Extra vitamine B6 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitamine B6 (pyridoxine) oefent met name invloed uit op de eiwitstofwisseling, maar is ook noodzakelijk voor de aanmaak van hormonen en een goed functionerend immuunsysteem. Tekorten willen wel eens optreden bij maag-darmafwijkingen (opnamestoornissen), langdurig alcohol- en drugsmisbruik en soms tijdens de zwangerschap, maar ook bij jonge kinderen gedurende de groeispurt. Een chronisch tekort uit zich niet zelden in depressies, huidafwijkingen (dermatitis), diarree en klachten die duiden op dementie (de beroemde vier d's). Mogelijk heeft orale anticonceptie een negatieve invloed op de opname van vitamine B6. Bij een gevarieerde voeding zal er geen gebrek aan dit vitamine ontstaan, wat overigens voor alle vitaminen geldt. Bij een te hoge dosering (overdosis) kunnen zenuwbeschadigingen het gevolg zijn.

Inhoud

• Vitamine B6 (pyridoxine) – voor een goede eiwitstofwisseling
• Gevarieerd voedingspatroon
• Hoe belangrijk is vitamine B6 (pyridoxine)
• Vitamine B6-deficiëntie
• Symptomen
• Nadelige invloed op de vitamine B6-resorptie
• Te hoge dosering (overdosis)
• Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)

Vitamine B6 (pyridoxine) – voor een goede eiwitstofwisseling

Vitamine B6 werd in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw ontdekt, geïsoleerd en gesynthetiseerd, waarbij de Amerikaanse arts en epidemioloog Joseph Goldberger (1874-1929) en andere onderzoekers een grote rol speelden. Goldberger deed veel onderzoek naar de relatie tussen armoede en aandoeningen, de zogeheten armoedeziekten, zoals tuberculose en deficiëntieziekten. Pyridoxine kwam feitelijk aan het licht tijdens de zoektocht naar de oorzaken van pellagra. De stof komt als co-enzym pyridoxaal-5-fosfaat (PLP) voor in talrijke enzymen die een belangrijke functie hebben in de aminozuurstofwisseling (eiwitmetabolisme), waaronder de omzetting van aminozuren in neurotransmitters, zoals dopamine en serotonine.

Hemoglobine
Vitamine B6 is echter ook belangrijk bij de vorming van hemoglobine, ofwel de rode bloedkleurstof in de erytrocyten. Het lichaam kan slechts een geringe voorraad van vitamine B6 (pyridoxine) aanhouden. Hierdoor is regelmatige opname ervan noodzakelijk. De behoefte aan vitamine B6 bij volwassenen bedraagt 1 tot 1,5 mg per dag met een bovengrens van 25 mg.

Gevarieerd voedingspatroon

Wie gevarieerd eet, hoeft zich geen zorgen te maken over een tekort en hoeft ook niet zijn toevlucht te nemen tot supplementen, die eerder nadelig kunnen werken door het risico dat een teveel aan pyridoxine zich langzaam opbouwt (cumulatief). De belangrijkste bronnen van vitamine B6 zijn vlees, eieren, vis, bruinbrood, aardappelen en peulvruchten, maar zilvervliesrijst is bijvoorbeeld eveneens een goede leverancier. Net als veel andere groenten, zoals spruiten, bloemkool en erwten.

Rijk aan pyridoxine
De hoeveelheid in kaas en andere melkproducten is relatief het laagst. Vitamine B6 is lichtgevoelig. Een gevarieerde voeding voorkomt een tekort aan vitamine B6, die een belangrijke rol speelt in de eiwitstofwisseling. Van belang is dat verlies van vitamine B6 aanzienlijk kan zijn tijdens de opslag en bereiding van voedingsmiddelen die rijk zijn aan pyridoxine, waarbij het verlies bij plantaardige bronnen het geringst is. Het is dus beter groenten niet te klein te snijden en ze te koken in weinig water.

