Finse sauna ontstaan en werking

Op een uitnodiging om mee te gaan naar een sauna wordt lang niet altijd positief gereageerd. Wie er nog nooit was heeft soms niet het juiste beeld van wat een saunabezoek inhoudt. Een opmerking als: “Ik kan niet tegen die hitte”, is dan dikwijls een dekmantel omdat de echte reden is dat iemand niet naakt met meerderen in een ruimte wil verblijven. Maar wie om die reden nooit in een sauna komt mist een zeer effectieve manier om zich te ontspannen. Een saunabeurt, die minimaal twee uur duurt, kan na een drukke en vermoeiende dag tot rust leiden. Een saunabeurt vergt wel een bepaald ritueel dat bestaat uit de opeenvolging van een aantal handelingen.

Overwinnen van gêne

Een eenvoudige manier om de gêne te overwinnen is om de eerste keer een sauna op te zoeken die zich ver van huis bevindt. De kans om daar bekenden tegen te komen is dan minimaal. Het idee alleen met onbekenden geconfronteerd te worden kan al voldoende geruststelling geven om de schroom van het eerste bezoek te overwinnen. Meestal is er bij een tweede bezoek al geen sprake meer van enige schaamte.

Naakt voorkomt huidirritatie

De reden waarom een sauna beter naakt bezocht kan worden is het zweten waardoor de huid wordt gereinigd. Door het dragen van kleding zou de huid kunnen irriteren. Toch zijn er landen en sauna’s waar het gebruikelijk is om badkleding te dragen of waar het zelfs verplicht is om privacy redenen. Voor een deel kan dit echter ook opgevangen worden door aparte openingstijden voor mannen en vrouwen.

Ontstaan Finse sauna

De Finse sauna zou ontstaan zijn uit de (voor een deel onder de grond gebouwde) hutten waar de Finnen in de vroege historie in leefden. Die hutten werden verwarmd door stenen die in het vuur hadden gelegen en geleidelijk hitte afgaven. De bewoners van die hutten ontdekten dat als er water over de stenen werd gegooid het ineens veel warmer werd. Dat is het principe van de huidige Finse sauna.

Stenen verwarmen met open kachels in blokhutten

Later werd het systeem van verwarmde stenen in blokhutten toegepast waar ze werden verwarmd door open kachels die met hout werden gestookt. Dit systeem met de geur van het hout en de manier van opwarmen is nog steeds populair bij de Finnen. Een nadeel is dat het erg lang duurt voordat een sauna op die manier op temperatuur is. Ook kan roetvorming hinderlijk zijn bij onvoldoende afvoer.

Warmte beter regelbaar

Om die reden werd vanaf de twintigste eeuw een gesloten kachel met schoorsteen toegepast met als voordeel dat er ook minder hout nodig was. Weer later werden kachels gebruikt waarbij de stenen op een ijzeren rooster boven het vuur werden gelegd. Met dit systeem kon de warmte beter worden geregeld en constant op een bepaald aantal graden worden gehouden.

Minder brandgevaar met elektrische kachels

Een nog betere regeling van de temperatuur ontstond rond de zeventiger jaren van de twintigste eeuw door gebruik te maken van elektrische kachels die ook kleiner van formaat waren. Tevens was het brandgevaar van deze kachels geringer waardoor er meer toepassingsmogelijkheden voor sauna’s ontstonden zoals in appartementen, hotels en woningen.

Opbouw Finse sauna

Een tegenwoordige Finse sauna bestaat uit een houten ruimte met houten banken om op te zitten of te liggen. De banken bevinden zich op verschillende hoogten met de mogelijkheid om het warmste plekje bovenaan te kiezen of het vanaf iets lager rustig aan op te bouwen. De sauna wordt tussen zeventig en honderd graden verwarmd. Het verwarmen gebeurt door middel van een aantal stenen die in een soort kom zijn gelegd en waar naar wens af en toe water op wordt gegooid. Die kom wordt meestal verhit door elektrische apparatuur.

Afvalstoffen verdwijnen uit het lichaam

De luchtvochtigheid in de sauna blijft zeer laag met een percentage van tien tot twintig procent. Door die lage luchtvochtigheid is een hoge temperatuur te verdragen zonder dat de huid verbrandt. In die hete ruimte probeert het lichaam af te koelen door te gaan zweten. Het effect daarvan is dat de huid van binnenuit wordt schoongespoeld waardoor afvalstoffen verdwijnen en de huid zacht aanvoelt. Door dit vochtverlies is goed drinken tijdens en na het saunabezoek van belang.

Manieren van afkoelen

Na een poos in de sauna te zijn geweest is het noodzakelijk om af te koelen. Dat afkoelen kan op verschillende manieren. Door onderdompeling in een koud bad of door middel van een stortemmer met koud water of indien mogelijk en voor de liefhebbers door in een wak te springen van een bevroren meertje. Minder rigoureus is afkoeling door een slang met leidingwater of gewoon in de frisse buitenlucht. Een lauwe douche of duik in een zwembad geeft de minst snelle maar wel prettige afkoeling.

Geen sieraden

Het dragen van sieraden in de sauna wordt afgeraden. De metalen van sieraden nemen erg snel de temperatuur van de omgeving aan met zeer onprettige gevolgen voor de huid. Ook kunnen bepaalde materialen smelten of vervormen door de warmte.

Lees verder

• Met klapvoeten naar de sauna en geen hanentred meer