Lichamelijke klachten door schommelende bloedsuikerspiegel

Je voelt je regelmatig slap en moe, bent duizelig en hebt hoofdpijn. En dan dat onstilbare verlangen naar iets zoets, dat op de meest onmogelijke momenten de kop op steekt. Herkenbaar? Dan heb je mogelijk last van een schommelende bloedsuikerspiegel of hypoglycemie. Wanneer je bloedsuikerspiegel vaak te laag is, beïnvloedt dit je gezondheid. Je lichaam kan niet meer goed functioneren en allerlei lichamelijke klachten ontstaan. Hypoglycemie betekent letterlijk een te laag glucosegehalte in het bloed. Omdat bij vrijwel niemand echter het glucosegehalte voortdurend te laag is, wordt de term hypoglycemie meestal gebruikt om een schommelend glucosegehalte of een schommelende bloedsuikerspiegel aan te duiden.

Bij een lage bloedsuikerspiegel ontstaat er een tekort aan glucose (bloedsuiker) in je hersenen. De hersenen gebruiken, in tegenstelling tot andere cellen in ons lichaam, vrijwel uitsluitend glucose als brandstof. Glucose wordt via het bloed door ons lichaam getransporteerd en levert zo de energie voor alle cellen.

Hoe ontstaat een te lage bloedsuikerspiegel

Een groot deel van onze voedingsmiddelen bevat koolhydraten (suikers en zetmeel). Koolhydraten zijn een belangrijke leverancier van brandstof voor ons lichaam. De koolhydraten die je binnenkrijgt, worden in het maag- en darmstelsel afgebroken tot een aantal bouwstoffen, waaronder glucose. De glucose wordt vervolgens door het bloed naar alle lichaamscellen vervoerd. Insuline, een hormoon dat door de alvleesklier wordt geproduceerd, zorgt er tot slot voor dat glucose ook door alle cellen in ons lichaam kan worden opgenomen.

Vicieuze cirkel door snelwerkende suikers

Normaal gesproken verteren de koolhydraten langzaam in het maag- en darmkanaal en worden ze daarna in de vorm van glucose in het bloed opgenomen. Bij een dergelijke trage afgifte heeft het lichaam alle tijd om op een goede manier te reageren en blijven je hormoonhuishouding en bloedsuikerspiegel mooi in balans en op niveau.
Bij het eten van geraffineerde (bewerkte) koolhydraten reageert je lichaam echter anders. Geraffineerde koolhydraten bevatten veel zogenaamde snelwerkende suikers. Je vindt deze vooral in snoep, koek, wit brood, witte pasta, witte rijst, etc.. Wanneer je veel snelwerkende suikers eet, stijgt je bloedsuikerspiegel ook snel tot hoge waarde. Maag en darmen hebben weinig tijd nodig om deze suikers te verteren en de enorme hoeveelheid glucose die ontstaat wordt in rap tempo in het bloed opgenomen. Als reactie hierop gaat de alvleesklier enorme hoeveelheden insuline produceren, waardoor de lichaamscellen worden gestimuleerd veel glucose op te nemen. Omdat er ineens heel veel glucose door je lichaam wordt opgenomen, daalt de bloedsuikerspiegel tot onder de normale waarde. Het gevolg: honger en dan vooral een grote behoefte aan zoetigheid. Als je hieraan toegeeft, begint het hele proces weer opnieuw. Een vicieuze cirkel dus.

Verkeerd voedingspatroon

Een schommelende bloedsuikerspiegel wordt in verreweg de meeste gevallen veroorzaakt door een verkeerd voedings- en leefpatroon. Het eten van te veel geraffineerde koolhydraten, maaltijden overslaan, roken en het drinken van alcohol kunnen allen leiden tot grote schommelingen van de bloedsuikerspiegel. Daarnaast kan chronische stress, zowel geestelijk (bv. werkdruk, problemen in de familie) als lichamelijk (langdurige of ernstige ziekte), het lichaam zodanig onder druk zetten dat er een disbalans ontstaat in de hormoonhuishouding. Het gevolg hiervan kan ondermeer een schommelende bloedsuikerspiegel zijn. Ook kunnen sommige geneesmiddelen, zoals corticosteroïden (bv. Prednison) en de pil, de bloedsuikerspiegel beïnvloeden. Tot slot kunnen erfelijke aanleg en bepaalde hormonale stoornissen, zoals schildklierproblemen, leverproblemen of nierproblemen, invloed hebben op het ontstaan van een schommelende bloedsuikerspiegel. De hormonale stoornissen veroorzaken veelal een beschadiging van de alvleesklier of de bijnier, waardoor het lichaam de bloedsuikerspiegel niet meer goed kan regelen.

Veel voorkomende klachten

Een te lage bloedsuikerspiegel zorgt er voor dat je (vooral tussen de maaltijden in en 's nachts) een enorme trek krijgt in iets zoets. Omdat bij een te lage bloedsuikerspiegel je hersenen niet voldoende energie krijgen, ontstaan vervolgens klachten als hoofdpijn, duizeligheid, moeizaam denken en praten, dubbel zien en slaperigheid. Voor de hersenen is glucose de belangrijkste energiebron. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat een te lage bloedsuikerspiegel zich ook kan uiten in tal van psychische klachten: nervositeit, geïrriteerdheid, gebrek aan concentratievermogen, angsten en depressies.

