Hb-gehalte bloed: te laag of te hoog hemoglobinegehalte

Hb-gehalte bloed te laag of hemoglobinegehalte te hoog? En wat zijn de normaalwaarden Hb? Hemoglobine of bloedkleurstof komt voor in rode bloedlichaampjes en is het pigment dat het bloed rood maakt. Hemoglobine transporteert ook zuurstof uit de longen naar de cellen in het lichaam. Elke rode bloedcel bevat meer dan 600 miljoen hemoglobine-moleculen. In de kern van het hemoglobinemolecuul zitten ijzermoleculen. IJzer speelt een rol bij het het binden van het zuurstof. IJzer is een essentieel mineraal dat voorkomt in onze voeding. Een te laag hemoglobinegehalte (Hb) wijst op bloedarmoede. Bij mannen is sprake van bloedarmoede als het hemoglobinegehalte lager is dan 8,5 en bij vrouwen 7,5.

Wat is hemoglobine?
Meten van het Hb-gehalte in het bloed
Hemoglobinegehalte: normaalwaarden
Voor vrouwen
Voor mannen
Baby's en kinderen
Hoe wordt hemoglobine gemeten?
Hb-waarde bloed te laag
Bloedarmoede symptomen
Hb-gehalte verhogen
Hb-waarde zwangerschap
Hb-waarde te hoog

Hemoglobine / Bron: Zephyris, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat is hemoglobine?

Wat is de betekenis van hemoglobine voor het lichaam? Hemoglobine (afgekort als Hb) is het eiwitmolecuul in rode bloedcellen dat zuurstof van de longen naar de lichaamsweefsels vervoert en op de terugweg kooldioxide uit de weefsels naar de longen transporteert. Hemoglobine is een complex eiwit dat in rode bloedcellen voorkomt. Rode bloedcellen zijn voor grofweg eenderde deel gevuld met hemoglobine. Hemoglobine bevat ijzer en dit mineraal speelt een rol bij het binden van zuurstof. De belangrijkste functie van hemoglobine is om zuurstof van de longen naar de lichaamsweefsels te vervoeren, en het zuurstof voor kooldioxide in te wisselen en de kooldioxide naar de longen te brengen waar zij wordt uitgewisseld voor zuurstof. Een rode bloedcel is rood van kleur dankzij de hemoglobine die het bevat.

Meten van het Hb-gehalte in het bloed

Het testen van hemoglobinegehalte van het bloed maakt vaak onderdeel uit van een routineonderzoek, maar wordt ook gedaan bij klachten als lusteloosheid en vermoeidheid om bloedarmoede uit te sluiten. Dit wordt gedaan middels bloedonderzoek. Het Hb-gehalte wordt bepaald om bloedarmoede te onderzoeken. Behalve het Hb-gehalte, wordt er vaak een compleet bloedbeeld geprikt. Niet alleen bij vermoeden van bloedarmoede, maar ook na een operatie of bevalling wordt vaak het Hb-gehalte bepaald. Hiermee kan gecontroleerd worden of er veel bloed verloren is gegaan en om eventueel extra bloed via een transfusie te geven. Na een operatie of bevalling kan door bloedverlies het ijzergehalte in het bloed flink gedaald zijn.

Figuur toont normale rode bloedcellen die vrij in een bloedvat stromen. De inzet toont een dwarsdoorsnede van een normale rode bloedcel met normale hemoglobine. / Bron: NHLBI, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Hemoglobinegehalte: normaalwaarden

Hemoglobinewaarden (referentiewaarden) in millimol per liter bloed voor mannen, vrouwen en kinderen is:

Voor vrouwen

normale Hb-gehalte 7,5 - 10 mmol/l
bloedarmoede < 7,5 mmol/l

Voor mannen

normale Hb-gehalte 8,5 - 11 mmol/l
bloedarmoede < 8,5 mmol/l

Baby's en kinderen

kinderen van 1 maand - 6 jaar: 6,0-9,0 mmol/l
kinderen vanaf 6 jaar: 6,5-10,0 mmol/l

Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/Jovanmandic

Hoe wordt hemoglobine gemeten?

Het Hb-gehalte kan op eenvoudige wijze bepaald worden door een druppel bloed te verkrijgen door een prikje in de vinger. Het bloedmonster kan worden getest met behulp van een meetapparaatje dat het hemoglobinegehalte bepaald. Bij een compleet bloedbeeld wordt bloed afgenomen uit een bloedvat in de elleboogplooi of op de rug van de hand.

Hb-waarde bloed te laag

Bij een te laag hemoglobinegehalte, kan het bloed minder zuurstof vervoeren naar de weefsels vervoeren, waardoor je allerlei klachten kunt krijgen. Een lage Hb-waarde betekent dat je bloedarmoede (anemie) hebt. Enkele van de meest voorkomende oorzaken van bloedarmoede zijn:

Duizeligheid door bloedarmoede / Bron: Pathdoc/Shutterstock.com

een ijzertekort;
een vitamine B12-tekort;
een foliumzuurtekort;
een chronische (nier)ziekte, infectie of ontsteking;
een erfelijke afwijking; en
bloedverlies (als gevolg van trauma of operatie).

Een ijzertekort is de meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede.

Bloedarmoede symptomen

Veel voorkomende symptomen van bloedarmoede zijn:

Vermoeidheid door bloedarmoede / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk

bleke huid;
moeheid en gevoel van zwakheid;
kortademigheid;
duizeligheid;
het gevoel flauw te vallen;
hartkloppingen;
pijn op de borst;
rusteloze benen;
hoofdpijn;
transpireren; en
oorsuizen.

Hb-gehalte verhogen

Er zijn meerdere manieren om op natuurlijke wijze je Hb-gehalte te verhogen. Dit kun je doen door voedsel te eten waar veel ijzer, vitamine B12 en foliumzuur in zit. Soms is een medische ingreep nodig.

Hb-waarde zwangerschap

Het is een normaal en natuurlijk verschijnsel dat gedurende de zwangerschap en de eerste weken na de bevalling, het Hb-gehalte wat lager is. Het gaat hier om een niet gevaarlijke, onschuldige daling van het Hb. Tijdens de zwangerschap heb je namelijk meer bloed in je lichaam, met verhoudingsgewijs meer vocht (plasma) dan rode bloedcellen. Deze bloedverdunning is nodig voor een goede en effectieve bloedstroom naar de baby. Deze bloedverdunning geeft echter veranderde bloedwaarden. De concentratie hemoglobine neemt hierdoor per liter bloed af. Ogenschijnlijk is er sprake van bloedarmoede, maar de facto is de totale hoeveelheid hemoglobine toegenomen. Het Hb-gehalte herstelt zich vanzelf tegen het einde van de zwangerschap en een paar weken (of maanden) na de bevalling is het Hb-gehalte in veel gevallen weer genormaliseerd.

Hb-waarde te hoog

Een te hoog hemoglobinegehalte betekent dat de gemeten hemoglobinewaarden boven de bovengrens uitstijgen, die geldt voor de leeftijd en het geslacht van de persoon in kwestie. Enkele oorzaken voor een te hoog hemoglobinegehalte zijn:

wonen op grote hoogte;
longziekte (COPD);
kanker;
het roken van tabak;
beenmergaandoeningen (polycythemia vera);
overdosering of oneigenlijk gebruik van het geneesmiddel epoëtine-alfa-injecties, welke het lichaam stimuleren om rode bloedcellen te maken en worden gebruikt bij ernstige bloedarmoede;
bloeddoping (toenemend aantal roedebloedcellen door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen).

De symptomen die optreden, zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening.