PET-scan: Is dat gevaarlijk?

Een PET-scan (positironemissietomografie) is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van een nucleair middel. Dit klinkt eng, maar is het ook gevaarlijk? De PET-scan is een beeldvormend onderzoek dat wordt uitgevoerd op de afdeling nucleaire geneeskunde in het ziekenhuis. Het onderzoek geeft informatie over de stofwisseling. Om de afbeeldingen te kunnen maken wordt gebruik gemaakt van een radioactieve stof, die meestal gekoppeld wordt aan glucose. De stoffen worden toegediend via de bloedbaan, en dankzij de korte halfwaardetijd zullen ze ook weer spoedig uit het lichaam verdwenen zijn.

Snel delend weefsel

Snel delend weefsel verbruikt relatief veel glucose. Daarom zal zich op deze plaatsen veel van de gelabelde glucose verzamelen. Deze ophoping van glucose kan gezien worden met een speciale PET camera. Dit is te zien als een aankleuring (een zogenaamde hotspot) op de PET-scan. Een aankleuring op de PET-scan kan wijzen op een (kwaadaardige) tumor of een uitzaaiing, omdat dit meestal snel delend weefsel betreft. Het kan echter ook wijzen op ontsteking, omdat de cellen die betrokken zijn bij de opruiming van ontstekingen (macrofagen) relatief veel glucose opnemen.

Hersenen

De hersenen is een orgaan dat van nature veel suiker verbruikt, vandaar de welbekende 'suikerdip' wanneer je niet genoeg gegeten hebt. Daarom kleuren de hersenen ook in zijn geheel aan op de PET -scan.

Blaas

De blaas is het verzamelpunt voor de urine, voordat deze uitgescheiden wordt. Omdat de radioactieve stoffen uitgescheiden worden met de urine, verzamelen deze zich ook in de blaas. Vandaar dat de blaas (en soms ook de nieren en urineleiders) aankleurt op een PET-scan.

Hoe gaat het onderzoek in zijn werk?

De zes uur voorafgaand aan het onderzoek mag er niet gegeten worden. Wel mag men water drinken en eventuele medicijnen innemen. De PET-scan wordt gemaakt op de afdeling nucleaire geneeskunde van een ziekenhuis. Men krijgt, nadat men zich gemeld hebt, een radioactieve vloeistof ingespoten via de bloedbaan. Het duurt enige tijd voordat de stof voldoende is opgenomen door het lichaam en gezien kan worden op de scan. Daarom zal men eerst een half uur tot anderhalf uur moeten wachten, zodat de stof zich voldoende door het lichaam kan verspreiden. Belangrijk is dat men zich tijdens het wachten zo rustig mogelijk houdt. Hierdoor kan de stof zo goed mogelijk door de snel delende weefsels worden opgenomen.

Wanneer de stof zich verspreid heeft gaat men op een smalle tafel liggen. Rondom de tafel bevindt zich een grote ring waarin zich de PET camera bevindt. De laboranten die het onderzoek bedienen bevinden zich in de ruimte naast de PET-scanner, tijdens het onderzoek kan men contact met hen hebben via de intercom. Wanneer de te onderzoeken persoon goed op tafel ligt, wordt de tafel langzaam door de ring heen en weer geschoven. Hierbij is het belangrijk dat men zo stil mogelijk blijft liggen, anders bestaat er kans op vervormingen (zogenaamde artefacten) op de PET-scan. Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten tot een uur.

Tegenwoordig wordt er vaak tegelijk met de PET-scan een CT-scan gemaakt. Dit wordt gedaan om de activiteit in het lichaam goed te kunnen koppelen met de anatomie, aangezien de anatomie niet duidelijk wordt afgebeeld met de PET-scan, maar wel met de CT-scan. Zo kan de arts beter bepalen waar de activiteit zich in het lichaam bevindt.

Na het onderzoek

Na het onderzoek kan men meestal direct naar huis of terug naar de afdeling. Men zal geen last hebben van het onderzoek.

Is het onderzoek gevaarlijk?

De hoeveelheid radioactieve stof die bij het onderzoek gebruikt wordt is erg klein, en zal binnen enkele dagen weer geheel uit het lichaam verdwenen zijn. De radioactieve stof heeft geen bijwerkingen en verlaat het lichaam met de urine.
Bij de CT-scan wordt gebruik gemaakt van röntgenstralen. Wanneer er een PET/CT scan wordt gemaakt, is de wordt bij de CT scan vaak maar een lage dosis röntgenstralen gebruikt. Het doel van deze CT is het weergegeven van de anatomie en deze combineren met de PET beelden. In sommige gevallen wordt de PET-scan gecombineerd met een diagnostische CT-scan. De hoeveelheid stralen bij zo'n onderzoek is vergeleken met een gewone röntgenfoto aanzienlijk, en daarom zal door de artsen altijd goed overwogen worden of de CT-scan werkelijk noodzakelijk is.

Ben je (mogelijk) zwanger of geef je borstvoeding? Geef dit dan altijd vóór het onderzoek aan. Bij het geven van borstvoeding is het belangrijk om de eerste 24 uur na het onderzoek de melk af te kolven en weg te spoelen door het toilet. Kort na het onderzoek kun je ook beter geen kleine kinderen op schoot nemen.

Het onderzoek is, op de injectie voor de radioactieve stof na, pijnloos.