Knoflook, een geneeskrachtige smaakmaker

Ook in Nederland beginnen we steeds vaker knoflook te gebruiken in het eten. Alhoewel deze smaakmaker niet direct past bij de gebruikelijke hollandse kost is de knoflook wel uitermate gezond. Dit is al eeuwen bekend en ook onderzoek wijst die keer op keer uit. Meer over dit witte goud of de stinkende roos zoals knoflook ook wel wordt genoemd.

Knoflook

Knoflook komt oorspronkelijk uit Centraal-Azie maar wordt nu in de meeste klimaten gekweekt. Via het Midden-Oosten kwam de knoflook door kruistochten uiteindelijk terecht in Zuid- en Midden-Europa. Knoflook is een bolgewas en behoort, net als uien, prei en bieslook.tot de lelie-achtigen. De teelt vindt vandaag de dag vooral plaats rond de Middellandse Zee.

Knoflook in het verleden

Aan knoflook worden al sinds de oudheid allerlei bijzondere eigenschappen toegedicht. Knoflook wordt al ruim 5000 jaar gekweekt. Inscripties en afbeeldingen van knoflook in de piramiden van het oude Egypte bewijzen dat knoflook niet alleen een belangrijk voedsel was, maar ook ceremoniële betekenis had. In het graf van Toetanchamon werden knoflooktenen gevonden. De Codex Ebers,een Egyptische medische papyrustekst van ongeveer 1550 v. Chr., beschrijft nauwkeurig een aantal medische recepten. Egyptische slaven kregen knoflook om hun uithoudingsvermogen bij dwangarbeid te vergroten.

Zowel de Grieken als de Romeinen schreven aan knoflook magische kwaliteiten toe. Strijders en gladiatoren aten het om extra kracht op te doen voor ze het gevecht aangingen, knoflook zou de spieren versterken. Ook baby's kregen knoflookteentjes om hun hals om het boze oog te weren, het verhaal dat vampiers te verjagen zijn met knoflook heeft dus duidelijk wortels in het verre verleden. De Grieken en Romeinen gebruikten knoflook ook als medicijn.

In de Middeleeuwen werd knoflook geacht de duivel en heksen weg te houden. Archeologen hebben in Ierland botervaten ontdekt die sterk naar knoflook roken en die zeker 200 of 300 jaar oud waren. De artsen in de middeleeuwen ten tijde van de pest, beschermden zich tegen iedere infectieziekte door het dragen van een leren masker met een lange neus die gedrenkt was in een mengsel op basis van knoflook en aromatische kruiden.

Knoflook was het geneesmiddel voor de armen. De Russen noemen het Russische penicilline.
Ook gaat er het verhaal dat tijdens de pestepidemie in Frankrijk gevangenen werden gebruikt de lijken te ruimen van de getroffenen door de pest. Het gekke was dat veel van deze gevangenen het overleefden, wat men uiteindelijk toeschreef aan het royale gebruik van knoflook in de gevangenissen van die tijd.

Toch is de huidige populariteit van knoflook niet te danken aan de geneeskrachtige werking die door de eeuwen heen werd ontdekt maar aan de opkomst van de italiaanse, spaanse en oosterse keuken in ons land.

De belangrijkstestoffen in knoflook zijn

• Verschillende (33) zwavelverbindingen, waaronder allicine. Deze stof veroorzaakt de geur maar heeft ook een antibiotische werking. Een van de andere zwavelverbindingen is bv allylthiocyanaat, waarvan men veronderstelt dat het bloeddrukverlagende eigenschappen bezit.
• Vitaminen A, B1, B2 en C.
• Mineralen en sporenelementen: kalium, zwavel, jodium, selenium, germanium, silicium, ijzer, koper, zink, pottassium, magnesium en 17 aminozuren waaronder ook alle essentiële.
• Koolhydraten (vooral fructosanen), saponinen en een weinig pro-vitamine A.
• Talrijke enzymen, o.a alliinase, myrosinase, peroxidase (een groep van enzymen die de zuurstofoverdracht bevorderen noemt men peroxidasen).

Chemische analyse van knoflook wijst uit, dat het voor 60% uit water, voor 6,4% uit eiwit, voor 33% uit koolhydraten en voor 0,5% uit mineralen bestaat en 149 Kcal per 100 gram bevat.

