Jicht, kruiden en groenten vroeger en nu

In de oude literatuur vind je vele gewone kruiden die tegen jicht gebruikt werden. Zonder ze nu allemaal weer in gebruik te willen nemen, wou ik bij deze een aantal van die middeltjes toch terug onder de aandacht brengen. Ze zijn meestal onschuldig genoeg om eens uit te proberen en hopelijk is er een of andere wetenschapper, die ze ook eens wil onderzoeken. In het verleden werd voor jichtlijders een vegetarische levenswijze aanbevolen en op de heilzame uitwerking gewezen van het eten van groenten en vruchten. Behoudens mogelijk enkele uitzonderingen, tomaten, zuring, asperges zijn alle groene groenten voor jichtlijders geschikt en behoren zij in hun dagelijks menu een belangrijke plaats in te nemen.

De vroegere theorie over de oorzaak van de jicht is, dat het opnemen van voedsel in de organen bemoeilijkt word en dat in het organisme stoffen worden achtergehouden, die in normale toestand, geoxydeerd worden en volledig uitgescheiden.

Zodoende is de geneeskundige werking verklaarbaar van die middelen, die van invloed zijn op de natuurlijke zuiveringskanalen en de fysiologische werking daarvan prikkelen; zoals zweetmiddelen, gal- en urine-afdrijvende middelen, purgeermiddelen. Zo is het verklaarbaar dat men, sedert de grijze oudheid, tegen jicht zijn toevlucht heeft gezocht tot planten, die de zweetatscheiding bevorderen en de werkzaamheid van nieren, lever en darmen verhogen.

Vlier

De vlier, Sambucus nigra, is een uitstekend zweetafdrijvend middel; wordt gebruikt als aftreksel van de bloemen of van den schors, ook de stroop en gelei der vlierbessen veroorzaken overvloedig zweten, Jichtlijders voelen er zich zeer goed bij, zowel tijdens hevige aanvallen, als in perioden van verlichting.

Jeneverbessen hebben de eigenschap de nieren te prikkelen; het boldoblad en de Stinkende gouwe (Chelidonium majus) bevorderen galafscheiding en een verhoogde werking van de darmen, waardoor ook de afscheiding van urinezuur verbetert.
Minder bekende middelen zijn de bloem van de Acanthus mollis en de bessen van de Lampionplant die vroeger tegen jicht werden gebruikt wegens hun urine-afdrijvende eigenschappen.

Een groot aantal planten bezitten bijzondere eigenschappen tegen jicht, hetzij doordat zij de vorming van urinezuur tegengaan of de afscheiding ervan vergemakkelijken. Een lid van de familie der Cruciferae, Erysimum of raket met zijn rechtopstaande vertakte stengel en zijn gele bloemen werd vroeger veel gebruikt tegen jicht. Het blad van de berk Betula alba, Buxus sempervirens, het zaad van Capsicum annuum, het aardbeiblad, het sennablad, het genadekruid Gratiola officinalis, het blad van de es, jasmijn zijn allemaal middelen, die in de geneeskunde vroeger werden toegepast tegen jicht. Het is zeker de moeite waard om deze oude middelen opnieuw uit te proberen en ze verder ook wetenschappelijk te onderzoeken.

Zo kan het volgend oude kruidenmengsel:

• 1gram raketblad;
• 2gram berkenblad;
• 5 gram wilde aardbeiblad;
• 5 gram esblad;
• 2 gram jasmijnblad;

met goed gevolg door jicht-lijders worden gebruikt, 20 gram van deze thee getrokken in een liter kokend water, vormen een zeer krachtige, bloedzuiverende drank.

Kervel en anderen

Kervel, die als groente gekweekt wordt, bevat een door distillatie te verkrijgen olie, die volens de oude literatuur eveneens een tegengif is voor het urinezuur. Het is niet zonder reden, dat de dokters in de oudheid jichtlijders deze groente aanbevolen. Kervelsoep is een krachtig maagversterkend en bloedzuiverend middel en aangenaam in gebruik.
Jichtlijders moesten het geregeld gebruiken en konden het zelfs in een dosis van 10 gram gehakte kervel daags als medicijn gebruiken of natuurlijk veel kervelsoep eten. Dit geneesmiddel-voedsel is galdrijvend, en neutraliseert waarschijnlijk de door bacteriën afgescheiden gifstoffen.

Mosterdolieglycosiden

Klinische proeven hebben al lang de bloedzuiverende eigenschappen van planten, die zwavelhoudende oliën bevatten, aangetoond. De zwavel komt in die planten in colloïdale vorm voor en verhindert mogelijk de aanmaak van urinezuur. De rammenas, selderij en waterkers zijn dan ook nuttige voedingsmiddelen voor jichtlijders.

Uitzonderlijk is ook de vermelding van een ouderwetse groente zoals de schorseneer als jichtmiddel. Men kan er een drank van bereiden door 25 gram wortel te laten koken op een liter water; daarvan neemt men 2 maal daags een kopje in geval van jicht, reuma of hardnekkige huiduitslag. Sommigen van deze planten zijn niet zwaar wetenschappelijk onderbouwd maar hebben wel een lange traditie van gebruik en zijn het waard om opnieuw geprobeerd te worden.

Herfsttijloos werkzaam maar gevaarlijk

Wel goed wetenschappelijk onderbouwd is de herfsttijloos of de saffraan der weilanden, Colchicum autumnale. De knol van deze plant gelijkt op een ui, de bloemen zijn groot en paars, aan het einde van de bloeitijd blijft er een driedelige zaaddoos over met het geneeskrachtige zaad. Dit middel tegen jicht werd door Stoerk ontdekt en door Engelse geneesheren in praktijk gebracht. De zaden bevatten de grootste hoeveelheid colchicine, de knol wal minder.

Ongeveer 40 jaar geleden genoot de „Likeur van Laville", een specialiteit met tijloos als hoofdbestanddeel, grote vermaardheid en gaf ook inderdaad verrassende resultaten, wanneer ze goed werd gebruikt. Helaas is de herfsttijloos en het colchicine giftig en kan dus zeker niet als hobbymiddel gebruikt worden.

Wat wel kan, zijn een aantal groenten en keukenkruiden meer gaan gebruiken vooral dan artisjok, schorseneer, selder, peterselie, kervel en de planten met mosterolieglycosiden zoals radijs, rammenas en mierikswortel. Deze groentengeneeskruiden zullen zeker zorgen voor een zuiverende, pijnverdrijvende werking, niet alleen bij jicht maar ook bij vele reumatische klachten.