Wat zonlicht doet met je huid

Er is er al veel over geschreven, de gevolgen van zonnebaden. We zijn inmiddels allemaal bekend met de nadelige gevolgen van teveel zon. Het is voor niemand meer een geheim dat een teveel aan zonlicht huidaandoeningen kan veroorzaken, in het ergste geval huidkanker. Maar naast de negatieve aspecten van zonlicht is er ook veel positiefs over te zeggen. De stralen van de zon helpen tegen depressies en voorzien ons van essentiële vitamines, zoals vitamine D. Voor zonnebaden geldt hetzelfde als voor veel dingen in het leven: doe het met mate. Als we spreken over zonlicht dan hebben we het eigenlijk over UV-straling, ook wel ultraviolette straling genoemd. Om deze straling te meten wordt er gebruik gemaakt van de zogenoemde UV-index. Het KNMI meet deze straling dagelijks. De UV-index kan in Nederland variëren van 1 (geen UV-zonlicht) tot 8 (maximale hoeveelheid UV-zonlicht). De hoeveelheid straling op een dag is afhankelijk van verschillende factoren. De stand van de zon ten opzichte van de aarde, de hoeveelheid bewolking en de dikte van de ozonlaag zijn van invloed.

Er zijn drie types UV-straling:

• UV-A: deze straling veroorzaakt versnelde huidveroudering maar is wel de minst schadelijke UV-type.
• UV-B: deze straling zorgt voor verkleuring en verdikking van de huid, een natuurlijke bescherming tegen de zon. Deze vorm van straling is de belangrijkste veroorzaker van huidverbranding en huidkanker.
• UV-C: deze vorm van straling raakt de aarde niet maar is de meest krachtige.

Positieve effecten UV-straling

Het is belangrijk om iedere dag een gezonde dosis zonlicht te krijgen. Deze dagelijkse portie aan zonnestralen houdt onze weerstand op peil en zorgt ervoor dat verschillende lichaamsprocessen worden ondersteund. Het vinden van een goed evenwicht, en bescherming, is hierbij wel van groot belang.

Getinte huid

Het geeft ons mentaal een goed gevoel, een lekkere bruine tint. De bruine kleur ontstaat onder de invloed van UV-B straling waarbij de pigmentvormende cellen de huid stimuleren tot de productie van pigmentkorrels. Wanneer de huidcellen afsterven verdwijnt ook de bruine tint. Het produceren van pigment zorgt voor het dikker maken van de hoornlaag waardoor de huid beschermt wordt tegen zonlicht. Een donker gekleurde huid kan daarom langer zonlicht verdragen dan een lichte huid. Dit wil overigens niet zeggen dat een donkere huid niet beschermd hoeft te worden, integendeel.

Huidziektes verbeteren

Sommige huidziektes zoals psoriasis en eczeem hebben baat bij zonlicht. Het is echter nog niet volledig wetenschappelijk bewezen wat hiervoor de exacte reden is. Men denkt dat het komt doordat bacteriën, door zonlicht, zich minder kunnen ontwikkelen op de huid. De ontdekking dat zonlicht werkt bij huidziektes is gedaan aan het begin van de twintigste eeuw. Deze periode vormt ook de start voor de ontwikkeling van lichttherapie.

Vitamine D

Misschien wel de meest belangrijke eigenschap van zonlicht is het aanmaken van vitamine D via onze huid. Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de opbouw, en onderhoud, van onze botten en hiermee een belangrijke speler bij het tegengaan van botontkalking. Daarnaast is vitamine D ook belangrijk voor onze spieren en het immuunsysteem. Ons lichaam wordt door zonlicht beschermd tegen virussen en bacteriën. Het is je vast wel opgevallen dat je in de zomermaanden minder vaak een verkoudheid of griepje hebt.

Voor de meeste Nederlanders volstaat het om 15 minuten met de handen en gezicht in zonlicht te zitten. We bouwen dan voldoende vitamine D op. In de zomermaanden, met meer zonlicht, bouwen we een buffer op die in de winter aangesproken kan worden.

