Bloedarmoede: duizeligheid hoofdpijn vermoeidheid kortademig

Bloedarmoede of anemie is een medische aandoening waarbij ofwel het bloed te weinig hemoglobine bevat, ofwel het aantal rode bloedcellen minder is dan normaal. Er kan ook sprake zijn van een combinatie van beide. Bij een meer ernstige vorm van bloedarmoede, kunnen de volgende symptomen optreden: vermoeidheid, gevoel van slapte; bleke huid; kortademigheid bij lichte inspanning of soms zelfs in rust; hartkloppingen; oorsuizen; duizeligheid; licht in het hoofd; hoofdpijn; koude handen en voeten. Bloedarmoede kan relatief eenvoudig opgespoord worden door bloedonderzoek. De behandeling van bloedarmoede varieert sterk en is afhankelijk van de oorzaak.

• Wat is bloedarmoede?
• Zuurstofgebrek in de weefsels
• Drie typen bloedarmoede
• Wat zijn de oorzaken bloedarmoede?
• Hypochrome anemie
• Hemolytische anemie
• Normochrome anemie
• Symptomen: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid en kortademig
• Behandeling van bloedarmoede

Wat is bloedarmoede?

Bloedarmoede of anemie is een medische aandoening waarbij ofwel het bloed te weinig hemoglobine (bloedkleurstof) bevat, ofwel het aantal rode bloedcellen minder is dan normaal. Er kan ook sprake zijn van een combinatie van beide. Het normale niveau van hemoglobine is over het algemeen verschillend bij mannen en vrouwen.

Zuurstofgebrek in de weefsels

Rode bloedcellen zijn gevuld met hemoglobine, een ijzerhoudend eiwit. Rode bloedcellen verzorgen het zuurstof- en koolstofdioxidetransport tussen de longen en de weefsels in de rest van het lichaam. Hemoglobine bindt de zuurstof, waardoor het transport mogelijk wordt gemaakt. Een tekort aan hemoglobine en/of rode bloedcellen leidt tot zuurstofgebrek in de weefsels, hetgeen vooral merkbaar is bij lichamelijke inspanning.

Drie typen bloedarmoede

Naar de verhouding tussen het hemoglobinegehalte en het aantal rode bloedcellen kunnen drie typen bloedarmoede onderscheiden worden:

• Hypochrome anemie, waarbij het bloed te weinig hemoglobine bevat.
• Hyperchrome anemie, waarbij het aantal rode bloedcellen sterker is gedaald dan het hemoglobinegehalte.
• Normochrome anemie, waarbij zowel de rode bloedcellen als het hemoglobinegehalte in gelijke mate zijn gedaald.

Wat zijn de oorzaken bloedarmoede?

Elk proces dat de normale levensduur van een rode bloedcel verstoort, kan bloedarmoede veroorzaken. De normale levensduur van een rode bloedcel is meestal rond de 120 dagen. Rode bloedcellen worden gemaakt in het beenmerg.

Hypochrome anemie

Hypochrome anemie wordt vooral veroorzaakt door chronisch bloedverlies, bijvoorbeeld door een maagzweer, maar ook onschuldige aandoeningen zoals frequent optredende bloedneuzen. Het kan tevens veroorzaakt worden door bloedafbraak als gevolg van kwaadaardige aandoeningen van de bloedbereidende organen. Hypochrome anemie kan voorts veroorzaakt worden door een ijzertekort, ook wel ijzergebreksanemie genoemd. Dit type anemie kan verder ontstaan door aangeboren afwijkingen in de productie van hemoglobine. Voorbeelden van zulke aangeboren afwijkingen zijn sikkelcelanemie en thalassemie.

De oorzaak van hyperchrome anemie ligt meestal in een foliumzuurtekort of in een vitamine B12 tekort, als gevolg van onvoldoende voeding, een onevenwichtige voeding of door overmatig gebruik van alcohol. Vitamine B12 tekort kan ontstaan bij mensen die absoluut geen dierlijke producten tot zich nemen (veganisten), of door een opnamestoornis voor vitamine B12. Een vitamine B12 tekort geeft vaak sluipenderwijs allerlei vage klachten: gevoel op watten te lopen, vaak een beetje misselijk zijn, niet veel trek in eten, koude voeten, soms zomaar de verkeerde woorden uitspreken, enz.

Hemolytische anemie

Hemolytische anemie wordt veroorzaakt door een te snelle afbraak van rode bloedcellen, meestal ten gevolge van een abnormale immuunreactie.

Normochrome anemie

Acuut bloedverlies veroorzaakt (aanvankelijk) normochrome anemie. Dit type anemie treft kan men ook aantreffen bij chronische nierontsteking of een loodvergiftiging. Het blijkt dat hypochrome anemie het meest voorkomt en in bijna alle gevallen veroorzaakt door ijzergebrek.

Symptomen: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid en kortademig

Sommige patiënten met bloedarmoede hebben geen symptomen. Anderen met anemie kunnen de volgende ziekteverschijnselen krijgen:

• snel vermoeid, bovenmatige vermoeidheid;
• kortademigheid, vooral bij fysieke inspanning, maar soms ook in rust;
• hoofdpijn;
• bleke gelaatskleur, bleke vingernagels, bleke lippen;
• witte vlekjes op de nagel (leukonychia);
• wazig zien;
• licht in het hoofd, duizeligheid, gevoel flauw te vallen;
• het ontwikkelen van hartkloppingen;
• haaruitval;
• algehele malaise (algemeen gevoel van onwel voelen);
• verminderde algehele weerstand;
• transpireren (zweten);
• oorsuizingen;
• koude handen en voeten;
  Bloedarmoede kan aanleiding geven tot hoofdpijn / Bron: Istock.com/JackF
• tintelingen in de voeten;
• oorsuizen;
• gebarsten mondhoeken en/of scheurtjes in de lippen;
• bij mannen impotentie (d.w.z. geen erectie kunnen krijgen) of minder zin in seks;
• slaapproblemen;
• concentratieproblemen;
• maag- en darmstoornissen;
• verergering van hartproblemen.

Bij langdurige, chronische bloedarmoede kan het lichaam zich aanpassen aan een te laag zuurstofgehalte, waardoor de patiënt zich niet merkbaar anders voelt, tenzij de bloedarmoede ernstig wordt. Als de bloedarmoede daarentegen snel optreedt (acute bloedarmoede), kan de patiënt in relatief korte tijd aanzienlijke symptomen en klachten ontwikkelen.

Behandeling van bloedarmoede

De behandeling van bloedarmoede varieert sterk. Eerst moet de onderliggende oorzaak worden vastgesteld, aangezien bloedarmoede slechts een symptoom van een ziekte is en geen ziekte op zichzelf. Zo zal behandeling van bloedarmoede als gevolg van bloedverlies uit een maagzweer, zich richten op genezing van de zweer. IJzersupplementen kunnen nodig zijn om het ijzertekort aan te vullen bij anemie door ijzertekort. Anemie als gevolg van vitamine B12 tekort kan worden behandeld door injecties te geven met vitamine B12. De behandeling is kortom geheel afhankelijk van de oorzaak.

Lees verder

• Bloedarmoede: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Vermoeidheidsklachten: moe zijn, 10 oorzaken en tips
• Vitamine B12-tekort: symptomen, ADH en tekort aanvullen
• Bloedarmoede verhelpen met ijzerrijke voeding