Dyscalculie: oorzaak, symptomen, behandeling, diagnose

Dyscalculie is een stoornis, waarbij het moeilijk is om reken- en wiskundekennis toe te passen. Dit kan voor grote problemen zorgen op school, wat betreft de leerprestaties, maar zeker ook in het dagelijkse leven. Omgaan met geld en tijd zijn moeilijke zaken. Dyscalculie komt in families vaak bij meerdere personen voor. Dyscalculie kan leiden tot een verminderd zelfvertrouwen en zelfs depressiviteit. Met een dyscalculieverklaring krijgt het kind recht op meer tijd bij het maken van examens.

Wat is dyscalculie?

Letterlijk betekent dyscalculie ‘moeilijk kunnen rekenen’. Kinderen die aan dyscalculie leiden hebben geen lage intelligentie, maar hebben grote problemen met het leren en toepassen van reken- en wiskundekennis. De leerstoornis dyscalcalie komt bij ongeveer één op de twintig kinderen voor. In het basisonderwijs leren kinderen vaardigheden op rekengebied, door aftrek- en optelsommen en vermenigvuldigingen zo veelvuldig te oefenen, dat ze worden opgeslagen in het lange termijngeheugen. Kinderen met dyscalculie hebben grote moeite met het onthouden en toepassen van deze kennis. Ze moeten sommen telkens weer stapje voor stapje becijferen. Kinderen met dyscalculie hebben vaak ook andere leer- en ontwikkelingsstoornissen als dyslexie en ADHD.

Oorzaken dyscalculie

De oorzaak is nog niet helemaal duidelijk. Sommige soorten van dyscalculie kunnen erfelijk bepaald zijn, ze komen vaker in dezelfde familie voor. Het zou kunnen samenhangen met kleine afwijkingen in het rekencentrum in de hersenen, maar helemaal duidelijk is het niet.

Met welke problemen krijg je te maken als je dyscalculie hebt?

Veel kinderen hebben problemen met het leren leren. Concentratie en het nakomen van afspraken zijn vaak erg moeilijk. Doordat het leren moeilijk gaat, kunnen kinderen gespannen raken. Na hard leren wordt een slecht cijfer gehaald, wat faalangst tot gevolg kan hebben en inbreuk kan doen op het gevoel van eigenwaarde. Bij enkelen kan het zelfs leiden tot depressiviteit. Ook zijn er veel dingen in het dagelijkse leven lastig, doordat het moeilijk is om te weten hoeveel geld je mee moet nemen voor boodschappen, en hoeveel je terug hoort te krijgen. Ook zijn er problemen met klokkijken en is het onmogelijk om te bereken hoe lang het duurt voor de trein of bus komt.

Diagnose dyscalculie, hoe wordt die gesteld?

In groep 3 wordt vaak wel al duidelijk dat het kind problemen heeft met rekenen, het blijft vaak op de vingers optellen en aftrekken. Vanaf groep 4 kan er diagnostisch onderzoek worden gedaan door een orthopedagoog of gespecialiseerde psycholoog. Dit onderzoek moet meestal door de ouders zelf betaald worden. Als blijkt dat het kind inderdaad dyscalculie heeft, dan heeft het recht op een dyscalculieverklaring. Als je zo’n verklaring gekregen hebt, heb je recht op meer tijd bij de Cito toets, proefwerken en examens.

Behandeling dyscalculie

Bij dyscalculie is het handig om in het dagelijks leven veel te trainen met tellen en rekenen. Met het computerprogramma cijferhaai kan het kind zelf oefenen, door de spelletjes te doen. Bij serieuzere vormen van dyscalculie is gestructureerd onderwijs van belang, waarbij alles stap voor stap wordt uitgelegd en er veel herhaald wordt. Verder is het belangrijk om het zelfvertrouwen positief te verbeteren. Vergelijk je kind niet constant met wat anderen kunnen, maar prijs je kind voor wat het wel zelf kan. Op scholen is er vaak extra aandacht mogelijk voor het kind, maar als dit tegenvalt, kun je als ouders ook zelf zorgen voor extra begeleiding door een remedial teacher of orthopedagoog. Ook hierbij moeten de kosten veelal door de ouders zelf betaald worden, wat flink kan oplopen.

Kun je van dyscalculie afkomen?

Als je dyscalculie hebt, kom je er niet van af. Wel kun je trucjes leren om er beter mee te leren omgaan. Ook volwassenen kunnen dus last hebben van dyscalculie, wat problemen kan geven op financieel gebied, omdat het moeilijk is om in te schatten of een bepaalde uitgave veroorloofd is.