Wondroos (belroos): symptomen, oorzaak en behandeling

Wat is wondroos, wat zijn de symptomen en hoe behandel je wondroos? Wondroos, ook wel belroos genoemd, is een bacteriële infectie van de lederhuid en het onderliggende weefsel, waarbij de huid (glanzend) rood en pijnlijk wordt. Er kunnen zich ook andere symptomen ontwikkelen, zoals koorts en opgezette lymfeklieren. Wondroos komt in de meeste gevallen voor op het onderbeen, maar kan ook op andere plekken, zoals arm of gezicht, verschijnen. Wondroos wordt behandeld met antibiotica. Binnen een week ben je vaak weer op de been. Het duurt vaak wat langer voordat alle klachten helemaal verdwenen zijn. Wondroos kan voorkomen worden door wondjes, krassen en splinterverwondingen goed te reinigen en te desinfecteren.

• Wondroos: kernpunten
• Wat is wondroos?
• Is wondroos besmettelijk voor anderen?
• Oorzaak wondroos
• Risicogroepen
• Wondroos symptomen op been, voet en gezicht
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling wondroos
• Antibioticum
• Bedrust
• Oorzaak achterhalen
• Prognose
• Voorkómen van wondroos

Wondroos: kernpunten

• Wondroos wordt ook wel 'belroos' of 'erysipelas' genoemd.
• Wondroos is een acute infectie van de huid en het onderhuidse bindweefsel.
• Het ontstaat als gevolg van een geïnfecteerde wond of huidaandoening in de buurt ervan, bijvoorbeeld eczeem of een schimmelinfectie tussen de tenen.
• Meestal treedt wondroos op aan de benen, armen of het gelaat. Vooral dat laatste kan psychisch zeer belastend zijn voor de betrokkene.

Wat is wondroos?

De medische benaming van wondroos is erysipelas. Wondroos is een snel uitbreidende bacteriële huidinfectie die wordt veroorzaakt door bacteriën, meestal streptokokken. Wondroos wordt thans beschouwd als een specifieke vorm van cellulitis. Door de ontsteking wordt de huid (glanzend) rood en pijnlijk. De roodheid ontstaat door schade aan de bloedvaten. Voorkeurslocatie is het onderbeen, maar wondroos kan zich ook op andere plekken manifesteren, zoals op de arm of in het gezicht. De aandoening kan bij zowel kinderen als volwassenen voorkomen. Wondroos treedt vooral op bij mensen met een verminderde afweer.

Is wondroos besmettelijk voor anderen?

De kans dat iemand met wondroos iemand anders besmet is uiterst gering. In veel gevallen wordt wondroos veroorzaakt door een bacterie van de Streptococcus groep, welke veel voorkomt en niet direct besmettelijk is. Soms is er sprake van een bijkomende bacterie (Stafylococcus Aureus), die besmettelijker is.

Oorzaak wondroos

Wondroos wordt meestal veroorzaakt door streptokokken. De bacteriën dringen via een klein, vaak onopgemerkt wondje, bijvoorbeeld een kloofje tussen de tenen of een schaaf- of brandwond aan het onderbeen, naar binnen en infecteren de huid. Dit veroorzaakt een pijnlijke rode zwelling die zich progressief uitbreidt. Wondroos kan ook bij een grotere wond ontstaan, zoals een open been. De wondroos hoeft niet altijd direct rond het wondje voor te komen.

Risicogroepen

Patiënten die lijden aan lymfoedeem en dikke enkels hebben als gevolg van ophoping van vocht in de onderbenen, lopen meer kans wondroos te krijgen. Patiënten met diabetes (suikerziekte) of hartfalen kunnen van wondroos behoorlijk ziek worden. Voorts open jonge kinderen (in het bijzonder in de leeftijd van 2 tot 6 jaar) en volwassenen die ouder zijn dan 60 hebben jaar, meer kans op wondroos. Ouderen die een zwak immuunsysteem hebben, lopen het meeste risico.

