Lithium: Gebruik en bijwerkingen

Lithium is een medicijn met een antidepressieve en antimanische werking. Het behoort tot de groep stemmingstabilisatoren.

Merknamen

Lithium wordt onder een aantal merknamen verkocht. Dit zijn onder andere Camcolit en Priadel. Er bestaan tabletten in verschillende doseringen, van 100 mg tot 400 mg.

Indicaties

Lithium kan worden gebruikt om manische en depressieve stoornissen bij mensen met een bipolaire stoornis te onderdrukken en te voorkomen. Ook wanneer er herhaalde depressieve episodes zijn geweest bij een unipolaire stoornis kan lithium voorgeschreven worden.

Gebruik

Lithium moet op regelmatige tijdstippen ingenomen worden. Het is belangrijk dat gebruikers voldoende water (twee tot drie liter per dag) drinken en dat zij minstens twee tot vier keer per jaar hun nierfunctie en de lithium bloedspiegel laten controleren. Hiernaast dient de schildklierfunctie met regelmaat gecontroleerd te worden omdat bij 10% tot 20% van de gebruikers de schildklier trager gaat werken. Deze trager werkende schildklier kan op zichzelf weer voor depressieve klachten leiden.

Smalle therapeutische breedte

Lithium heeft een smalle therapeutische breedte. Dit betekent dat de hoeveelheid van het middel die benodigd is om het middel goedte laten werken dicht bij de grens ligt waarop het medicijn schadelijk wordt. Lithium is gevaarlijk bij overdosering. Daarom worden de bloedwaardes van mensen die lithium gebruiken sterk in de gaten gehouden; in het begin elke week, daarna elke maand en nog later eens in de drie maanden. Omdat de dosering van lithium in het lichaam onder andere bepaald wordt door de hoeveelheid lichaamswater, is het erg belangrijk elke dag goed te drinken; zeker bij zweten of bij vochtverlies door braken of diarree.

Contra indicaties

Lithium mag niet gebruikt worden in het geval van aanwezigheid van:

• Ernstige) nierfunctiestoornis
• Ernstige hartaandoening
• (Ernstige) hersenbeschadiging
• Onbehandelde of onbehandelbare hypothyroïdie (traag werkende schildklier)
• Lage natriumspiegels in het bloed (o.a. bij natrium-arme diëten en de ziekte van Addison)
• (Familieanamnese van) Brugada-syndroom

Eerste tekenen van overdosering

Neem bij tekenen van overdosering direct contact op met uw arts. Tekenen van overdosering zijn braken en diarree, spreken en lopen als een dronkenman, sufheid en spierschokken of spierzwakte.

Bijwerkingen

Bij het starten van de behandeling hebben veel gebruikers last van misselijkheid en braken, diarree en licht trillende handen. Bij langdurig gebruik komen de volgende bijwerkingen het meeste voor:

Bij normale lithium bloedspiegels (0,4 - 1,2 mmol/l)

Voorbijgaande bijwerkingen

• Dorst
• Licht trillen van de handen
• Misselijkheid en buikpijn
• Lichte diarree
• Spierzwakte en vermoeidheid
• Vocht vasthouden

Blijvende bijwerkingen

• Vertraagde schildklierwerking, vergrote schildklier
• Gewichtstoename
• Concentratie- en geheugenproblemen
• Veranderingen in de hartgeleiding
• Huidaandoeningen zoals acne
• Verhoogd aantal witte bloedcellen in het bloed
• Meer dorst en meer plassen

Bij verhoogde spiegels (ook wel intoxicatie genoemd)

Deze symptomen wijzen op een verstoring van de zouthuishouding van het lichaam.
Minder ernstige symptomen

• Braken, diarree
• Trillen van de handen
• Sloomheid, slaperigheid
• Ongecoördineerd en onsamenhangend verloop van bewegingen (ataxie)
• Duizeligheid
• Moeite met het uitspreken van woorden
• Verminderde eetlust

Ernstige symptomen

• Daling in bewustzijn of bewusteloosheid
• Onwillekeurige trillingen van de spieren
• Verhoogde spierspanning
• Verhoogde reflexen
• Nystagmus (trilogen)
• Epileptische aanvallen
• Coma
• Heel weinig of niet meer plassen

Overige bijwerkingen

Bijwerkingen die ook voor kunnen komen, ongeacht de bloedspiegels, zijn zweren op de benen, voorbijgaande verhoogd bloedsuiker, jeuk, metaalsmaak, te hoog calciumgehalte en magnesiumgehalte in het bloed, vlekken voor de ogen of wazig zien en seksuele dysfunctie.

Zwangerschap en borstvoeding

Omdat lithium tot mogelijke schade bij het ongebonden kind kan leiden, wordt gebruik van het middel tijdens de zwangerschap afgeraden. Wanneer het gebruik van lithium echt noodzakelijk is zullen de lithium bloedspiegel en de schildklierfunctie sterk in de gaten gehouden moeten worden. Het kan zijn dat de lithiumdosering in de loop van de zwangerschap verhoogd moet worden.
Lithium gaat over de in de moedermelk en is schadelijk voor de pasgeborene. Daarom worden vrouwen die lithium gebruiken sterk afgeraden om borstvoeding te geven.

Autorijden

Het wordt afgeraden om in de eerste week van gebruik van het middel auto te rijden, omdat bijwerkingen die in het begin voorkomen de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Als lithium goed is ingesteld is het meestal geen probleem om auto te rijden.

Meer informatie

Raadpleeg voor meer informatie over het gebruik van het middel de bijsluiter of uw arts.