SOA, steeds meer een probleem van 50-plussers

Over het algemeen denken we aan 50-plussers als mensen met een vaste relatie. Ze zijn getrouwd en hebben volwassen kinderen. Een seksueel overdraagbare ziekte bestaat niet in het leven van 50-plussers, denken we. Niets is minder waar, steeds meer 50-plussers hebben wisselende contacten. In toenemende mate heeft deze groep steeds vaker een seksuele relatie buiten het huwelijk om. Helaas gebruiken ze daarbij nauwelijks condooms.

Onderzoek

Uit een Britse studie blijkt dat 50-plussers vaker buitenechtelijke seks hebben dan men denkt. Er werden 11.000 heteroseksuele mannen en vrouwen ondervraagd over hun seksuele relaties gedurende een jaar. Het bleek dat 39 procent van de mannen en 20 procent van de vrouwen wel eens seks hadden buiten hun vaste relatie. Een op de vijf mannen had zelfs seks binnen 24 uur na de eerste ontmoeting. Bij vrouwen was dit een op tien. Het grootste deel van de mannen gebruikten daarbij geen condoom. Het condoomgebruik vermindert zelfs naarmate de leeftijd stijgt. In de leeftijd van 16 tot 19 jaar gebruikte 68 procent van de mannen en vrouwen een condoom. In de groep van 35 tot 44 jaar, gebruikte slechts 38 procent van de mannen en 28 procent van de vrouwen een condoom. De groep die het minst gebruikmaakt van een condoom, zijn de dertigers en veertigers en koppels die een groter leeftijdsverschil hebben dan vijf jaar.

Seksueel overdraagbare ziektes

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan en daaruit blijkt dat seksueel overdraagbare infecties steeds vaker voorkomen bij 50-plussers. Zelfs HIV is een groter probleem aan het worden bij 50-plussers. Dat blijkt uit een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie, meer dan een kwart van de Aidspatiënten is ouder dan 50 jaar. Het toenemen van HIV onder 50-plussers zou onder meer te maken hebben met het feit dat deze groep zelden een condoom gebruikt. Meer en meer mensen scheiden tegenwoordig op latere leeftijd en vinden vaak nieuwe seksuele partners. Dit brengt weer nieuwe risico’s met zich mee, want als je niet veilig vrijt, loop je grote kans om een SOA op te lopen. Doordat de 50-plusser al iets ouder is, duurt de genezing van een SOA vaak langer en is er kans op meer bijwerkingen. Heel veel ouderen leven in veronderstelling dat SOA alleen bij jongeren voorkomt. Door wat ze zelf hebben meegekregen en hoe ze hun kinderen hebben opgevoed, zijn ze behoorlijk naïef geworden over de risico’s die ze zelf kunnen lopen.

De meest voorkomende SOA en hoe u de symptomen herkent

Genitale wratten

Meestal hebben vrouwen geen klachten, soms ontstaat er jeuk en irritatie. Er kan een wratje ontstaan en soms meerdere in korte tijd. Er kunnen zichtbare wratten op en rond de vagina, de schaamlippen en de anus verschijnen. Moeilijk zichtbare wratten in de vagina, anus of op de baarmoedermond zijn ook mogelijk. Mannen hebben vaak zichtbare wratten op de eikel, op of onder de voorhuid, op de schacht van de penis en rond de anus. Ook kunnen de wratten in de urinebuis of in de anus zitten.

Wat te doen:
Er zijn een groot aantal behandelingen mogelijk. Aanstippen met podofyline (dit is een plantenextract dat de celdeling remt) of een speciale crème smeren. Een behandeling met vloeibare stikstof, wegbranden, lasertherapie of het operatief verwijderen zijn allemaal mogelijkheden.

Gevolgen:
Of het een rol speelt bij de ontwikkeling van ziektes aan de baarmoederhals of penis, ligt geheel aan het type virus van de aandoening.

Chlamydia

70 procent van de vrouwen krijgen geen symptomen. Eventuele symptomen verschijnen tot drie weken na de besmetting. Er kan sprake zijn van meer of een andere soort afscheiding, pijn of een branderig gevoel bij het plassen, pijn in de onderbuik, buikpijn bij het vrijen of bij het klaarkomen. Ook kan er tussentijds bloedverlies of bloedverlies tijdens het vrijen voorkomen. 75 procent van de mannen hebben wel symptomen. Er kan een waterige afscheiding uit de penis komen en pijn bij het plassen ontstaan.

