Kruidnagelolie en het gebruik ervan

Bij de substantienaam olie kan aan talrijke vette vloeistoffen worden gedacht. Zo zijn er oliesoorten die met machines en apparaten te maken hebben als brandstof of om onderdelen soepel te laten lopen. Maar er zijn ook hele andere soorten olie die in de keuken gebruikt worden om te bakken en te braden of die als basis dienen voor cosmetische en medische producten. Een oliesoort die tot de groepen cosmetische en medische producten hoort is kruidnagelolie. Kruidnagelolie is een zogenaamde etherische olie. Etherische oliën zijn sterk ruikende en snel verdampende oliesoorten die voor diverse doeleinden kunnen worden gebruikt.

Kruidnagel lijkt op spijker

Kruidnagelolie wordt door stoomdestillatie verkregen uit de bloemknoppen en bladeren van de kruidnagelboom (Syzygium aromaticum). Een kruidnagel is een gedroogde bloemknop van die boom. De kruidnagel dankt zijn naam aan de gelijkenis met een nagel ofwel spijker. Hij bestaat uit een steeltje dat ongeveer een centimeter lang is met daarop een knopje met een diameter van ongeveer drie millimeter.

Bloemknoppen van de kruidnagelboom

Kruidnagelbomen houden van een tropisch zeeklimaat. Oorspronkelijk groeide de boom op de Molukken maar tegenwoordig wordt ook kruidnagel geteeld in Grenada, Madagaskar, Maleisië, Sri Lanka en Tanzania. Een kruidnagelboom is altijd groen en kan twaalf tot vijftien meter hoog worden maar op plantages wordt hij maximaal op een meter of zes gehouden. De boom groeit erg langzaam en levert pas kruidnagels vanaf zijn zesde jaar waarna de oogst vele tientallen jaren door kan gaan. De bloemknoppen worden al geplukt voordat ze uitkomen op het moment dat ze dus nog gesloten zijn. Het juiste moment van de pluk is als de knop nog groen is en iets begint te verkleuren.

Na drogen van bloemknoppen blijven kruidnagels over

Na het plukken worden de nog gesloten knoppen gedroogd door ze in de zon op vloeren of matten uit te spreiden. Tijdens het droogproces verliezen de bloemknoppen veel vocht en verkleuren naar roodachtig bruin tot donkerbruin. Het drogen duurt maar enkele dagen. Pas na het drogen is er eigenlijk sprake van kruidnagels en hebben ze hun karakteristieke sterke, pikante en doordringende geur en smaak.

Bestanddelen van kruidnagelolie

De olie die uit kruidnagels wordt gewonnen heeft een geel tot bruine kleur. De bestanddelen van de olie zijn bèta-caryofylleen, eugenol, eugenylacetaat, humuleen en een klein beetje methyleugenol. Het hoge percentage eugenol kan leiden tot een allergische reactie. Er is echter verschil tussen olie van de kruidnagels zelf en van de bladeren van de boom. Olie van de kruidnagels zelf bevat wat minder eugenol dan van de bladeren. Daarnaast bevat de olie van de bladeren nagenoeg geen eugenylacetaat.

Winnen van etherische olie

Kruidnagelolie hoort tot de zogenaamde etherische oliën. De olie wordt verkregen doordat stoom wordt geleid door een vat met kruidnagels of met bladeren van de kruidnagelboom. De vluchtige bestanddelen van de kruidnagels en bladeren gaan met de stoom mee en condenseren daarna. Een deel van die bestanddelen blijft op de tot water gecondenseerde stoom drijven en kan daarvan worden afgegoten. De bestanddelen zonder water vormen uiteindelijk de etherische olie. Deze manier van winnen van olie wordt stoomdestillatie genoemd.

Kruidnagelolie kan op veel manieren worden gebruikt zoals bij:

• Aromalampje: Enkele druppels toevoegen waardoor de aroma zich in de lucht verspreid.
• Cosmetische producten: Als geurstof in bijvoorbeeld parfums.
• Huidbehandeling: Bij behandeling van schaafwonden, blaren en ontstekingen.
• Insecten verdrijven: Twee druppels kruidnagelolie op een verdamper druppelen.
• Inwendige schimmels: Twee tot drie keer per dag vijf druppels innemen.
• Kiespijn: Een druppel kruidnagel op de kies werkt verdovend.
• Ontstoken tandvlees: Voorzichtig borstelen met een druppel kruidnagelolie op de tandenborstel.
• Smaakstof: enkele druppels toevoegen aan gerechten.
• Tandheelkunde: Ooit toegepast als ontsmettingsmiddel en verdovingsmiddel.
• Verf en lijm: De olie kan aangewend worden als conserveermiddel voor verf en lijm.
• Voetschimmel: Behandeling van voetschimmel door regelmatig voetbaden te nemen met een paar druppels kruidnagelolie.
• Warm bad: Enkele druppels aan het water toevoegen.