Cyclus van het hart

De hartspier heeft zijn eigen besturing. Dit gebeurt door twee zenuwknopen, de sinusknoop en de atriumventrikelknoop (atrium = boezem, ventrikel = kamer). De sinusknoop bevindt zich in de wand van de rechterboezem tussen de onderste en bovenste holle ader. Samen zorgen ze er voor dat het hart een cyclus doorloopt.

Impulsen sinusknoop

De sinusknoop vormt impulsen die heel snel de wand van beide boezems bereiken. Het gevolg is dat beide boezems samentrekken. Boezems en kamers worden van elkaar gescheiden door een laag bindweefsel, die geen impulsen doorlaat, want anders zouden de kamers ook gelijk gaan samentrekken. Nu trekken de kamers direct na de boezems samen. Dat gebeurt door de AV-knoop, die op de grens tussen de rechterboezem en rechterkamer ligt. De impulsen van de sinusknoop bereiken ook de AV-knoop. Deze geleidt het verder naar de kamers via de bundel van His, een bundel gespecialiseerde vezels in het harttussenschot. De impulsen worden via de bundel van His verder geleid in de richting van de wanden van beide kamers. Nadat de impulsen beide hartspiercellen van de kamers hebben bereikt, trekken de kamers samen. Door hormonen of door het bloeddrukregulatiecentrum in de hersenen kan enigszins de impulsfrequentie worden beïnvloed. Bij het vluchten voor iets, kan bijvoorbeeld door het orthosympatische zenuwstelsel de hartslag worden verhoogd.

Cyclus van het hart

Bij 74 hartslagen per minuut is dit de hartcyclus:

Fase 1: passieve vullingsfase (0,0 – 0,4 seconde)

Het begint met de passieve vullingsfase: de rustfase van het hele hart, ook wel hartpauze genoemd. Zowel boezems als kamers zijn in diastole (ontspannen). Net ervoor hebben de kamers zich leeggepompt. Op het tijdstip van rust (bij 0,0 seconde) zijn de wanden ontspannen is de druk overal in het hart heel laag. Hierdoor heeft het hart een zuigende werking en kan er bloed instromen. De hartkleppen zijn gedeeltelijk open, zodat het bloed vanuit de boezems ook al in de kamers terechtkomt. De halvemaanvormige kleppen in de slagaders zijn dicht. Als de kamers zich ontspannen dreigt het bloed namelijk vanuit de slagaders terug te stromen naar het hart, naar de plaats met de laagste druk. De kleppen vallen dicht doordat bloed in de zakvormige kleppen zakt. De kleppen vallen tegen elkaar aan en sluiten de opening naar de kamers af. Het dichtvallen van de kleppen veroorzaakt een korte, heldere (eerste) harttoon.

Fase 2: actieve vullingsfase (0,4 – 0,5 seconde)

Na 0,4 seconde wekt de sinusknoop een prikkel op die een fractie van een seconde later de beide boezems doet samentrekken. Dit is de boezemsystole (inspanning). Door de samentrekking worden de holle aders en longaders dichtgeknepen en wordt het bloed de kamers in gestuwd. Door de stuwing worden de hartkleppen meer opengeduwd: ze klappen naar beneden toe. De kamers zijn nu maximaal gevuld.

Fase 3: ventrikelsystolische fase (0,5 – 0.8 seconde)

In deze fase ontspannen de boezems zich (boezemdiastole). De sinusprikkel bereikt nu de kamerwand (via de AV-knoop en bundel van His). De kamers beginnen zich samen te trekken en door de bloedstuwing klappen de hartkleppen dicht en beweegt het bloed zich in de goede richting, namelijk de slagaders. De bloedgolf duwt vervolgens de halvemaanvormige kleppen open. Het dichtklappen van de hartkleppen veroorzaakt een doffe harttoon. De pezen waar de kleppen aan vast zitten zitten ook aan de kamerwand vast, omdat anders het bloed terug wordt gestuwd naar de boezems.

Hierna ontspannen de kamers en is fase 1 weer aan de beurt: totale diastole.