mijn kijk op

Geneesmiddelenonderzoek: ervaringen

Proefpersoon worden? Wanneer je deelneemt aan geneesmiddelenonderzoek dan test je een geneesmiddel dat nog niet op de markt is of wordt de werkzaamheid van een medicijn op een bepaald deelgebied nader onderzocht. Voor deelname aan geneesmiddelenonderzoek ontvang je als proefpersoon een vergoeding. Het gaat altijd om een onkostenvergoeding en niet om gevarengeld, want gevaren zijn altijd zoveel mogelijk uitgesloten. Voor studenten zijn dit soort onderzoeken vaak een interessante bijverdienste.

Inhoud

• Waarom meedoen met geneesmiddelenonderzoek?
• Kun je altijd deelnemen?
• Hoe hoog is de vergoeding?
• Hoe is het verblijf?
• Negatieve kanten van geneesmiddelenonderzoek

Waarom meedoen met geneesmiddelenonderzoek?

Je kunt op twee manieren deelnemen aan geneesmiddelenonderzoek: als patiënt of als gezond proefpersoon. Wanneer men in de fase is beland dat een geneesmiddel op patiënten getest kan worden dan gaat men op zoek naar mensen die lijden aan de ziekte die het middel moet bestrijden. Vaak gaat het om middelen tegen depressie, chronische pijn, obesitas Alzheimer, diabetes, psoriasis, aderverkalking of een verhoogd cholesterol. De opdrachtgevers voor dit soort trials zijn meestal grote farmaceutische bedrijven. Omdat zij een winstoogmerk hebben doen zij hoofdzakelijk onderzoek naar middelen tegen aandoeningen waar grote groepen mensen last van hebben zodat in de toekomst veel geld verdiend kan worden aan de verkoop van het middel. Zodoende wordt er dus weinig geneesmiddelenonderzoek gedaan voor de bestrijding van zeldzame aandoeningen. Doe je mee als patiënt dan is de motivatie vaak tweeledig: je wilt dat het middel jouw ziekte in de toekomst geneest of draaglijker maakt en daarnaast ontvang je een vergoeding voor je deelname.

Daarnaast kun je ook deelnemen als gezond proefpersoon. Je kan hiertoe gemotiveerd zijn omdat je een vriend of familielid hebt dat aan de betreffende aandoening lijdt. Daarnaast wordt ook veel deelgenomen door studenten en mensen die hun inkomen willen aanvullen. Zij zijn dan voornamelijk gemotiveerd door de vergoeding.

Kun je altijd deelnemen?

Wanneer je als patiënt deelneemt dan zijn vaak specifieke eisen van toepassing op de ernst van de aandoening en je eigen medicijngebruik. Zo moet je bijvoorbeeld al een bepaald middel gebruiken of moet het verantwoord zijn om hiermee te stoppen en over te gaan op het testen van een alternatief middel. Doe je bijvoorbeeld mee als Alzheimer-patiënt dan moet je ziekte vaak in een bepaald stadium zijn. Doe je mee als hooikoorts-patiënt dan moet je een allergie hebben voor bepaalde pollen. Doe je mee als patiënt met chronische rugpijn dan moet de pijn wellicht specifiek voorkomen uit een zenuwbeschadiging. Dit verschilt per onderzoek.

Doe je mee als gezond proefpersoon dan moet ook aan strenge eisen voldoen. Om allerlei andere invloeden uit te sluiten mag je zelf bijvoorbeeld helemaal geen medicijnen gebruiken. Ook mag je vaak niet roken en slechts met mate drinken, mag je geen psycholoog bezocht hebben in het verleden en moet je BMI (Body Mass Index) binnen bepaalde grenzen vallen (meestal tussen de 20 en 25). Ook kan gevraagd worden naar de medische geschiedenis van directe familieleden. Aan elk onderzoek gaat een keuring vooraf. Daarbij wordt altijd een hartfilmpje gemaakt en wordt je hartslag en bloeddruk gemeten, die allemaal binnen zekere grenzen moeten liggen. Je wordt ook gevraagd bloed en urine af te staan zodat getest kan worden op een aantal ziektes, zwangerschap en drugsgebruik. Tijdens het onderzoek zal je vaak gevraagd worden niet te roken, te drinken of drugs te gebruiken. Aan vrouwen wordt ook vaak de eis gesteld dat zij dubbele anticonceptie moeten gebruiken om een zwangerschap tijdens het onderzoek zoveel mogelijk uit te sluiten.

Hoe hoog is de vergoeding?

De hoogte van de vergoeding is niet afhankelijk van hoe gevaarlijk het onderzoek is. Dit komt omdat er eigenlijk geen onderzoeken worden uitgevoerd die gevaarlijk worden geacht door de medische ethische commissie (MEC). De hoogte van de vergoeding is gebaseerd op het ongemak dat je kunt ervaren. Zo moet je soms erg veel inspannende testjes doen, moet je al je urine en ontlasting dagen lang verzamelen of moet er erg vaak bloed geprikt worden. Dit wordt allemaal meegenomen. Daarnaast telt natuurlijk mee hoeveel tijd je ermee kwijt bent en hoeveel nachten je in het onderzoekscentrum moet overnachten. Zelf heb ik een keer meegedaan aan een onderzoek van zes dagdelen zonder overnachting en kreeg hiervoor ongeveer € 650 euro. Ook heb ik een keer deelgenomen aan een vrij intensief onderzoek van vier keer een en driekwart dag (en in totaal acht nachten slapen) en hiervoor ontving ik ongeveer € 1300 euro. Wanneer je halverwege een onderzoek stopt dan krijg je betaald voor de periode dat je hebt deelgenomen.

