Wat zijn aambeien en wat doe je ertegen?

Aambeien, heel vervelend als je ze hebt en je wilt er snel vanaf. Aambeien zijn uitgezakte zwellichaampjes binnen de kringspier in de anus. Ze kunnen pijnlijk zijn, zeker wanneer ze opengaan. Wat zijn eigenlijk aambeien? Hoe krijg je ze en vooral: hoe kom je er vanaf?

Wat zijn aambeien?

Aambeien zijn uitgezakte zwellichaampjes in de anus. De anus is een sluitspier die opengaat wanneer de ontlasting moet passeren. Na het passeren sluit de anus zich weer, waardoor er niet ongecontroleerd vocht of gas uit de anus ontsnapt. Aan de binnenzijde van de sluitspier zitten zwellichaampjes, oftewel bloedvaten die de kringspier helpen bij zijn taak om de anus gesloten te houden. Je kunt het vergelijken met het kraanleertje, dat het lekken van de kraan helpt voorkomen. Als de zwellichaampjes uitzakken, spreek je van aambeien.

Hoe ontstaan aambeien?

Het uitzakken van de zwellichaampjes in de anus kan verschillende oorzaken hebben:

• Door het zetten van veel druk op de anus, de kringspier. Dit gebeurt door onder andere (te) lang op het toilet te zitten, door veel in een gehurkte houding te zitten of door ongewone ontlasting waardoor je extra perst (denk aan harde ontlasting, verstopping of diarree);
• Bij ouderdom kan het weefsel rondom de zwellichaampjes minder elastisch worden. Dat is een natuurlijke vorm van slijtage. Hierdoor zakken de zwellichaampjes uit;
• Bij zwangerschap treedt een zelfde vorm van verslapping van het weefsel op, echter dit is van tijdelijke aard. Zwangere vrouwen kunnen ook last van verstopping hebben, waardoor men extra drukt op de spier en hierdoor zakken de zwellichaampjes uit;
• Verstopping van de ontlasting kan verschillende oorzaken hebben. Eén ervan is de bijwerking van geneesmiddelen. Wil jij weten of geneesmiddelen die jij gebruikt deze bijwerking hebben, lees dan de bijsluiter van het geneesmiddel of laat je voorlichten door een huisarts.

Hoe herken je aambeien?

Je weet snel genoeg wanneer je last hebt van aambeien. Het is pijnlijk. Je herkent het door het helderrode bloed dat je aan je ontlasting ziet zitten. Dat bloed komt omdat de aambei gaat bloeden wanneer de ontlasting erlangs schuurt bij het verlaten van de anus.

Een aambei kan eerst binnen in de anus zitten en is daardoor niet direct zichtbaar. Een stadium later komt de aambei bij het drukzetten naar buiten, maar trekt ook weer naar binnen. Weer een stadium verder komt de aambei wel naar buiten, maar kan niet zelfstandig de weg naar binnen meer maken. Je kunt de aambei wel zelf terugduwen. In het laatste stadium, tevens de meest pijnvolle, is de aambei naar buiten gekomen en kan deze niet meer worden teruggeduwd. Gevolg hiervan is dat de sluitspier ook niet meer goed sluit en bijvoorbeeld ontlasting ongewild lekt. De lekkende ontlasting geeft jeuk en irritatie.
Let op, door te veel druk te zetten op de kringspier kun je ook een scheurtje aan de anus veroorzaken. Ook dit geeft een pijnlijk gevoel en kan bloeding veroorzaken. Zo’n scheurtje dient niet te worden verward met aambeien!

Wat doe je tegen aambeien?

Wat kun je doen tegen aambeien? Het antwoord op deze vraag ligt enerzijds in het voorkomen dat je ze krijgt. Anderzijds zijn er tips bij het behandelen van aambeien, wanneer je ze toch hebt. Ter voorkoming van aambeien kun je de volgende tips gebruiken:

• Ga geregeld naar het toilet, houd je ontlasting niet op!
• Blijf niet te lang op het toilet zitten, bijvoorbeeld met een boek!
• Pers niet te hard bij het bezoek aan het toilet!
• Zorg voor een zachte ontlasting door op het eten, drinken en beweging te letten. Beweeg en drink voldoende op een dag. Eet vezelrijke voeding, groente en fruit!

Heb je toch aambeien, dan zijn de volgende tips handig:

• Het reinigen van de anus doe je met een natte washand of zacht toiletpapier. Je kunt ook spoelen met lauw water en daarna de anus droog deppen met een schone handdoek. Gebruik geen zeep, gekleurd toiletpapier of vochtige toiletdoekjes. Deze kunnen stoffen bevatten die irritatie veroorzaken;
• Neem een warm bad! Dit kan voor ontspanning en verlichting zorgen;
• Draag ondergoed van katoen. Dit ademt goed, geeft minder transpiratie en geeft minder kans op huidbeschadiging;
• Ga niet krabben. Hoe erg de jeuk ook kan zijn, krabben maakt de situatie alleen maar erger;
• Indien mogelijk, duw een aambei die naar buiten is gekomen bij de toiletgang weer naar binnen. Door het niet bloot te stellen aan bijvoorbeeld het schuren tegen het ondergoed, verklein je de kans op beschadiging, bloeding en bevorder je het herstel;
• Bij de huisarts of apotheek zijn vrij verkrijgbare medicijnen te vinden die kunnen helpen bij het verminderen van de klachten., zoals de jeuk. Medicijnen kunnen je helpen bij het creëren van een goede ontlasting, waarmee je de oorzaak van de aambeien aanpakt. Andere medicijnen kunnen juist helpen bij het verlichten van de pijnlijke opzwelling. Let op dat elk medicijn bijwerkingen kan hebben. Laat je goed voorlichten door een apotheker of huisarts.

En dan … wat gebeurt er dan met aambeien?

De wonderlijke natuur laat aambeien vanzelf weer verdwijnen. Binnen één a twee weken moet de aambei verdwenen zijn! Mocht dit na twee weken niet het geval zijn, dan wordt je aangeraden de huisarts op te zoeken. Dat geldt ook in onderstaande gevallen:

• Als het bloed niet helderrood, maar donkerrood of zwart is. Het zit dan ook vaak niet aan de ontlasting maar in de ontlasting;
• Als je meer bloed verliest dan de paar druppels die uit een aambei komen;
• Als je een uitpuilende aambei heb, die niet meer terug te duwen valt;
• Als de pijn van de aambei niet meer te verlichten valt met zelfzorgmiddelen (zie tips);
• Als er ook verschijnselen als braken, een opgeblazen gevoel of buikpijn optreden;
• Als er een drukkend gevoel op blijft treden, zonder dat er iets uitkomt.