproken bij hoge inspanning van het lichaam.

De volgende symptomen komen veel voor bij hyperventilatie:

• hartkloppingen
• overslaan van het hart
• pijnlijke borstkas
• hoofdpijn
• duizeligheid
• angstig en onrustig
• tintelingen op de huid
• benauwd gevoel
• beklemming op de borst
• pijnlijke ademhalingsspieren
• pijn rondom de maag
• droge mond
• strakke huid rondom de mond
• onwerkelijk gevoel
• wazige ogen
• angst voor flauwvallen
• angst om dood te gaan

Dit laatste symptoom, de angst om dood te gaan, komt voort uit het beklemmende gevoel op de borstkas die ontstaat door hyperventilatie. Doordat de ademhalingsspieren (borstkas- en buikspieren) verkeerd worden gebruikt worden deze extra belast. De ademhaling is vaak hoger, dat wil zeggen dat er minder met de buikspieren wordt gedaan en meer met de borstkas, waardoor een pijnlijke borstkas als vanzelf ontstaat. Deze pijnlijke klachten worden vaak verward met de symptomen van een hartaanval.

Wat helpt?

Laat de huisarts een diagnose stellen of het gaat om hyperventilatie. Bij twijfel is een doorverwijzing naar een specialist altijd goed. Als hyperventilatie is vastgesteld kan worden gezocht naar een passende behandeling. Vaak is een behandeling gericht op het vinden van de oorzaken van de hyperventilatie. Met alleen het bestrijden van de klachten wordt de hyperventilatie niet opgelost. Het is dus belangrijk dat de oorzaken worden gevonden en dat daar iets aan wordt gedaan. Ga na in welke situaties of gebeurtenissen de hyperventilatie ontstaat. Behandeling door een psychotherapeut kan hierbij een goede hulp zijn.

Om de ademhaling weer normaal te krijgen kan een ademhalingstherapie goed helpen. Het lichaam leert dan in feite opnieuw de ademhaling. Het ademhalingscentrum in de hersenen wordt hergeprogrammeerd.

Lees hier alles over de behandeling met ademhalingstherapie.