Je krijgt vrijwel altijd een reiskostenvergoeding van 19 cent per kilometer. Wie met het openbaar vervoer reist haalt hier vaak nog winst uit. Een van de bekendere onderzoekscentra PRA is gevestigd in Zuid-Laren. Wie in het zuiden of de randstad woont is dus heel wat kilometers onderweg en kan daar een fijn bedrag aan overhouden. Je hoeft normaliter geen vervoersbewijzen te overleggen dus wie een OV-jaarkaart heeft heeft helemaal geluk.

Omdat het van belang is dat op de eerste dag van het onderzoek zoveel mogelijk starten en mensen niet later in kunnen stromen worden vaak ook mensen gevraagd te fungeren als reserve. Alleen wanneer een van de vaste deelnemers niet komt opdagen of er iets afwijkends wordt geconstateerd bij de voorkeuring kun je als deelnemer instromen. Wanneer je uiteindelijk niet wordt ingezet krijg je een standaardvergoeding en reiskostenvergoeding. De vergoeding voor een niet ingezette reserveproefpersoon ligt meestal rond de € 50 euro.

In mijn contacten met andere deelnemers die dit al vaker hebben gedaan heb ik ook gehoord dat het soms kan voorkomen dat wanneer je bent ingepland voor een groot onderzoek en dit op het laatste moment wordt geannuleerd, je dan ook een gedeeltelijke vergoeding ontvangt. Zelf is mij dit nog nooit overkomen.

Hoe is het verblijf?

Wanneer je in een onderzoekscentrum verblijft om een geneesmiddel te testen dan zijn de omstandigheden heel erg wisselend. Alles hangt af van het type onderzoek. Wanneer je vaardigheden onder invloed van een bepaald middel worden gemeten dan moet je waarschijnlijk erg veel testjes doen. Dit kan enorm saai zijn en bovendien worden bemoeilijkt doordat je een canule in je arm hebt voor bloedafname.

Een erg groot nadeel van deelname aan een geneesmiddelenonderzoek is het verstoord raken van je eetpatroon. Vaak mag je niet zelf bepalen wat je wanneer eet. Omdat de omstandigheden voor alle deelnemers gelijk moeten zijn is je eten heel erg aan tijd gebonden. Zo kan het zijn dat je 's ochtends om 07:00 ontbijt en pas om 14:30 mag lunchen. Ook de porties zijn vaak afgemeten en worden deze door veel mensen als erg klein ervaren. Wanneer je een stevige eter bent dan kan dit dus nog een behoorlijke opgave worden. Er zijn overigens ook onderzoeken waarin eten niet van belang is waardoor je kunt eten wat je wilt, maar dit komt niet vaak voor.

Onderzoekscentra hebben vaak een soort woonkamer. Geven dat je tijdens het onderzoek niet aan bed gebonden bent kun je hier vaak tv kijken. Ook zijn er vaak bordenspellen en een spelcomputer aanwezig. Vaak kun je een PC of laptop gebruiken en kun je gebruik maken van de Wifi op eigen meegebrachte apparaten.

Negatieve kanten van geneesmiddelenonderzoek

Je deelname is natuurlijk geen betaalde vakantie, er zitten ook minder leuke kanten aan. Enkele nadelige dingen die je kunt ervaren zijn de volgende:

• Je kunt bijwerkingen krijgen van de medicatie zoals misselijkheid, overgeven, diarree, obstipatie, hoofdpijn, zweten, vermoeidheid, etc. (de mogelijke bijwerkingen worden je van te voren verteld, maar natuurlijk niet alles is al bekend).
• Je moet vaak veelvuldig bloedprikken en loopt soms een periode lang rond met een canule in je arm.
• Wanneer je slaap gemonitord moet worden, worden er diverse elektroden aan je hoofd en gezicht verbonden.
• Je moet soms met meerdere mensen op een kamer slapen.
• Er kan vaak geen rekening gehouden worden met je eigen eetpatroon, wat betekent eten wat de pot schaft en wanneer het schema het voorschrijft.
• Je wordt vaak gevraagd bepaalde dingen te laten zoals roken, alcohol drinken en zwaar sporten. Je kan bijvoorbeeld ook gevraagd worden gedurende de looptijd van het onderzoek bepaalde dingen te laten staan zoals koffie, chocolade, energiedrankjes en grapefruits.
• Je krijgt je vergoeding altijd na afloop van het onderzoek uitbetaald, dus wanneer je deelneemt aan een trial met een looptijd van een paar maanden dan moet je lang op je geld wachten. Je vergoeding moet je overigens opgeven aan de Belastingdienst. Over een eventuele reiskostenkostenvergoeding betaal je geen belasting.

Lees verder

• Deelnemen aan medisch onderzoek met vergoeding