Autisme onder volwassenen: een onderbelicht probleem

Voor autisme onder jongeren en dan vooral kinderen bestaat veel aandacht. Maar Plus Magazine meldt nu dat 45-plussers veel vaker lijden aan autisme dan we tot nu toe dachten. Vroeger kon autisme vrij gemakkelijk onopgemerkt blijven. Maar anno nu staat autisme zo in de belangstelling, dat je er zomaar na tientallen jaren achter kunt komen dat je autistisch bent. Of je nu sociaal, in relaties of op het werk problemen hebt, dit kan een ware aha-ervaring opleveren. Er is veel aandacht voor autisme onder jongeren, vooral kinderen. Maar Plus Magazine meldt dat ouderen veel vaker lijden aan autisme dan we tot nu toe dachten. Vaak echter, kun je als oudere door de mazen van het net glippen. Je weet zelf niet dat je autistisch bent, en dat kan tientallen jaren duren. Echter, onze maatschappij wordt steeds drukker en complexer. Dat betekent dat mensen die autisme hebben maar daar weing of geen weet van hebben, op latere leeftijd alsnog in de problemen kunnen komen. Bovendien is er veel meer aandacht voor autisme dan vroeger. Ooit werd je niet of nauwelijks opgemerkt met autistische klachten, nu heeft iedereen weleens gehoord van autisme of zelfs de opmerking gekregen 'ben jij een beetje autistisch, of zo?'

85.000 45-plussers

Er is een behoorlijk aantal mensen van boven de 45 in Nederland die vermoedelijk een bepaalde vorm van autisme hebben. De schattingen gaan uit van 85.000 45-plussers. Maar wat betekent autisme nu eigenlijk voor je dagelijkse leven? Plus Magazine vroeg de mening van psycholoog Annelies Spek, gespecialiseerd in autisme bij volwassenen. Zij stelt voorop dat deze patiënten lijden aan 'een gebrek aan verbinding' met anderen. Iemand die autisme heeft, ontbreekt het aan de spreekwoordelijke sociale voelsprieten. Autisme kan voor zo iemand vooral inhouden, dat je niet goed weet hoe je met elkaar om zou moeten gaan.

Wat is daar zo grappig aan?

Er is ook een letterlijk element aan autisme. Subtiele sociale nuances missen betekent dat een geintje misschien aan je voorbij gaat. Pijnlijk, want als iedereen zit te lachen op een verjaardag, voel je je al gauw dom. Maar ook betekent autisme dat je extra veel moeite hebt met veranderingen. Als de dingen gaan zoals jij je had voorgesteld, werkt het allemaal. Maar als de dingen anders uitpakken, leidt dat tot verwarring. In het ergste geval kan het zelfs paniek oproepen, of onvervalste razernij.

Weer je baan kwijt

Er zijn tal van volwassen met een gemankeerd professioneel leven, of een liefdeleven dat maar niet in goede banen te leiden valt. Als je van de ene in de andere baan of relatie terecht komt, kun je jezelf als professionele of relationele mislukking bestempelen. Maar het kan ook zijn dat je al jaren autistisch bent, zonder het zelf te weten. Bij autisme is het moeilijk om goed te functioneren in een relatie, maar ook in een baan kun je op problemen stuiten. Terwijl leraren en schoolartsen tegenwoordig meer getraind zijn om autisme op te merken, zal dat je bij een baas of geliefde natuurlijk niet zo snel gebeuren. Dat terwijl de maatschappij juist voor mensen met onopgemerkt autisme steeds lastiger te navigeren wordt. Deskundige Spek noemt alleen al het bestaan van zogenaamde kantoortuinen, de huidige gewoonte tot multitasken, en de plicht om via talloze online en feitelijke netwerken je mondje te roeren. Al met al zit je al snel met een voor autistische mensen extra onwelkome overmaat aan prikkels. Dat heeft als consequentie dat de oudere autist alsnog buiten de boot valt, en als mogelijk positief gevolg dat de jarenlang ontbeerde hulp er nu wél komt, zegt Spek.

Diagnose en behandeling van autisme

Autisme heeft de aandacht. Vandaar dat we in Nederland nu ook een heuse bijzonder hoogleraar autisme hebben, en wel aan de Universiteit van Amsterdam. Bijzonder hoogleraar Hilde Geurts is de ontwikkelaar van een diagnose- en behandelrichtlijn voor volwassenen met autisme. Vanaf ergens in 2012 is deze richtlijn beschikbaar voor psychologen, maar ook voor huis- en bedrijfsartsen. Autisme is geen gemakkelijke diagnose om te krijgen, maar er is ook opluchting als je als oudere autisten eindelijk meer begrijpt van dat belastende 'anders zijn' dan je levenspartner, sociale contacten of collega's. Rens werd 50 voor hij erachter kwam dat hij aan autisme lijdt. Rens: "Er viel een last van mijn schouders. Ik wou dat ik het eerder had geweten, dan was het leven voor mij én mijn vrouw waarschijnlijk makkelijker geweest.”