Ricine: wat is ricine en waarom is het zo dodelijk?

Ricine is een dodelijk gif, maar komt van een plant die je gewoon in je tuin kunt hebben staan. Het produceren van ricine is gemakkelijk en ook nog eens goedkoop. In april 2013 werd aan de toenmalige Amerikaanse president Obama een brief gestuurd met daarin een verdachte stof en ook na 2013 kregen hoogwaardigheidsbekleders brieven met daarin ricine. Een Belg bracht zijn vrouw om het leven met het gif. Ricine wordt waarschijnlijk gebruikt om mensen te schaden omdat het zo eenvoudig verkrijgbaar is en bij een kleine dosering al dodelijk is.

Wat is ricine?

Ricine is een natuurlijke gifstof. Deze stof komt van de bonen van de Ricinus communis die ook wel wonderboom of castorolieplant wordt genoemd. Deze bonen of zaden worden uitgeperst en uit de resten wordt het gif gewonnen. Ricine is erg giftig en in kleine hoeveelheden dodelijk als het om zuiver gif gaat. Voor de mens is 0,03 milligram al dodelijk. Het gif werkt zowel bij inademing als bij inspuiten. Wie het inslikt kan eraan overlijden of er op zijn minst heel ziek van worden. Binnen 72 uur na inname kan iemand sterven als hij ricine heeft binnengekregen. Tegen ricine bestaat geen tegengif. Behandeling is er alleen om de symptomen te bestrijden.

Vormen van ricine

• Vloeibare ricine
• Kristalvormige ricine
• Poedervormige ricine

Hoe giftig is ricine?

Als ricine in de meest zuivere toestand wordt gebruikt, is het dodelijk. Zelfs in kleine hoeveelheden. Een gram ricine kan 36000 mensen doden. Een aanval met de stof is overigens niet heel gemakkelijk te te realiseren. Het is namelijk moeilijk om het in de lucht te verstuiven. Door verstuiving vallen er daardoor dus weinig slachtoffers. Individuen die de stof toegediend krijgen, sterven er overigens wel snel aan.

Wat doet ricine met het menselijk lichaam?

Ricine zorgt ervoor dat cellen afsterven omdat het de aanmaak van eiwitten stopt. De aanmaak van eiwitten is nodig om het lichaam levensvatbaar te maken, want alle onderdelen van ons lichaam bestaan uit eiwitten. Ricine kan als het het lichaam binnendringt, dus organen volledig lamleggen en tot de dood leiden. De werking van ricine hangt wel af van de dosis en de manier waarop het middel wordt toegediend. Wie het middel inademt krijgt na een paar uur griepachtige verschijnselen. Daarna ontstaan problemen met de longen. Vervolgens kan een hartstilstand optreden. Als ricine wordt ingeslikt, gaat de patiënt braken en krijgt hij buikkrampen en ernstige diarree. De persoon in kwestie kan binnen drie dagen sterven, maar een vergiftiging hoeft niet altijd fataal af te lopen. Dit hangt namelijk af van de hoeveelheid ricine die is toegediend.

Ricine als massavernietigingswapen?

Irak heeft ondanks het feit dat het weinig effectief is om het te verstuiven wel geëxperimenteerd met ricine als massavernietigingswapen door het in granaten te stoppen. Dat werkte echter niet. Ook in Afghanistan is de stof gevonden nadat het talibanregime was gevallen. Toch is ricine wel officieel opgenomen op Lijst 1 van het Chemisch Wapenverdrag. Dit omdat de stof gezien wordt als een mogelijk chemisch wapen.

Dissident en journalist Georgi Markov werd vermoord met ricine

De Bulgaarse dissident en journalist Georgi Markov is vermoord met ricine. Hij werd in 1978 om het leven gebracht doordat iemand hem met een paraplu prikte en een buisje met ricine in zijn huid schoot. Op die manier werd de stof in zijn bloed gebracht. De ricine werd niet in het lichaam aangetroffen, maar het buisje loste niet op en daar waren nog wel sporen van het gif op te vinden.

Brief met giftige stof voor Obama

In april 2013 werd aan de Amerikaanse president Obama een brief met daarin een verdachte stof gestuurd. Het bleek het gevaarlijke en dodelijke ricine te zijn. Overigens werd de brief onderschept door de Amerikaanse veiligheidsdienst.

Meer ricinebrieven

Niet alleen naar president Obama werd een brief met ricine verzonden, ook de Republikeinse senator Roger Wicker in Mississippi kreeg zo’n gifbrief. In de brieven aan beide heren stond bovendien de volgende tekst: 'Om kwaad te zien en niet aan het licht te brengen, betekent een stille partner worden in het voortdurend ervan.' Er werd een man uit Corinth in Missisippi gearresteerd omdat hij mogelijk de brieven zou hebben verstuurd.

Verder werd in de staat Michigan een verdachte brief ontdekt bij het regionale kantoor van de Democratische senator Carl Levin in Saginaw.

Een brief met ricine aan president Trump

In september 2020 werd ook aan president Donald Trump een brief met het dodelijke gif geadresseerd. De ricine werd echter ontdekt bij een controle van de post. Die post wordt altijd gecheckt als ze in de postkamer van het Witte Huis terechtkomt. Een Canadese vrouw werd opgepakt voor het vergrijp. Zij zou niet alleen Trump de brief hebben gestuurd, maar ook federale gevangenissen in de Verenigde Staten ricinebrieven hebben gestuurd. Ook zouden er in Texas brieven met het gif zijn gevonden.

Belg doodt vrouw met ricine

In 2019 bracht een Belg zijn vrouw om met ricine. Hij mengde de bonen van de castorolieplant maandenlang door haar eten. Omdat ze steeds buikpijn en diarree had en misselijk was, werd er na haar dood autopsie op haar lichaam verricht. De lijkschouwer trof vervolgens het gif aan. De rechter die haar man veroordeelde gaf te kennen dat zij een vreselijke en langzame dood moet zijn gestorven.