Het geheugen in het algemeen

Het geheugen is iets dat we allemaal dagelijks gebruiken. Zonder ons geheugen zouden we nergens zijn. Maar, wat is het geheugen nou precies en wat zijn nou de essentiële functies van het geheugen die er voor zorgen dat we dingen onthouden?

Het geheugen in het algemeen

Het geheugen is een informatieverwerkingssysteem dat informatie codeert, opbergt en weer terughaalt. Het geheugen van de mens is cognitief. Het geheugen krijgt informatie van zintuigen. Een gedeelte van die informatie wordt omgezet in betekenisvolle patronen die opgeslagen kunnen worden, om later weer te gebruiken. Uit deze patronen worden gedrag en gedachten gevormd. Door geheugenpatronen kunnen mensen bijvoorbeeld; fietsen, zich herinneren wat ze gisteravond hebben gedaan of een vriend(in) herkennen.

De drie essentiële functies van het geheugen

Het geheugen heeft drie essentiële functies: het coderen van informatie, het opslaan van informatie en weer terughalen van informatie. Deze drie stappen worden hieronder uitgelegd.

Coderen

Om te kunnen coderen, moet een stimulus geselecteerd worden uit alle prikkels die via de zintuigen binnen komen. Daarnaast moet nagegaan worden of het een beeld, geluid of geur is. Daarna moet nagegaan worden of het bijvoorbeeld een hard of zacht geluid is, of het een bekend geluid is. Hierna wordt aan de gedachten een label geplakt, om de ervaring betekenisvol te maken. Van deze stappen merkt men niets, ze worden meestal snel en automatisch gedaan.

Toch kan het zo zijn dat coderen op een bewuste en inspannende manier moet gaan, dit heet elaboratie. Dat is bijvoorbeeld bij het bestuderen van een schoolboek.

Opslaan

Opslaan is de tweede functie van het geheugen. Dit is het bewaren van het gecodeerde materiaal. Het geheugen bestaat uit drie stadia. Deze drie stadia zijn; het sensorisch geheugen, het werkgeheugen en het langetermijngeheugen. In deze stadia worden herinneringen gedurende verschillende tijdsperiode en in verschillende vormen opgeslagen.

Terughalen

De laatste functie van het geheugen is het terughalen. Als iemand een juist gecodeerde herinnering heeft, duurt het slecht een fractie van een seconde om deze informatie te vinden, naar het bewustzijn te brengen of zelfs om het gedrag op onbewust niveau te beïnvloeden.
Het is helaas zo dat het terughalen van informatie niet altijd even goed gaat. Dit kan komen doordat het geheugen niet goed werkt, informatie vertekent of fouten maakt.

Eidetisch geheugen

Iedereen kent wel het fenomeen van het eidetisch geheugen, oftewel het fotografisch geheugen. Het eidetisch geheugen kan gedefinieerd worden als een zeldzame, maar bijzonder duidelijke en langdurige vorm van het geheugen. Het eidetisch geheugen is een term die gebruikt wordt voor het vermogen om geluiden, beelden etc. precies zo op te slaan in het geheugen zoals ze ook daadwerkelijk plaatsvonden. Ondanks dat er gediscussieerd kan worden over het bestaan van het eidetisch geheugen, lijken mensen met het syndroom van Asperger en/of sommige autistische savanten in staat te zijn beelden perfect na te tekenen uit hun geheugen.

Lees verder

• De gebreken van het geheugen
• De werking van het geheugen
• Mnemonieken; technieken om het geheugen te verbeteren