Immuunsysteem en ouder worden

Ons immuunsysteem beschermt ons vaak tegen bacteriën en virussen zodat we daar niet ziek van worden. Immuun komt van de Latijnse term immunis dat vrijgesteld betekent en verwijst naar bescherming tegen indringers van buitenaf. Maar helaas neemt het immuunsysteem af bij het ouder worden. Gezonde voeding en vitamine D is daarom zeker voor ouderen van groot belang.

Aangeboren en verworven afweer

Onze verdediging tegen bacteriën en virussen bestaat uit een aangeboren afweer en een verworven afweer. De aangeboren afweer, als onder meer maagzuur en slijm in onze luchtwegen, ruimen al aardig wat ziekteverwekkers op. Daarnaast helpen vaccinaties en vitamines om ons afweersysteem sterker te maken. Een veel toegepaste vaccinatie voor ouderen is de griepprik. Verwacht kan worden dat in de toekomst steeds meer vaccinaties ter beschikking komen tegen bepaalde infecties en ziektes.

Zwakker immuunsysteem bij ouder worden

Als een ziekteverwekker ons lichaam binnendringt kunnen ze, vanwege ons immuunsysteem, worden opgepeuzeld en worden opgeruimd. Het mooie hierbij is dat het systeem voor een volgende keer onthoudt welke indringers het waren. Dat immuunsysteem kan miljoenen moleculen herkennen. Helaas neemt de werking van het systeem af als we ouder worden waardoor nieuwe ziekteverwekkers moeilijker worden herkend. Ouderen krijgen daarom meer last van opportunistische infecties die meer grip hebben op mensen met een zwakkere afkeer.

Gezonde voeding

Het immuunsysteem heeft veel energie nodig. Voor het opbouwen en handhaven van een sterke weerstand is gezonde voeding heel belangrijk. Onder gezonde voeding vallen granen, veel groente en fruit, genoeg drinken, noten, vis en weinig zout. Door gezonde voeding en gevarieerd eten is extra vitamine slikken eigenlijk overbodig maar bij twijfel over die gezonde voeding kunnen de vitamines aangevuld worden met bijvoorbeeld een multivitaminepil. Overdosering is echter niet aan te raden.

Resistente bacteriën

Vaak is het bij infecties een kwestie van uitzieken en zijn medicijnen niet nodig behalve als iemand een zwakkere afkeer heeft. Bij ernstige infecties als longontsteking en hersenvliesontsteking wacht een arts uiteraard niet af en gaat direct over tot het bestrijden daarvan. Maar helaas zijn steeds meer bacteriën resistent wat betekent dat ze niet meer te bestrijden zijn met antibiotica omdat de bacteriën allerlei trucjes ontwikkelen om ervoor te zorgen dat een antibioticum niet meer werkt.

Gordelroos

Een heel vervelend verschijnsel bij ouderen is gordelroos (herpes zoster). Ongeveer een op de vijf ouderen krijgt gordelroos. De verschijnselen zijn een rode huid met blaasjes en korstjes en ook kan het oog ontstoken raken. Gordelroos kan hevige pijn veroorzaken en is lastig te behandelen. Het wordt veroorzaakt door het varicella-zostervirus dat op jonge leeftijd waterpokken veroorzaakt en later opnieuw actief kan worden.

Vitamine D

Uit onderzoek is gebleken dat een laag vitamine D gehalte slecht is voor het immuunsysteem. Vitamine D kan in het menselijk lichaam worden aangemaakt door ultraviolet licht van de zon. Maar veel oudere mensen leven voornamelijk binnen en zodra zij buiten komen wordt veelal de huid bedekt of wordt zonnebrandcrème gebruikt die de UV stralen blokkeren.
Ook is de kracht van de zon van invloed en kan in de zomer meer vitamine D worden opgedaan dan in de winter. Maar ook in de zomer is vroeg op de dag en laat in de middag de zonnekracht vaak te laag voor vitamine D productie. Ook verlagen bewolking, vocht, stof en smog de hoeveelheid UV stralen die de aarde bereikt. Zelfs een zonnebank biedt minder oplossing dan verwacht omdat de vitamine D producerende UV stralen worden weggefilterd omdat die stralen roodkleuring, verbranding en huidkanker kunnen veroorzaken. Dé oplossing blijft dus goede voeding, veel bewegen en een positieve levensinstelling zonder stress.

Lees verder

• Kwetsbare ouderen en hun woonomgeving