De misleiding van 0% vet en vetarme producten

Het lijkt tegenstrijdig, maar toch is het waar: producten met claims als 0% vet en vetarm kunnen er juist voor zorgen dat je aankomt! Onbewust lijken veel mensen namelijk te denken dat 'low-fat' automatisch ook 'minder calorieën' betekent: een grote misvatting!

Consumentenpsychologie

Producenten van voedingsmiddelen houden zich sinds jaar en dag bezig met consumentenpsychologie: hoe gedraagt hun doelgroep zich en hoe kan men dit gedrag beïnvloeden. De producenten willen immers dat juist hun product verkocht wordt en niet dat van de concurrent! Door de talloze onderzoeken die naar consumentengedrag gedaan zijn, kunnen voedingsmiddelenproducenten inmiddels behoorlijk wat trucjes toepassen om de verkoop van hun producten te stimuleren.

Dit gaat ook op voor de claims die producenten op hun verpakkingsmateriaal zetten: "nieuw! yoghurt met 0% vet!" of "vetarme Griekse kwark". Je zou denken dat dat een positief effect heeft op de voedselinname, men is zich immers meer bewust van hetgeen men binnen krijgt. Velen kiezen zelfs expres voor vetarme producten omdat zij gewicht willen verliezen. Je zou denken dat vetarme en 0% vet producten dus erg nuttig zijn wanneer je op dieet bent. Het tegenovergestelde blijkt echter het geval: consumenten krijgen juist meer calorieën binnen wanneer ze producten met dergelijke claims nuttigen.

Hoe 'low-fat' producten je kunnen misleiden

Onderzoekers hebben uitgebreid in kaart gebracht wat dergelijke claims op producten met consumentengedrag doen. De proefpersonen - bezoekers van een open dag op een universiteit - kregen bij binnenkomst allen een bakje M&M's. De proefpersonen werden in twee groepen verdeeld: de ene groep kreeg zogenaamde "gewone M&M's in nieuwe kleuren", de andere groep kreeg zogenaamde "nieuwe 'low-fat' M&M's". Elke groep werd een voedingslabel van de M&M's gepresenteerd. De proefpersonen mochten zo veel van de M&M's eten als ze wilden. Vervolgens werd bekeken hoeveel calorieën de proefpersonen in beide groepen gemiddeld gegeten hadden én hoeveel calorieën zij dachten gegeten te hebben. Wat bleek? De proefpersonen die dachten de "nieuwe 'low-fat' M&M's" te eten, aten meer M&M's dan degenen die dachten de gewone M&M's te eten. Met name mensen met overgewicht aten meer van de 'low-fat' M&M's.

Waarom blijken vooral mensen met overgewicht gevoelig voor dergelijke claims? Onderzoek wijst in de richting van schuldgevoelens. Mensen met overgewicht lijken zich minder schuldig te voelen over hun eetgedrag wanneer ze 'low-fat' producten eten, omdat ze er onbewust vanuit gaan dat dergelijke producten ook minder calorieën bevatten. Mensen met een normaal gewicht hebben minder last van dergelijke gevoelens, waardoor de claims ook minder effect op hun eetgedrag hebben.

Trap niet in de val!

• Bestudeer de ingrediëntenlijst: let goed op het aantal calorieën dat een product bezit, vooral wanneer het om zogenaamde vetarme producten gaat. Waar de hoeveelheid vet vaak inderdaad dramatisch daalt, neemt de hoeveelheid calorieën niet tot nauwelijks af. Combineer dit met het gegeven dat de gemiddelde persoon juist méér eet van 0% vet producten en je begrijpt waarom afvallen niet eenvoudig zal zijn met dergelijke producten.
• Houd rekening met de verpakkingsgrootte van een product: bij een Bounty reep heb je een duidelijk, helder overzicht wat je precies binnenkrijgt. Bij producten als M&M's en dropjes, die in een grote zak zitten, raak je dit overzicht al snel kwijt, waardoor je ongemerkt meer eet dan je van plan was.
• Je kunt soms beter het gewone product kopen, en daar net iets minder van eten. Dat is dieettechnisch waarschijnlijk meer verantwoord én vaak ook nog eens lekkerder.