Overzicht van de medicinale toepassingen van knoflook

Indien de knoflook gegeten wordt werkt deze tegen de volgende aandoeningen

• Longen en luchtwegen, bevordert het ophoesten van slijm, is een antisepticum voor de longen en wordt in ontwikkelingslanden zelfs gebruikt ter bestrijding van tuberculose. Ook zou het gunstig werken bij astma, bronchitis, (kink)hoest, griep, keelpijn, amandelontstekingen en ontstekingen van de bijholte. Verklaring hiervoor zou zijn dat knoflook zorgt voor een bloedtoevoer naar slijmvliezen waardoor deze beter kunnen genezen.
• Bacteriële infecties, etterverwekkende bacteriën, ontstekingen, (urineweg)infecties en wondontstekingen. Volgens de Franse bioloog Louis Pasteur zou knoflook zelfs bacteriën aanpakken waarop antibiotica geen grip heeft.
• Het werkt schimmeldodend
• Knoflook heeft een krampstillende werking
• Het verlaagt de bloedruk, bevordert de bloedsomloop en houdt bloedvaten schoon
• Verlaging van het bloedsuiker- en cholesterolgehalte
• Bevordert de bloedsomloop en vermindert bloedsomloopstoringen als trombose, embolie, schemie, versnelde hartwerking, vaatkramp en spataderen.
• Werkt preventief tegen verkoudheid, griep en andere virusinfecties.
• Verlicht de symptomen van bijholteontstekingen en hooikoorts.
• Zou helpen bij eczeem, kiespijn en slangenbeten
• Knoflook kan ook een gunstige invloed hebben op een zwakke maag, misselijkheid, braken en het zou een preventieve werking hebben op maagkanker
• Helpt bij darminfecties als dysenterie, darmslijmvliesontsteking en ontsteking van de dikke darm maar doodt ook wormen in de ingewanden.

Uitwendig kan knoflook worden gebruikt tegen de volgende aandoeningen

• Knoflookolie bij oor- en neusinfecties (druppels).
• Olie als borstzalf bij verkouden kinderen.
• Op pessaria bij vaginale infecties.
• Op wratten, eksterogen en schimmelinfecties, waaronder dauwworm.
• Als kompres bij abcessen en geïnfecteerde wonden en steenpuisten. Al in de 2e wereldoorlog werden wonden van soldaten verbonden met in knoflooksap gedrenkte verbanden. Bovendien zou knoflook de wondheling bevorderen
• Ook hoofdluizen schijnen een hekel te hebben aan de geur van knoflook

Knoflook in de strijd tegen kanker, aids en ME

Knoflook verhoogt de strijdbaarheid van het immuunsysteem. Het zou met name mee kunnen helpen bij het bestrijden van bepaalde soorten kanker zoals borst- maag-, darm- en huidkanker. Aanwijzingen hiervoor werden gevonden in het feit dat bij knoflooketende volkeren als bijvoorbeeld de Egyptenaren en de Arabieren minder kanker voorkomt. Een Israelische onderzoeker heeft de werkstof allicine uit knoflook nagemaakt. Deze stof zou verantwoordelijk zijn voor de kankerbescherming en de cholesterolverlagende werking die knoflook heeft. De wetenschap vermoed dat deze positieve werking te maken zou kunnen hebben met een stimulatie van de activiteit van een leverenzym waardoor het lichaam ontgift zou worden. Tegenwoordig houden wetenschappers zich zelfs bezig met onderzoek van knoflook als middel tegen AIDS, ME en andere ziekten van het immuunsysteem.

Bijwerkingen

Gezien het voorgaande zou je kunnen stellen dat iedereen gebaat is bij het eten van voldoende knoflook. Toch zitten er wat nadelen aan het gebruik van knoflook. In de eerste plaats is dit natuurlijk de geur dit de knoflook oplevert. Deze komt vrij als de teen geperst of gesneden wordt. De ongewenste geur kan verminderd worden door na(ast) de knoflook ook peterselie of anijszaad te eten. Het heel doorslikken van de tenen zal niet helpen bij de geur omdat de stof die de geur verspreid zich via uw bloed zal bewegen richting longen en huid. Prettige bijwerking hiervan is dan weer dat muggen deze geur ook verafschuwen.

Indien er meer dan 3 tenen knoflook per maaltijd worden gegeten kunnen er maagklachten ontstaan. Er is dan sprake van een overdosis die ook schade kan opleveren aan rode bloedcellen, de darmflora beschadigen, de opname van voedingsstoffen en de leverfunctie verminderen.

Mensen die snel last hebben van bloedarmoede kunnen zich ook beter matigen in het gebruik van knoflook. De genezing van de bloedarmoede wordt geremd door het eten van knoflook.