Negatieve effecten van UV-straling

UV-straling is een straling die diep doordringt in onze huid en er voor zorgt dat vrije radicalen vrijkomen. Vrije radicalen zijn (agressieve) moleculen die de huid ernstig schade kunnen toebrengen. De UV-straling zorgt er ook voor dat onze huid verbrandt. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat mensen waarbij de huid vaker verbrandt er meer kans is op het krijgen van huidkanker. Maar ook de minder schadelijke gevolgen zoals huidveroudering zijn een direct gevolg van de UV-stralen. Door de straling worden elastinevezels afgebroken. Deze vezels zorgen ervoor dat onze huid soepelheid en veerkracht heeft. Ons lichaam maakt nieuwe elastinevezels aan al neemt dit aanmaakproces naarmate we ouder worden wel af. Als de aanmaak van elastinevezels lager is dan de afbraak krijgen we te maken met de gevolgen zoals het slapper worden van de huid en rimpels. Het is dus van groot belang jouw huid een goede bescherming te geven.

Ook als je al een bruine tint hebt ben je niet (beter) beschermt tegen huidkanker. Iemand met een bruine tint heeft veel UV-straling op zijn huid gehad. De huid zal hierdoor wel minder snel verbranden maar de schade aan het erfelijke materiaal van de huidcellen wordt steeds versterkt en werkt cumulatief.

Bescherming tegen UV-straling

Om toch te kunnen genieten van de zonnestralen en de schadelijke gevolgen te vermijden, of op zijn minst te minimaliseren, is een goede bescherming van groot belang. Vooral jonge kinderen moeten goed beschermd worden. Schade aan een jonge huid is een extra vergrote kans op huidkanker op latere leeftijd. Welke maatregelen kun je nemen?

Textiel

Een van de belangrijkste manieren om jezelf te beschermen tegen UV-straling is het dragen van kleding. Op zonnige dagen is het dragen van textiel dus nuttig. Er is zelfs speciale kleding verkrijgbaar die nog beter beschermt tegen UV-straling. Je vindt dit vaak terug in werk- en sportkleding. Let er wel goed op dat de kleding droog blijft. Natte kleding laat vijftig procent meer zonlicht door dan droge kleding. Daarnaast is natte kleding niet goed voor je huid.

Hoeden en petten

Een hoed of pet voorkomt direct zonlicht op je hoofd. Vooral voor mensen met (voor een deel) kalend hoofd is het belangrijk de huid op het hoofd goed te beschermen. Ook mensen die hun haar gemillimeterd hebben dienen voorzichtig te zijn met direct zonlicht. Het dragen van hoofddeksels biedt hiertegen een goede bescherming.

Kies een goed tijdstip

De UV-straling is rond het middaguur het sterkst. Het is wijs om tussen 12:00 en 15:00 uur uit de zon te blijven.

Zonnebril

Het is minder bekend maar ook onze ogen kunnen door UV-straling beschadigd raken. Draag daarom altijd een zonnebril in de zon. Kies voor een zonnebril met een goede UV-filter, zo weet je dat je ogen altijd goed beschermd zijn.

Zonnebrandcrème

Een effectieve manier om je huid goed te beschermen tegen UV-stralen is het gebruik van een zonnebrandcrème. Iedere zonnebrandcrème heeft een bepaalde beschermingsgraad. Dit wordt de sun protection factor, ook wel SPF-factor genoemd. Hoe hoger de SPF-factor, hoe hoger de bescherming. Een veelvoorkomend misverstand is te denken dat de huid niet bruin kleurt met een hoge beschermingsfactor. De huid wordt wel degelijk bruin, alleen zonder de schadelijke gevolgen zoals verbranding en uitdroging. De SPF-factor biedt geen oneindige bescherming. Op de verpakking van de zonnecrème staat een SPF-factor aangegeven. Dit aantal geeft aan hoeveel malen je langer in de zon kan zitten zonder te verbranden, vergeleken met de periode waarbij jij je niet zou insmeren. Smeer minimaal om de twee uur en royaal. Geniet van de zon maar bescherm je huid goed.