Polsslag meten en voelen

Het hart voelen we soms in de keel of in de borst kloppen. Dit is voornamelijk het geval bij zware inspanning, stress of wanneer het hart onregelmatig klopt. Soms is het nodig om het hartritme te voelen. Dit kan door middel van de polsslag te meten. Hierbij worden twee vingers op de slagader aan de binnenzijde van de pols gelegd. De pulserende hartslag is dan duidelijk voelbaar. Soms is het moeilijk te voelen of lijkt er helemaal geen polsslag aanwezig. Dit kan ontstaan door het te hard dichtdrukken van de slagader. Bij een hoge of lage hartslag kan er iets aan de hand zijn, maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn.

Wat is de polsslag?

De polsslag is het voelen kloppen van de pols waar zich een grote slagader bevindt. Wat gevoeld wordt is de drukgolf die wordt veroorzaakt door het rondpompen van het bloed door het hart. Het hart pompt het bloed met een bepaalde druk de slagaders in. Deze druk, de drukgolf, is aan de binnenkant van de pols voelbaar, maar ook bijvoorbeeld aan de hals.

Om de polsslag te voelen wordt de wijsvinger en middelvinger op de slagader gelegd. De duim wordt nooit gebruikt bij het voelen van de polsslag van iemand anders. Vaak wordt via de duim de eigen hartslag gevoeld. Deze loopt aan de binnenkant van de pols aan de duimzijde.

Geen of moeilijk de polsslag voelen

Soms is de polsslag moeilijk te voelen. Bij baby's bijvoorbeeld. Bij deze groep zijn de slagaders nog relatief klein, waardoor de polsslag soms zeer moeilijk te voelen is. De polsslag is soms ook moeilijk ter voelen wanneer de slagader dicht wordt gedrukt. Door te hard drukken op de slagader zal er geen bloed meer langs kunnen. Het resultaat: een zwakke tot geen polsslag. Vaak wordt er dan gedacht dat er iets ernstigs aan de hand is. Leg daarom de wijs-en middelvinger zachtjes op de pols en druk totdat de polsslag voelbaar is.

Het is natuurlijk mogelijk dat er geen polsslag voelbaar is. In dit geval moet er direct medische hulp worden verleend. Een slachtoffer zonder polsslag betekent levensgevaar. Het hart zorgt immers niet meer voor circulatie van het bloed. Hierdoor sterven weefsels snel af.

Een hoge hartslag

De hartslag is vaak het beste via de pols te voelen, vooral wanneer dit zelf bevoeld wordt. Het hart slaat gemiddeld 72 tot 80 keer per minuut. Dit wil niet zeggen dat een hogere of lagere hartslag niet goed is. Tussen de 60 en 100 slagen per minuut zijn vrij normaal. Bij rust zal de hartslag lager zijn. Tijdens de slaap daalt deze nog verder. Bij inspanning of stress kan de hartslag opgejaagd worden. Vaak is de hartslag dan voelbaar in de keel of op de borst. Ook is de hartslag dan gemakkelijker via de pols te voelen.

Bij zware lichamelijke inspanning kan de hartslag oplopen tot wel 220 slagen minus de leeftijd van de persoon. Iemand van 30 jaar oud kan dus een hartslag van maximaal 190 slagen per minuut bereiken. Deze rekenmethode is een vrij nauwkeurige benadering. Deze hoge hartslag blijft echter niet lang gehandhaafd. Bij aanhoudende zware inspanning zal het hartritme dalen tot ongeveer 75 procent van de maximale hartslag.

Een hoge hartslag wordt niet alleen veroorzaakt door inspanning. Ook koorts, geneesmiddelen of hormonen kunnend e hartslag verhogen. Wanneer de hartslag continue verhoogd blijft is het aan te raden een arts ernaar te laten kijken.

Lage pols

Ook een lage pols komt voor. We spreken van een lage pols of trage hartslag wanneer deze minder dan 50 slagen per minuut heeft. Een lage hartslag noemen we ook wel bradycardie. Oorzaken hiervoor kunnen zijn: ziekte, een afwijking of een probleem met het prikkelgeleidingsysteem. Bij deze laatste oorzaak worden elektrische prikkels niet meer goed overgebracht. Daardoor wordt het hart te weinig gestimuleerd om regelmatig te slaan.

Een sporthart kan soms slechts 40 slagen per minuut hebben. Een sporthart ontstaat door zware lichamelijke training. Doordat het hart tijdens deze trainingen zwaarder moet werken, wordt met de tijd de linker hartwand verdikt en de linker hartkamer verwijd. Hierdoor vergroot het hart en gaat effectiever werken. Jonge mensen met een sporthart hebben geen verhoogd risico op een hartaanval. Oudere mensen kunnen beter geen sporthart hebben. Bij deze groep is de kans op littekenweefsel of een verstoord prikkelgeleidingsysteem groter. In combinatie met de toch al trage hartslag, kan dit het risico op een hartaanval verhogen.

Een trage hartslag is goed via de pols te voelen. Bij een trage hartslag is het altijd beter om gedurende één volle minuut de hartslag te meten. Dit geeft een beter beeld dan gedurende een halve minuut te tellen. Een onregelmatigere hartslag of extra overslagen zijn soms niet goed via de pols te registeren. In deze gevallen is het beter om een cardioloog naar het hart te laten kijken. De aanwezigheid van een polsslag zegt verder niks over de kwaliteit van de bloedcirculatie, maar zegt wel iets over het feit dat er een hartslag aanwezig is.

Weetjes

• Het hart verwerkt gemiddeld 150 milliliter bloed per hartslag
• Het hart maakt gemiddeld 105.000 slagen per minuut bij een gemiddelde hartslag va 70 per minuut
• Per dag komt dit neer op de verwerking van 6.800 liter bloed
• Het hart weegt gemiddeld 300 gram