Brillen voor ouderen en de keuze voor monturen en opticien

Het is bekend dat veel ouderen een bril dragen, terwijl ze toch nog vaak problemen hebben met hun zicht. Vaak heeft men niet door dat de ogen slechter zijn geworden, doordat het proces heel geleidelijk verloopt. Ook wordt er vaak een noodoplossing gezocht met een kant-en-klare leesbril van de HEMA of Kruidvat. Men vergeet dan dat niet goed kunnen zien grote gevolgen kan hebben voor de gezondheid en persoonlijk veiligheid. Het dragen van een slechte bril kan klachten veroorzaken zoals hoofdpijn en duizeligheid en kan debet zijn aan het krijgen van verkeersongelukken of valpartijen.

Gevolgen van slecht zicht

Een onderzoek uit Australië wijst uit dat zo'n 53 % van de mensen die slecht zien, geen bril dragen of een bril met onjuiste sterkte. En dichter bij huis is bewezen dat er ca. 62.000 Nederlanders zijn van boven de 40 jaar die een probleem hebben met hun zicht omdat ze de verkeerde sterkte bril dragen! En dat is niet zo verwonderlijk want als u de 40 jaar grens eenmaal hebt bereikt blijkt het lezen van de -zelfs niet zo kleine- kleine lettertje niet zo goed meer te lukken. Maar het is niet alleen een geval van ongemak; de gevolgen van slecht zicht strekken zich uit naar:

• Letsel door vallen en kleine ongelukjes
• Letsel door ongelukken in het verkeer
• Hoofdpijn, duizeligheid en vermoeidheid
• Verminderde prestaties op werk
• Sociale isolatie
• Nek- en rugklachten

Multifocale bril onveilig voor ouderen

Australische onderzoekers hebben vastgesteld dat brildragende ouderen die vaak wandelen of fietsen en die een multifocale bril dragen, 50% meer kans hebben te vallen dan hun leeftijdgenoten die alleen een bril dragen voor veraf. De onderkant van het glas, met het leesgedeelte, zorgt ervoor dat de weg vlak voor de wandelaar of fietser niet scherp is, met alle gevolgen van dien. Het betreft hier met name de 80-jarigen die natuurlijk al extra kwetsbaar zijn bij valpartijen.

Hetzelfde effect is vastgesteld bij ouderen die vooral thuis zaten; ook bij deze groep bleek dat een multifocale bril, door de aanwezigheid van veranderende scherptes op verschillende plaatsen van de bril, tot meer valpartijen leidde. Een struikelpartij over een vloerkleed of laag meubelstuk of een misstap op de trap zijn de meest voorkomende gevolgen. Een bril met een leesgedeelte (met multi- of bifocale glazen) verhoogt ook hier de kans om te vallen met ongeveer 50 procent.

Een onderzoek door het British Medical Journal gaf aan dat het vooral wordt veroorzaakt doordat mensen met multi- of bifocale glazen niet zo goed diepte zien. Bovendien vermindert het beeldcontrast enigszins en is er een vaag gebied tussen de beide scherptes.

De juiste opticien

• Voor normale ouderdomsslechtziendheid is een bezoek aan de huisarts niet nodig.
• Is er echter het vermoeden van een medische afwijking zoals staar, glaucoom of diabetes, dan is het wel zinnig.
• Voor ouderen is het belangrijk dat u goed geholpen wordt en dat u bij de verschillende bezoeken aan de opticien door dezelfde persoon wordt geholpen. Dit vindt u vooral bij de echte speciaalzaken en zelden bij discounters als Hans Anders en Specsavers.
• Neem de gegevens van uw laatste bril mee met een bezoek aan de opticien. Uw kunt dan zelf controleren hoe uw sterkte is veranderd.
• Als u veel leest zorg dan voor een goede leesbril; koop deze niet bij de supermarkt maar laat deze aanmeten door de opticien. Die houdt rekening met de pupilafstand en eventuele cilinder-aanpassingen

Types en kwaliteiten glas

• Kies multifocaal als u gemakkelijk van veraf naar lezen wilt kunnen switchen
• Kies een aparte unifocale verafbril als u veel wandelt of fietst
• Glazen komen in verschillende kwaliteiten; als u ouder bent is het belangrijk dat u de beste kwaliteit kiest, met een zo breed mogelijk leesgedeelte
• Kies voor ontspiegeld en gehard glas, eventueel met meekleurende glazen om de schittering van het (zon)licht te verminderen

Monturen

Monturen zijn er in veel soorten en prijsklassen; voor ouderen zijn de volgende aspecten belangrijk:

• Zorg bij multi/bifocale glazen voor een niet al te klein model. U heeft ruimte nodig om op verschillende afstanden te zien
• Kies een montuur dat tegen een stootje kan; bij voorkeur geen (randloos) glasmontuur
• Kies een montuur met scharnieren aan de pootjes; vermijd titanium brillen, want die zet u met één hand moeilijk op.
• Zorg dat de pootjes goed achter uw oren zitten, zodat u de bril niet verliest
• Als u wilt dat de wallen onder uw ogen minder gezien worden, kies een montuur dat daarvoor zorgt!

Aanvullende adviezen

• Als u zeer moeilijk leest is het gebruik van een loep of een loepbril aan te raden. Dit geldt in het bijzonder als u activiteiten onderneemt zoals borduren of puzzelen, waarbij extra scherpte op korte afstand wordt vereist
• Laat uw ogen minstens eens in de twee jaar controleren als u eenmaal een bril hebt.
• Volgens sommigen zijn oogoefeningen goed om ouderdomsslechtziendheid uit te stellen; daarvoor zijn vooralsnog geen bewijzen te vinden.

Ooglaseren en implantaten bij ouderen

In het algemeen wordt dit afgeraden, omdat het nadelig is in geval u later een staaroperatie moet krijgen. De kans dat u op hogere leeftijd staar krijgt is immers vrij groot en de behandeling is onder normale omstandigheden meestal zeer succesvol. Het zou zonde zijn om daarmee een risico te lopen. Ooglaseren ná een staaroperatie is wel een prima oplossing om de sterkte na de operatie te corrigeren. Ook kan d.m.v. ooglaseren een cilinderafwijking worden gecorrigeerd.