Typen botbreuken bij de mens
Bijna iedereen maakt het wel eens mee: een gebroken bot. Een gebroken been, een armbreuk, een gebroken pols.. Ieder bot kan breken wanneer er genoeg kracht op uitgeoefend wordt. Botten kunnen op diverse manieren breken, en er kan een onderscheid gemaakt worden in typen botbreuken: de dwarse botbreuk, de meervoudige botbreuk, de schuine botbreuk, de spiraalbreuk en de twijgbreukTypen botbreuken
Hoewel het ene bot sterker is dan het andere bot, kan elk bot breken op het moment dat er voldoende kracht op uitgeoefend wordt. Een botbreuk kan op diverse momenten ontstaan: een val van een paard, een tackle tijdens een sportwedstrijd, een val van hoogte en ga zo maar door. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een direct en een indirect trauma:- Direct trauma: de kracht die op het bot wordt uitgeoefend is direct, bijvoorbeeld een klap of een trap
- Indirect trauma: er wordt geen directe kracht op het bot uitgeoefend, bijvoorbeeld een val op een uitgestrekte pols
Ieder bot ziet er weer anders uit, en ieder bot heeft zo zijn eigen zwakke plekken. Op de zwakkere plekken van een bot ontstaan het snelst breuken. Zo zal de bovenarm het snelst breken vlak onder de gewrichtskop, in het midden van het bot of vlak boven de elleboog. Het gebeurt zelden dat de bovenarm op een andere plaats breekt.
Botbreuken kunnen ongecompliceerd zijn, waarbij de huid niet beschadigd is, en gecompliceerd. Bij een gecompliceerde botbreuk is de huid beschadigd en is er kans op een infectie. Naast open en gesloten botbreuken wordt er op basis van de breuklijn onderscheid gemaakt tussen vijf soorten botbreuken:
- Dwarse breuk
- Meervoudige breuk
- Schuine breuk
- Spiraalbreuk
- Twijgbreuk ("Greenstick breuk")
Dwarse breuk
Bij een dwarse botbreuk is het bot dwars doormidden gebroken. De breuklijn maakt een rechte hoek met de lengteas van het bot. De randen van de breuk kunnen wat gekarteld zijn, maar het bot is recht doormidden gebroken. Dwarse breuken zijn over het algemeen het gevolg van een directe, forse kracht op het bot. 60% van alle botbreuken bij volwassenen is een dwarse botbreuk.
Meervoudige breuk
Bij een meervoudige botbreuk is het bot niet recht doormidden gebroken, maar zijn er botsplinters te zien. Meervoudige botbreuken zijn vaak open botbreuken waarbij botstukken door de huid steken. Er is veel kracht nodig om dit type botbreuk te veroorzaken. Ongeveer 20% van de botbreuken bij volwassenen is een meervoudige breuk.
Schuine breuk
Bij een schuine botbreuk is een schuine breuklijn te zien. Dit type botbreuk ontstaat door een directe, harde klap op het bot. Een schuine botbreuk is lastig te behandelen. Ongeveer 15% van alle botbreuken bij volwassenen is een schuine botbreuk.
Spiraalbreuk
Een spiraalbreuk is een langgerekte, gebogen botbreuk. Dit type botbreuk komt met name voor bij ski-ongelukken, waarbij het lichaam tijdens de val draait terwijl de voete stil blijven staan. Dit type botbreuk geneest relatief snel en beslaat ongeveer 5% van alle botbreuken bij volwassenen.
Twijgbreuk ("Greenstick breuk")
De twijgbreuk komt vrijwel enkel bij kinderen voor. Bij dit type botbreuk buigt het bot eerst voordat het breekt. Dit type botbreuk is geen volledige breuk, één zijde blijft intact, waardoor dit type botbreuk vrij snel geneest.
