Zoethout, hormonaal en viraal

Zoethout is in de kruidengeneeskunde vooral bekend voor zijn werking op de luchtwegen (in hoestsiroop) en op het spijsverteringsstelsel (tegen maagzweren), maar de wortel van deze plant heeft ook een veelzijdige hormonale en anti-virale werking.

Hormonale werking

Aldosteron is het hormoon van de bijnierschors dat de elektrolytenhuishouding regelt. Bij abnormale of onvoldoende werking kan dit o.a. leiden tot natriumretentie (het ophopen van zout) en kaliumdepletie (overmatig verwijderen van kalium) waardoor hoge bloeddruk, spierzwakte en soms oedemen ontstaan. Het glycyrrhyzinezuur uit zoethoutwortel vertoont veel gelijkenis met de werking van aldosteron en bij dagelijkse inname van teveel zoethoutextract kunnen bijwerkingen ontstaan die vergelijkbaar zijn met een slechte werking van de bijnieren en een verhoging van de bloeddruk.

Dit hyperaldosteron-verschijnsel veroorzaakt evenwel therapeutisch nuttige effecten. Er zijn namelijk talrijke parallellen vastgesteld tussen de werking van ascorbinezuur (vitamine C) en glycyrrhizinezuur met tevens een betere biolo­gische beschikbaarheid van vitamine B2, vita­mine B6 en zink.

Antivirale werking

Glycyrrhizinezuur remt de groei van verschil­lende virussen, waaronder ook het herpes simplex virus type 1. Deze hypothese werd beves­tigd door een onderzoek van Raffaelo Pompei; hierbij werden verschillende DNA- en RNA-virussen onder invloed van glycyrrhizinezuur inactief. De werkingsmechanismen van deze effecten zijn tot hiertoe niet helemaal duidelijk, maar men vermoedt dat dit het gevolg is van de remming van fosfolipase A2 en prostaglandine E2 in de celmembramen, evenals de stimulering van interferon.

In 1994 ging het verbruik van zoethoutwortel drastisch de hoogte in bij de homoseksuelen in Californie. De oorzaak was de publicatie van een in vitro uitgevoerde Japanse studie, waaruit bleek dat extracten van Glycyrrhiza glabra de groei van het aids-virus blokkeerden. Deze resultaten hebben geleid tot klinische proeven bij patiënten. Seropositieve hemofilie-patiënten kregen 150 tot 225mg glycyrrhizine toegediend gedurende verschillende jaren.

Leverbeschermende werking bij verhoogde glutathion- en vita­mine C-spiegel

Zoals bij andere triterpeensaponinen reeds is aangetoond, heeft glycyrrhizinezuur, o.a. vergelijkbaar met boswelliazuur uit wierook eveneens een leverbeschermende werking. De door levertoxinen veroorzaakte stijging van transaminasen (bepaalde leverenzymen) kan worden tegengewerkt door glycyrrhizinezuur.

Ontschorste of niet-ontschorste wortel?

Wenst men een pijnstillend (maag), spasmolytisch, expectorerend of cholagoog effect dan gebruikt men bij voorkeur de ontschorste wortel om de nevenwerkingen te vermijden. Ook als smaakverbeteraar kan men de ontschorste wortel aanbevelen. Alleen bij ulcusbehandeling is het beter de niet-ontschorste wortel te gebruiken.

Conclusie werking Glycyrrhiza

De conclusie van verschil­lende onderzoekers is dat zoethoutwortel een imuunstimulerende, antivirale werking, anti-inflammatoire, antihepatoxisch en choleretisch werking heeft. Het is wel zo dat veel onderzoek met geconcentreerde en geïsoleerde stoffen is gebeurd en dat in die vorm alleen onder deskundige begeleiding gebruikt kan gemaakt worden van zoethout.

Referenties

• Pompei R. et Al.: Glyc. acid inhibits virus growth and inactivates virus particles. Nature 281/5733, 689-690 - 1979. 
• Pompei R. et Al.: Antiviral activity of glyc. acid. Experientia 36/304 - 1980. 
• Hattori, T. et al. 1989. Preliminary evidence for inhibitory effect of glycyrrhizin on HIV replication in patients with AIDS. Antiviral Res 11(5–6):255–262.
• Mori, K. et al. 1990. Effects of glycyrrhizin (SNMC: stronger neo-minophagen C) in hemophilia patients with HIV-1 infection. Tohoku J Exp Med 162(2):183–193.
• Armanini D, Bonanni G, Palermo M. Reduction of serum testosterone in men by licorice. N Engl J Med 1999 Oct 7;341(15):1158
• Numazaki K. Glycyrrhizin therapy for liver dysfunction associated with cytomegalovirus infection in immunocompetent children. Antimicrobics Infect Dis Newsl 1998;17:70-71