Hoe belangrijk is vitamine B6 (pyridoxine)

Volwassenen hebben ongeveer 1,5 mg vitamine B6 per dag nodig, Zoals alle B-vitaminen is pyridoxine in water oplosbaar. Bij een tekort ontstaan tongafwijkingen en klachten als huidschilfering, ontstekingen in de mond, in de mondhoeken en andere defecten van de huid, maar ook groeivertraging bij opgroeiende kinderen en bloedarmoede (anemie), aangezien het co-enzym pyridoxaal-5-fosfaat een belangrijke functie heeft bij zowel de aanmaak van hemoglobine als de opname van ijzer in hemoglobine.

Hormonen
Verder is pyridoxine belangrijk voor de vorming van hormonen, histamine en het op peil houden van onder andere de serotoninespiegel en het in goede banen leiden van het cholesterolmetabolisme. Ook speelt vitamine B6 een rol in de aanmaak van vitamine B3 en de vorming van neurotransmitters (zenuwstelsel).

Vitamine B6-deficiëntie

Een tekort aan vitamine B3 kan optreden bij maag-darmstoornissen, waarbij vitamine B6 op gebrekkige wijze wordt opgenomen. Diarree is daarvan een voorbeeld. Bekend is ook dat alcoholisme en drugsgebruik tot een tekort leiden. Ook bij bejaarden kan zich een gebrek aan pyridoxine voordoen, zoals ook bij zwangeren (verhoogde behoefte) en bij gebruik van het tuberculosemedicijn Ioniazide en bij orale anticonceptie. In geval van opnamestoornissen en alcoholisme gaat een tekort vrijwel altijd samen met een deficiëntie van andere B-vitaminen, waardoor meestal als supplement vitamine B-complex wordt voorgeschreven.

Symptomen

Bij een ernstig gebrek aan vitamine B6 ontstaan klachten die de vier d's worden genoemd: dermatitis, depressie, diarree en dementie. Dit wordt onder andere verklaard doordat een vitamine B6-deficiëntie stoornissen veroorzaakt in de kernstofwisseling van de hersen-, huid- en darmcellen. Resumerend uiten tekorten zich doorgaans als:

• huidafwijkingen;
• bloedarmoede (anemie);
• depressies;
• diarree;
• dermatitis (huidontstekingen en -defecten);
• versneld optreden van symptomen die op dementie duiden, zoals gedragsstoornissen, verwardheid en desoriëntatie in tijd, plaats en persoon;
• groeivertraging bij opgroeiende kinderen;
• slijmvliesafwijkingen;
• perifere neuropathie (neurologische stoornis als gevolg van zenuwbeschadiging), wat zich uit in pijn of of een verdoofd, branderig gevoel, tintelingen en krachtverlies;
• verminderde weerstand;
• nierfalen;
• stuipen bij pasgeborenen;
• haaruitval;
• hoofdpijn;
• duizeligheid;
• vermoeidheid.

Nadelige invloed op de vitamine B6-resorptie

Pyridoxine kan een nadelige invloed hebben op medicijnen die voorgeschreven worden bij de ziekte van Parkinson, zoals Levodopa. Producten met veel verzadigde vetzuren kunnen de vitamine B6-resorptie remmen, maar ook tabak (roken), alcohol, cola, koolzuur in frisdrank, bepaalde medicijnen (zie bijsluiters), koffie en de pil.

Te hoge dosering (overdosis)

Bij inname van hoge doseringen kunnen zenuwbeschadigingen optreden. Verder is het niet aan te bevelen om tijdens de zwangerschap een extra hoge dosis vitamine B6 in te nemen. Het pasgeboren kind kan dan toevallen krijgen. Lichtgevoeligheid is doorgaans een symptoom van een teveel aan vitamine B6. Dat geldt ook voor de achteruitgang van het geheugen en het denkvermogen.

Neuropathie
Perifere neuropathie staat eveneens bekend als risico bij een overdosis, zoals dat ook bij een tekort aan pyridoxine het geval is. De veilige bovengrens van vitamine B6 is gesteld op 25 mg per dag.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)

Lees verder

• Extra vitamine A – aanbevolen hoeveelheid en overdosis
• Extra vitamine B1 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis
• Extra vitamine B2 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis
• Extra vitamine B3 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis
• Vitaminegebrek – klachten, symptomen en aandoeningen