Wondroos symptomen op been, voet en gezicht

Vaak is bij wondroos een been aangedaan, maar soms ook het gezicht of een arm. De volgende symptomen kunnen bij wondroos optreden:

• De aangetaste huid wordt plotseling rood, warm, gezwollen en pijnlijk, waarbij de rand scherpbegrensd en verheven is;
• Er kunnen (bloed)blaren ontstaan;
• (Hoge) koorts, koude rillingen, algeheel gevoel van ziek zijn;
• Hoofdpijn en braken;
• Opgezwollen lymfeklieren (in de liezen of in de hals, afhankelijk van waar de wondroos zich voordoet).
• Soms zijn de lymfebanen ontstoken (lymfangitis), hetgeen zich uit zich als een rode streep tussen de aangedane plaats en de regionale lymfeklieren.

Complicaties

Wanneer behandeling uitblijft, kan de infectie zich in de diepte uitbreiden en de spieren aantasten, kunnen er abcessen ontstaan of kan er bloedvergiftiging (sepsis) optreden.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Normaal gesproken kan de diagnose wondroos gesteld worden op basis van de kenmerkende verschijnselen, een lichamelijk onderzoek en anamnese, waarbij er vragen gesteld worden over je klachten. De arts zal tijdens het lichamelijke onderzoek controleren of er gezwollen, rood gekleurde en warme gebieden van de huid in je gezicht en benen aanwezig zijn. De arts kan je ook vragen of je onlangs een ander type infectie hebt gehad of dat je onlangs een wondje hebt gehad, zoals een snee of kras of splinterverwonding. Een biopsie van de huid ter bevestiging van de diagnose is meestal niet nodig.

Differentiële diagnose

Onder meer de volgende aandoeningen kunnen qua klachtenbeeld, heel erg veel lijken op wondroos:

• staphylococcen infectie (cellulitis);
• trombosebeen;
• tromboflebitis;
• necrotiserende fasciitis;
• hypostatisch eczeem;
• hypodermitis;
• contacteczeem;
• toxicodermie;
• Well's syndroom;
• neuropathie met vasodilatatie;
• reflexdystrofie;
• erythema chronicum migrans;
• acrodermatitis chronica atrophicans;
• strophulus (allergische reactie op insectenbeten);
• cryptococcosis;
• lymfangitis carcinomatosa; en
• decompensatio cordis.

Behandeling wondroos

Antibioticum

Antibiotica in de vorm van tabletten of capsules worden voorgeschreven om de aandoening te bestrijden. In ernstige gevallen is een ziekenhuisopname geïndiceerd en wordt antibiotica toegediend via een infuus. Bij vaak terugkerende wondroos, is een onderhoudsbehandeling met penicilline injecties nodig.

Bedrust

Algemeen geldt: bedrust. Bij wondroos op het been kan genezing worden bevorderd door het been in te zwachtelen. Naderhand kan een steunkous nodig zijn, wanneer het been wat dikker en een beetje rood blijft. De zwelling kan worden verminderd door het been hoog te leggen.

Oorzaak achterhalen

Het is van belang om te achterhalen hoe de bacterie de huid is binnengedrongen. De port d'entrée dient opgespoord en adequaat behandeld te worden om recidief te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld een wondje tussen de tenen zijn, die wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie. Behandeling met antischimmelcrème is dan geboden. Ook dient de patiënt hygiënemaatregel in acht nemen om te voorkomen dat de schimmel terugkomt.

Prognose

Voor de meeste mensen, is een antibioticakuur succesvol om wondroos te behandelen. Vaak ben je binnen een week weer op de been. Het kan echter langer duren dan een week voordat de huid weer volledig is hersteld. Zonder behandeling, loop je een verhoogd risico op diverse complicaties, waaronder:

• een abces;
• bloedproppen;
• gangreen (afgestorven weefsel);
• bloedvergiftiging, wat optreedt wanneer de infectie zich verspreidt via de bloedstroom;
• geïnfecteerde hartkleppen (endocarditis); en
• gewricht- en botinfecties.

Het is ook mogelijk dat de infectie zich verspreidt naar je hersenen als je wondroos hebt in de buurt van je ogen.

Voorkómen van wondroos

Hoewel wondroos niet altijd kan worden voorkomen, kun je de volgende stappen nemen om het risico te verlagen:

• Houd wonden altijd schoon;
• Behandel voetschimmel als je daar last van hebt;
• Gebruik vette crèmes om te voorkomen dat de huid uitdroogt en barst;
• Probeer niet te krabben;
• Zorg ervoor dat je huidproblemen, zoals eczeem, effectief behandeld.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Doorligwonden of decubitus: symptomen, oorzaak & behandeling