Wat te doen:
Er bestaan twee verschillende kuren, een eenmalige en een meerdaagse antibioticakuur. Een week na de behandeling bestaat er geen besmettingsgevaar meer.

Gevolgen:
Wanneer vrouwen de chlamydia niet laten behandelen kan de infectie zich uitbreiden en een eierstokinfectie veroorzaken. Wanneer dat het geval is heeft de vrouw een ziek gevoel en pijn in de onder- en bovenbuik. Wanneer er niets aan deze ontsteking wordt gedaan, kan zij leiden tot onvruchtbaarheid of een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Bij een man kan de infectie verder naar binnen gaan, waarbij de bacteriën in de prostaat, de bijbal of de teelbal geïnfecteerd raakt. De bijbalontsteking komt het meeste voor en is te herkennen aan een heftige pijn in de balzak, die soms uit kan stralen naar de lies.

Gonorroe

Ook hier merken vrouwen vaak niets van de infectie. Toch zijn er veel aanwijzingen die erop kunnen wijzen dat er een besmetting met gonorroe heeft plaatsgevonden. Meer last van afscheiding die er groengeel tot geel uit kan zien en onaangenaam ruikt. Er is een branderig gevoel bij het plassen, pijn of bloedverlies bij het vrijen en tussentijdse bloedingen en pijnlijkere menstruatie zijn ook mogelijk. Bij 90 procent van de mannen zijn er wel symptomen. Een branderig gevoel bij het plassen en een groengele afscheiding. Krampen, irritatie, jeuk of pijn bij de stoelgang en de drang zich vaak te ontlasten behoren ook tot de mogelijke symptomen.

Wat te doen:
Vaak is een injectie of antibiotica genoeg. Na een week is er een controleonderzoek, als men is genezen dan is ook het besmettingsgevaar voorbij.

Gevolgen:
Wanneer de vrouw de besmetting niet laat behandelen kan er een eileiderinfectie ontstaan. Een ziek gevoel en pijn in de onder- en bovenbuik is hiervan het gevolg. Bij de man kan de infectie zich verplaatsen naar de prostaat, de bijbal of de teelbal. Bijbalontsteking is de meest voorkomende complicatie en kan worden herkend aan heftige pijn in de balzak, die uit kan stralen naar de lies. Het kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaarheid.

Herpes Genitalis

Er kan een irriterend en branderig gevoel op de besmette plek optreden. Er ontstaan blaasjes die openspringen en in kleine pijnlijk wondjes veranderen. De lymfeklieren in de lies kunnen pijn doen en opgezet zijn. Er kan jeuk of pijn bij het plassen ontstaan.

Wat te doen:
Eenmaal besmet met dit virus, blijft het voor altijd in je lichaam bestaan. Wanneer het erg vaak terugkomt dan is een kuur met een antiviraal middel een oplossing.

Gevolgen:
Door verminderde weerstand, stress, vermoeidheid, zonnebrand, menstruatie of geslachtsgemeenschap kan dit virus steeds weer de kop op steken.

Tot slot

Eenmaal besmet met een SOA is er veel last, verdriet en pijn te verwachten. Het enige dat u kunt doen, is zorgen dat het risico om een SOA op te lopen zeer klein wordt. Vrij dus veilig wanneer u met iemand gaat vrijen die niet al jaren uw partner is. Zelfs het vrijen met uw eigen vaste partner is geen garantie dat er geen SOA opgelopen kan worden, het kan namelijk zijn dat u of uw partner onveilig met een ander heeft gevreeën. Maar wanneer iedereen veilig vrijt, dan worden de risico’s om een SOA op te lopen een stuk kleiner. In het geval dat u een vermoeden heeft toch een SOA opgelopen te hebben, ga dan in ieder geval zo snel mogelijk naar uw arts. Hoe eerder het ontdekt wordt hoe minder kwaad er geschiedt en hoe sneller u er weer van af bent.