Productie van adrenaline

Om het bloedsuikergehalte weer omhoog te krijgen, trekt je lichaam aan de noodrem. Een van de gevolgen is een extra productie van adrenaline. Dit hormoon kan de lever aanzetten tot het vrijmaken van bepaalde stoffen, die op hun beurt weer in staat zijn om de bloedsuikerspiegel te verhogen. De grote hoeveelheid adrenaline die plotseling in ons lichaam aanwezig is veroorzaakt weer andere klachten: je begint te zweten en je voelt je trillerig. Daarnaast kun je door de adrenaline last krijgen van hartkloppingen, bleek zien en slapeloosheid.

Gevolgen op langere termijn

Door de te lage bloedsuikerspiegel heb je het gevoel dat je honger hebt. Omdat je zo'n trek hebt in zoetigheid, is de kans groot dat je op dit moment vooral producten gaat eten met snelwerkende suikers (snoep, koek, chocolade). Hierdoor begint het hele proces zoals hierboven beschreven echter weer opnieuw. Het gevolg is dat je de hele dag door honger of trek blijft houden en dat je bloedsuikerspiegel steeds op en neer gaat. Als dit proces langere tijd doorgaat, neemt de gevoeligheid van je lichaamscellen op insuline af en ontstaat insulineresistentie. Dit betekent dat er steeds meer insuline nodig is, om je lichaamscellen te stimuleren voldoende glucose op te nemen. Omdat je lichaamscellen steeds trager voldoende glucose opnemen, daalt de bloedsuikerspiegel ook niet meer snel genoeg. Het gevolg is dat de alvleesklier op een gegeven moment voortdurend insuline blijft produceren. Wanneer de alvleesklier jaren lang op deze manier wordt overbelast, raakt hij uitgeput. Hij is niet meer in staat om voldoende insuline te produceren om de bloedsuikerspiegel op een gezond niveau te krijgen. Als gevolg hiervan ontstaat een insulinetekort en dus diabetes (type II, ouderdomsdiabetes). Het kan 10 tot 20 jaar duren eer een te lage bloedsuikerspiegel resulteert in diabetes type II.

Overgewicht als mogelijk gevolg

Bij insulineresistentie zijn je lichaamscellen veel minder gevoelig geworden voor insuline en als gevolg daarvan voor de opname van glucose. Dit geldt echter in veel mindere mate voor vetcellen. Vetcellen nemen veel gemakkelijker glucose op dan bijvoorbeeld hersencellen en spiercellen. Bij insulineresistentie zal er dus relatief veel glucose in de vetcellen opgenomen worden, de 'concurrentie' is immers veel minder groot. Het teveel aan glucose in de vetcellen wordt omgezet in vet. Een te veel aan insuline kan op deze manier dus tot overgewicht leiden.
Een aanhoudende schommelende bloedsuikerspiegel kan op termijn ook een hormonale onbalans (door bijvoorbeeld uitputting van de bijnier) en voedselallergieën tot gevolg hebben.

Hoe kom je van een schommelende bloedsuikerspiegel af

Heb je acuut last van een te lage bloedsuikerspiegel en voel je je beroerd, neem dan wat druivensuiker of een glas cola. Om een schommelende bloedsuikerspiegel te voorkomen is het echter juist verstandig om dit soort snelwerkende suikers zo min mogelijk te eten!

Onderstaande tips kunnen je helpen om een schommelende bloedsuikerspiegel tegen te gaan en een toekomstige uitputting van de alvleesklier te voorkomen:

• Vermijd geraffineerde koolhydraten. Deze vind je vooral in producten als witte suiker, honing, snoep, koek, chocolade, witte rijst, witte pasta en wit brood.
• Eet vaker ongeraffineerde (onbewerkte) koolhydraten: volkoren brood, zilvervliesrijst, fruit, melkproducten, volkoren pasta, noten en groenten.
• Sla geen maaltijden over en gebruik eventueel meerdere kleine maaltijden per dag. Op deze manier houd je je bloedsuikerspiegel zo gelijk mogelijk.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Sporten helpt om het lichaam weer in evenwicht te brengen en stabiliseert de bloedsuikerspiegel. Vooral sporten waarbij je je uithoudingsvermogen traint zijn goed.
• Vermijd stress zo veel mogelijk. Stress verhoogt de productie van cortisol en adrenaline. Beide resulteren in een verhoogde bloedsuikerspiegel.
• Stop met roken en drink niet te veel alcohol. Alcohol kan op latere leeftijd functieverlies van de alvleesklier tot gevolg hebben.
• Gebruik zonodig voedingssupplementen. Chroom en mangaan kunnen je in de beginfase helpen om je bloedsuikerspiegel te stabiliseren.

Er zijn heel veel mensen die, zonder het zelf te weten, al langdurig aan een schommelende bloedsuikerspiegel lijden. Wanneer deze aandoening echter te lang blijft bestaan, kunnen de gevolgen groot zijn. Het is dan ook verstandig om de signalen tijdig te herkennen én je voedings- en leefpatroon aan te passen. Hiermee ben je niet alleen verlost van alle lichamelijke klachten die je op dit moment hebt, maar – en dat is nog belangrijker – verklein je ook het risico op eventuele ernstige ziekten en schade aan vitale organen die op termijn kunnen ontstaan als gevolg van een schommelende bloedsuikerspiegel.

Lees verder

• Veel voorkomende oorzaken van hoofdpijn en duizeligheid