Octreotide-scan: Onderzoek - Neuro-endocriene tumor opsporen

Een octreotide-scan, ook wel bekend als somatostatine-scan (SRS-scan), is een gespecialiseerd beeldvormend onderzoek dat wordt gebruikt voor de opsporing van neuro-endocriene tumoren (NET). Deze tumoren ontstaan uit cellen die hormonen produceren. Tijdens dit onderzoek ontvangt de patiënt een injectie met een radioactieve tracer, gevolgd door een pijnloze scan waarbij de patiënt stil moet blijven liggen. Het onderzoek is over het algemeen veilig en bijwerkingen komen zelden voor.

• Het neuro-endocriene systeem
• Indicatie: Neuro-endocriene tumoren opsporen
• Voor de octreotide-scan
• Dag 1: Injectie met radioactieve tracer
• Dag 2: De octreotide-scan
• Na de octreotide-scan
• Complicaties van beeldvormend onderzoek
• Preventie en voorbereiding

Het neuro-endocriene systeem

Het neuro-endocriene systeem reguleert verschillende vitale functies in het lichaam door hormonen af te geven die berichten verzenden voor processen zoals spijsvertering, bloeddrukregulatie en ademhaling. Een van de hormonen in dit systeem is somatostatine, dat zich hecht aan neuro-endocriene cellen en tumoren. Somatostatine speelt een rol bij het reguleren van andere hormonen en kan worden gebruikt als doelwit voor beeldvorming bij neuro-endocriene tumoren.

Indicatie: Neuro-endocriene tumoren opsporen

Een octreotide-scan wordt ingezet voor:

• de evaluatie van de effectiviteit van een lopende behandeling,
• het opsporen van de oorspronkelijke locatie van kanker en het detecteren van metastasen (uitzaaiingen),
• het identificeren van neuro-endocriene tumoren.

De radioactieve tracer die wordt gebruikt, is octreotide, een medicijn dat lijkt op het natuurlijke hormoon somatostatine. Deze tracer hecht zich aan neuro-endocriene cellen en tumoren. Tijdens de scan maakt een gammacamera foto's om te bepalen waar de tracer zich in het lichaam bevindt. Een afwijkende verspreiding van de tracer kan wijzen op de aanwezigheid van een neuro-endocriene tumor.

Voor de octreotide-scan

Het is belangrijk dat de arts op de hoogte is van een eventuele zwangerschap of borstvoeding. Daarnaast moet de patiënt informeren of hij problemen heeft met langdurig stil liggen, wat essentieel is voor het onderzoek. Verder dient de patiënt de arts te informeren over het gebruik van medicatie, omdat het nodig kan zijn om tijdelijk met bepaalde medicijnen te stoppen.

Dag 1: Injectie met radioactieve tracer

De octreotide-scan is een proces dat twee dagen duurt. Op de eerste dag ontvangt de patiënt een intraveneuze injectie met een radioactieve tracer (Indium-111) in de arm. De hoeveelheid radioactiviteit is minimaal en heeft geen invloed op de patiënt of zijn omgeving. De patiënt hoeft geen speciale voorzorgsmaatregelen te nemen na deze injectie en kan gewoon naar huis. Hij ontvangt mogelijk een laxeermiddel om thuis in te nemen voor het slapengaan, wat helpt om de scanbeelden te optimaliseren. Dit laxeermiddel is mild en veroorzaakt doorgaans geen diarree.

Dag 2: De octreotide-scan

Op de tweede dag komt de patiënt terug voor de scan. De radioactieve tracer moet nu goed in het lichaam zijn opgenomen. De patiënt kleedt zich meestal om in een ziekenhuisjas en ligt met de rug op een speciale tafel. De scan wordt uitgevoerd met een gammacamera die foto's maakt van het hele lichaam. De patiënt moet tijdens de scan stil liggen, wat doorgaans anderhalf tot twee uur duurt. In sommige gevallen kan een aanvullende opname nodig zijn, waarvoor de patiënt de volgende dag mogelijk terug moet komen.

Na de octreotide-scan

Na de scan mag de patiënt meestal naar huis, tenzij er nog andere onderzoeken of procedures gepland zijn. De tracer blijft enige tijd in het lichaam, dus de patiënt wordt aangeraden om zes tot acht glazen water en andere vloeistoffen te drinken om de tracer uit het lichaam te verwijderen. Vrouwen die borstvoeding geven, moeten 24 uur wachten voordat ze weer borstvoeding geven. Tot ongeveer een maand na de scan kan er een kleine hoeveelheid radioactief materiaal in het lichaam aanwezig zijn, wat niet schadelijk is. De patiënt ontvangt een kaart die aangeeft dat hij een radioactieve tracer heeft gekregen, wat nuttig kan zijn bij beveiligingscontroles. De resultaten van de scan worden doorgaans binnen één tot drie werkdagen naar de arts gestuurd.

Complicaties van beeldvormend onderzoek

Bijwerkingen van de octreotide-scan zijn uiterst zeldzaam. In uitzonderlijke gevallen kan een milde allergische reactie optreden als gevolg van de radioactieve tracer. Daarnaast kan er soms een bloeduitstorting optreden op de injectieplaats, wat normaal gesproken vanzelf verdwijnt na enkele dagen.

Preventie en voorbereiding

Om het risico op complicaties te minimaliseren en de nauwkeurigheid van de scan te verbeteren, is het belangrijk dat de patiënt alle instructies van de arts nauwkeurig opvolgt. Dit omvat het tijdig informeren van de arts over zwangerschap, borstvoeding, en medicijngebruik, evenals het volgen van de aanwijzingen voor het gebruik van laxeermiddelen en hydratatie na de scan. Door deze voorzorgsmaatregelen te nemen, kan de patiënt bijdragen aan een succesvolle uitvoering van het onderzoek en een juiste diagnose.

Lees verder

• Neuro-endocriene tumoren: Tumor met variabele symptomen