Overgangsklachten, waar kan je last van hebben

Van de overgang spreek je wanneer de menstruatiecyclus onregelmatig wordt en uiteindelijk de menstruatie helemaal wegblijft. Gemiddeld duurt het na de eerste klachten nog zo’n vier jaar voordat de menstruatie definitief wegblijft. Het is niet zo dat de lichamelijke klachten na het wegblijven van de menstruatie ook gelijk over zijn. Soms duurt het nog vijf jaar na het uitblijven van de laatste menstruatie voordat ook opvliegers tot het verleden behoren.

Menstruatiecyclus in de overgang

Rond de 53 jaar zijn de meeste vrouwen niet vruchtbaar meer. Ergens tussen de 45 en de 60 jaar raakt de voorraad eitjes op, waarna er dus geen menstruatie meer plaatsvindt en je dus niet meer vruchtbaar bent. Het verloop van de menstruatie is bij iedere vrouw rond deze tijd anders. De één krijgt last van heviger bloedverlies, de ander van minder hevige menstruaties en sommige vrouwen hebben de ene keer zeer heftig bloedverlies en de andere keer vrijwel niets. De menstruatie wordt onregelmatig. Soms volgen de periodes dicht op elkaar en dan zitten er ineens weer een paar maanden tussen. Er is geen peil op te trekken, iets wat veel vrouwen erg vervelend vinden. Ook de duur van de menstruatie wordt grillig. Soms is het slechts twee dagen, terwijl het de volgende keer drie weken duurt.

Overigens zijn er nog altijd artsen die zeggen dat je pas in de overgang komt wanneer je een jaar geen menstruatie hebt gehad, terwijl algemeen bekend is dat de bijbehorende klachten al zo’n vijf jaar eerder beginnen.

De laatste menstruatie wordt de menopauze genoemd en de periode hierna noemt men de postmenopauze. In de postmenopauze produceert een vrouw minder vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron). Het is moeilijk te zeggen wanneer de menstruatie uitblijft. 1 op de 10 vrouwen heeft op haar 45ste geen menstruatie meer, maar er zijn ook vrouwen waarbij dat op hun 60ste pas het geval is. Bij erg hevig bloedverlies kan een paracetamol uitkomst bieden. Hierdoor neemt de menstruatie vaak wat in hevigheid af.

Opvliegers

Veel vrouwen krijgen rond het moment dat hun menstruatiecyclus onregelmatig wordt af en toe te maken met opvliegers en/of nachtelijke zweetaanvallen. Bijna 80% van de vrouwen in de overgang heeft hier wel eens last van. Dit kan slechts af en toe zijn, maar ook meerdere keren per dag of iedere nacht en sommige vrouwen hebben hier slechts enkele jaren last van terwijl andere hier tien of meer jaar problemen mee blijven houden. Bij alle vrouwen zijn de klachten het hevigste rond de laatste menstruatie.

Tijdens een opvlieger (ook wel vapeur of hot flash genoemd) krijg je het warm, het gelaat kleurt rood en je gaat zweten. Het is niet bekend wat de oorzaak is van deze ontregeling in de hypofyse, maar veel vrouwen voelen zich opgelaten wanneer hun dit overkomt. Niet alleen de frequentie maar ook de duur van een opvlieger verschilt per persoon. De één heeft hier slechts een halve minuut last van en bij de ander duurt de opvlieger wel een half uur.

Bekend is wel dat opvliegers verergeren door stress, algemeen slechte conditie, te weinig beweging, overgewicht en bepaalde voeding zoals alcohol, sterk gekruid eten en cafeïne. Veel opvliegers en nachtelijke zweetaanvallen zijn niet alleen vervelend. Dit kan de klachten ook verergeren. Je slaapt slechter, voelt je soms wat minder prettig in een groot gezelschap en vaak ontstaat door het slechte slapen vermoeidheid en depressieve klachten. Probeer bij veel opvliegers en/of nachtelijke zweetaanvallen eens of verandering van eetpatroon uitkomst kan bieden. Hierbij moet je denken aan veel:

• Aardappel
• Ananas
• Appel
• Anijs
• Bloemkool
• Broccoli
• Kruizemunt
• Salie
• Soja
• Spruitjes
• Wortel

Vermijd producten met geraffineerde suikers zoals koek, cake, taart enz. Ook producten zoals wit brood en witte pasta’s kunnen beter worden vermeden.

Vaginale klachten

Door de menopauze wordt door de afname van de aanmaak van oestrogeen het slijmvlies aan de binnenkant van de vagina droger en dunner. Hierdoor kunnen problemen tijdens de geslachtsgemeenschap ontstaan. Zo’n dertig procent van de vrouwen tussen de 50 en de 75 jaar heeft hier last van. Glijmiddelen kunnen hier uitkomst bieden.

Incontinentie

Het kan gebeuren dat ook het ondersteunend vermogen van het weefsel rondom de plasbuis iets afneemt. Hierdoor wordt de afsluiting van de blaas wat minder met als gevolg onvrijwillig urineverlies. Het kan dan helpen om met oefeningen de bekkenbodemspieren en de sluitspier van de blaas te trainen.

Ga hiervoor op de rug op de grond liggen. Buig de benen en zet de voetzolen plat op de grond. Leg een hand op de buik. Trek de bekenbodemspieren aan, maar zorg ervoor dat de buik-, bil-, en bovenbeenspieren ontspannen blijven. De billen blijven op de grond. Oefen dit een aantal keren. Na verloop van tijd kan je deze oefening ook zittend of staande doen.

Lees verder

• Menstruatie en het belang van persoonlijke hygiëne