Geschiedenis niertransplantatie

Een korte maar informatieve uiteenzetting over het ontstaan en verdere verloop van niertransplantaties. Alle doorbraken en verdere ontwikkelingen van begin 20ste eeuw tot nu worden behandeld. Een niertransplantatie wil zeggen dat er een nier van de ene persoon bij de andere wordt geplaatst. De nier kan zowel van een levende (met en zonder hersenactiviteit) als overleden (waarvan organen intact zijn) persoon komen.

De eerste stapjes

Begin twintigste eeuw zijn artsen begonnen met het eigenlijke transplanteren. De eerste poging vond plaats in het jaar 1906 door dokter Jaboulay in het Franse Lyon. Jammer genoeg mislukte deze poging, maar het was wel een leerrijk evenement voor al de medici die later verder gingen met niertransplantaties. Later volgden nog ondernemingen en doorbraken, maar op een volledig geslaagde transplantatie zonder afstoot was het nog een tijdje wachten. Op 23 december 1954 was het dan zover. In Boston vond de eerste geslaagde niertransplantatie plaats, deze werd uitgevoerd door Joseph Murray in het Peter Bent Brigham hospital. De transplantatie gebeurde bij een eeneiige tweeling, Murray heeft hiervoor een Nobelprijs gekregen in het jaar 1990.

Afstotingsverschijnselen

Afstoting is erg eenvoudig te verklaren. Wanneer een patiënt een donororgaan ontvangt wordt dit als lichaamsvreemd aanzien. Het lichaam van de ontvanger gaat als het ware de strijd aan omdat het een vreemde indringer in zich heeft gekregen. Het afweermechanisme zal er dus alles aan doen om het orgaan af te stoten. Er zijn 2 soorten afstotingsverschijnselen: acute en chronische. De acute vorm valt te omschrijven als felle onstekingsreacties meestal kort na de chirurgische ingreep. Chronische verschijnselen laten wat langer op zich wachten. Langzaamaan wordt het donororgaan verziekt door trage onstekingsreacties. Beide vormen zijn te behandelen met medicijnen, bij de acute vorm is de kans op volledig herstel wel groter.

Cyclosporinen

Een belangrijke doorbraak was de ontdekking van cyclosporinen in 1972. Deze stof werd toevallig ontdekt in een schimmel genaamd Tolypocladium Inflatum. Deze vondst werd gedaan door Jean- Francois Borel in 1972 onder leiding van farmareus Novartis. De cyclosporinen gaan de afstoot van de nier onderdrukken. Begin jaren ‘80 is na grondige studies dit product op de markt gekomen. Hierdoor zijn de overlevingskansen van de patiënten aanzienlijk gestegen. Jammer genoeg zijn er ernstige bijwerkingen te constateren. Na behandeling hebben patiënten een verhoogde kans op huidkanker, hypertensie, ernstige infecties, lipidenstoornissen. Toch zijn de risico's kleiner en kunnen de bijwerkingen snel in de kiem gesmoord worden als de patiënt goed opgevolgd wordt door een gespecialiseerde arts.

Basis voor anderen

De transplantatiewereld staat niet stil en er worden nog steeds nieuwe technieken en betere medicatie uitgevonden waardoor de levenskwaliteit en levensduur voor patiënten nog langer en beter wordt. Niertransplantatie is de eerste vorm van succesvolle wereldwijde transplantatie die is uitgevoerd, daarna volgden het hart, lever, longen, ooglens, pancreas, huid, ... . De niertransplantatie heeft dus als het ware een pioniersrol gespeeld voor andere soorten transplantatie.