Flatulentie of winderigheid

Sommigen zijn er trots op en knallen er met hun scheten vrolijk op los, anderen vinden het heel normaal, maar veel mensen generen zich voor hun darmgassen. We proberen dan de wind tegen te houden of in stilte te laten ontsnappen, in de hoop dat ze niet zullen stinken. Er zijn mensen die beweren geen winden te laten, maar zelfs onze Koningin moet eraan geloven. Op zich ook geen probleem, tenzij we buikkrampen krijgen of onze omgeving gaat klagen.

Waar komt darmgas vandaan?

Wanneer we eten en drinken slikken ook lucht in. In het eten zelf zit ook lucht, soms zelfs veel, zoals koolzuurhoudende frisdranken, bier, brood en slagroom. Een deel van de lucht boeren we op, een deel verlaat ons lichaam via de endeldarm. Het overgrote deel van de winden die we laten hebben we zelf eerst ingeslikt. Vooral wanneer we snel, schrokkerig eten en ons eten niet goed kauwen zullen we veel lucht binnenkrijgen en al die lucht zal er ook een keer uit moeten. Ook wanneer we druk praten, gestrest zijn, roken of luchtwegproblemen hebben kunnen we onbewust lucht inslikken.

Een kleiner deel van de darmgassen, zo’n 10% gemiddeld, wordt gevormd door bacteriën in de darmen. Ons lichaam is niet in staat al ons eten zelf te verteren. Onze darmen zijn daarom vergeven van de goede bacteriën die ons daarbij helpen. Bij die processen komen echter ook gassen vrij. We hebben het meeste last van winderigheid bij bepaalde vezelrijke groente- en fruitsoorten, zoals kool, ui, bonen, peulen, zoete aardappelen en pruimen. Ook fructose uit vruchtensappen en sorbitol uit lightproducten worden pas in de dikke darm door bacteriën verteerd, met extra gassen als gevolg.

Een heel klein gedeelte van ons darmgas komt uit de bloedsomloop.

Winderigheid door medicijnen of een aandoening

Behalve eten, drinken en praten kunnen ook bepaalde medicijnen voor extra winderigheid zorgen. Meestal zijn dat medicijnen die ook een laxerende werking hebben. Er zijn ook ziekten waardoor mensen last kunnen krijgen van extra darmgassen, zoals bijvoorbeeld de ziekte van Crohn of Coeliakie, dat is gluten-intolerantie.

Veel mensen hebben last van PDS, prikkelbaredarmsyndroom, een aandoening die ervoor zorgt dat de darmen niet optimaal werken. Sommige van die mensen hebben last van verstopping, andere van diarree en bij weer anderen wisselt dit. Al deze mensen hebben ook last van buikpijn of vage buikklachten en vaak komt daar winderigheid bij.

De meeste bevolkingsgroepen zijn lactose-intolerant. Dat betekent dat het lichaam van deze volwassen mensen melksuiker of lactose zelf niet kan verteren. De meeste Nederlanders zijn gewend aan melksuiker, maar kunnen alsnog lactose-intolerant worden als de darmflora niet meer op orde is. Wanneer deze mensen toch melksuiker binnen krijgen wordt dit niet verwerkt. De doorstroming van het eten in de dunne darm gaat sneller doordat er minder vocht wordt opgenomen. Door deze versnelling krijgen deze mensen buikrommel en krampen. In de dikke darm gaan de bacteriën alsnog de lactose verteren, waardoor er ook nog extra gasvorming ontstaat. Buikpijn, winderigheid en soms zelfs diarree is het gevolg.

Hoeveel darmgas is normaal?

Iedereen laat winden, zo’n tien tot twintig stuks per dag is normaal, dat komt neer op zo’n 1 á 1,5 liter. Vaak merken we hier niet eens iets van. Bij zo’n 30 of 40 winden per dag hebben we het over extra gasvorming. Ze zijn niet schadelijk, maar kunnen wel vervelend zijn voor de betrokkene en de omgeving. Als u geen last hebt van een aandoening, maar u heeft wel structureel last van winderigheid zou u uw omgeving een plezier doen door eens kritisch naar uw eetpatroon te kijken. Neem wat meer de tijd voor het eten, praat niet te veel tijdens het eten, eet gevarieerd en neem niet te veel koolzuurhoudende frisdranken of bier bijvoorbeeld.

Wanneer u vrij plotseling bent overgeschakeld naar een meer vezelrijke voeding, dus meer groente, fruit en volkorenproducten, dan kunt u tijdelijk meer last hebben van extra darmgas. Dit gaat vanzelf over. Zorg bij extra vezels wel ook voor extra vocht. Vezels zorgen voor soepele ontlasting, maar alleen wanneer ze goed kunnen opzwellen, anders kunnen ze de darmen juist verstoppen.

Wanneer wordt winderigheid een probleem?

Veel gasvorming is vervelend voor onszelf, maar ook voor onze omgeving. We noemen het dan soms liever flatulentie. Dat klinkt als een aandoening, we kunnen er dus niets aan doen, we hebben een excuus. Mensen die zich ongemakkelijk voelen bij het laten van winden zullen de neiging hebben de winden tegen te houden. Hierdoor blijft de lucht in het darmkanaal en zal het ophopen, met buikpijn en krampen als mogelijk gevolg. Ophouden van winden is daarom niet aan te raden, al kan het niet echt kwaad.

Wanneer we bij het windenlaten ook diarree, slijm of bloed verliezen hebben we wel een probleem. Normaal gesproken is ons ontlastingspatroon dan ook anders. Tenzij we weten dat we diarree hebben, doordat we iets verkeerds hebben gegeten of door een buikgriepje, is het beter om een huisarts te raadplegen.

Wanneer we problemen hebben met onze bekkenbodemspieren kunnen we problemen krijgen als incontinentie en pijnklachten, maar het kan ook moeilijker worden onze ontlasting en onze winden te controleren. In dat geval zouden we die bekkenbodemspieren moeten trainen. Eventueel kan een fysiotherapeut daarbij helpen.

Waarom stinken sommige winden?

De meeste van onze gassen stinken niet, stikstof, zuurstof, koolzuurgas, waterstof en methaan in onze winden zijn allemaal geurloze gassen. Als onze winden stinken wordt dat veroorzaakt door slechts een klein deel van de gassen en dan met name de zwavelverbindingen, die ruiken naar rotte eieren. Deze stinkende winden zijn een bijproduct van de vertering van eiwitten door bacteriën in de darmen. Boosdoeners zijn dus onder andere vlees, vis, noten, zuivel en peulvruchten.