Obstipatie en obstipatie voorkomen

Obstipatie, constipatie of verstopping is een vervelende kwaal waar velen van ons wel eens last van hebben gehad. Vooral bij vrouwen, ouderen en kleine kinderen komt het veel voor. Maar hoe ontstaat obstipatie, wat is een normale stoelgang en wat kunnen we er tegen doen?

Wat is obstipatie?

Bij obstipatie blijft de ontlasting lang in de dikke darm zitten, waardoor er teveel vocht wordt onttrokken en de ontlasting hard wordt. Artsen spreken van obstipatie als de stoelgang gedurende minimaal drie maanden moeilijk en pijnlijk is. Met moeilijk bedoelen ze dat de ontlasting niet makkelijk vanzelf komt, je zit lang op het toilet of je moet persen en de ontlasting is hard en droog. Soms kan men het gevoel hebben dat de stoelgang niet volledig is, er lijkt nog een deel te zijn achtergebleven. Mensen die hier last van hebben gaan minder dan tweemaal per week naar het toilet.

Wat is een normale ontlasting?

De meeste mensen denken dat een normale stoelgang betekent dat je eenmaal per dag naar het toilet gaat. Een normale stoelgang kan echter uiteenlopen van driemaal per dag tot driemaal per week. Kenmerk van een normale ontlasting is dat het geen moeite kost de ontlasting kwijt te raken. In het artikel ’Gezonde ontlasting’ meer over gezonde ontlasting en afwijkingen in de ontlasting.

Oorzaken van obstipatie

In de meeste gevallen zal er bij een verstopping sprake zijn van ongezonde voeding en te weinig beweging of te weinig vochtinname. Veel mensen houden de ontlasting veel te lang op, omdat ze vinden dat de ontlasting ongelegen komt of gewoon omdat ze het lekker vinden. In de tijd dat de ontlasting in de darmen blijft haalt de dikke darm steeds meer water uit de ontlasting, waardoor hij harder wordt.

Stress kan ook een factor zijn. De meeste mensen laten hun ontlasting ook het liefste thuis. Sommige mensen hebben er zelfs zoveel moeite mee om op een ander toilet hun behoefte te doen, dat ze daardoor darmproblemen krijgen.

Veel mensen zijn gewend te persen op het toilet. Door dat persen kunnen andere ingewanden schade oplopen. Het kan ook zijn dat men de ontlasting niet goed kwijt kan omdat men de bekkenbodemspieren niet goed kan ontspannen.

Er kan ook sprake zijn van een medische oorzaak, zoals diabetes, de ziekte van Parkinson of zwangerschap. In een enkel geval wordt geen oorzaak gevonden voor de obstipatie.

Ziekten

Een veel voorkomend probleem is het prikkelbare darm syndroom, of PDS. Mensen die hieraan lijden hebben of regelmatig last van verstopping, of van diarree of van wisselende ontlasting. De oorzaak is niet bekend, de oplossing is dezelfde als hieronder beschreven.

De ziekte van Hirschprung is een aangeboren aandoening. Ook deze mensen hebben last van verstopping.

Aambeien of wondjes bij de anus zullen bij de ontlasting voor pijn zorgen. Hierdoor ontstaat de neiging de ontlasting langer op te houden dan verstandig is.

Als er naast obstipatie ook sprake is van bloedverlies bij de ontlasting of je hebt koorts dan is het beter contact op te nemen met de huisarts.

Medicijnen

Vooral ijzerpreparaten staan erom bekend dat ze verstoppen, maar er zijn ook andere medicijnen die dit effect veroorzaken, zoals bepaalde pijnstillers en slaapmiddelen. Ook het langdurig gebruik van laxeermiddelen kunnen zorgen voor verstoppingen.

Laxeermiddelen

We gaan niet snel met obstipatie naar de dokter. Liever halen we er bij de apotheek of de drogist middelen voor. Laxeermiddelen zijn echter niet aan te raden, deze kunnen op termijn schade veroorzaken. Het lichaam raakt namelijk aan deze middelen gewend, waardoor de darmen lui worden en het werk zelf niet meer kunnen. Ook kunnen laxeermiddelen ernstige krampen veroorzaken, de darmflora aantasten en ervoor zorgen dat vitamines minder goed worden opgenomen.

Obstipatie verhelpen of voorkomen

Voor een goede ontlasting is het nodig dat er dagelijks voldoende vezels worden genuttigd uit vers fruit, groente en graan. Als extra kunnen er gedroogde pruimen of zemelen worden gegeten. Iemand die niet gewend is aan vezelrijke voeding kan hier tijdelijk buikpijn van krijgen. Dit kan geen kwaad, maar is wel erg vervelend. Het kan dan beter zijn in stappen om te schakelen naar gezondere, vezelrijke voeding.

Vezels worden slechts gedeeltelijk verteerd. Een groot deel zuigt zichzelf vol met vocht en zorgt zo voor zachte ontlasting. Het is daarvoor dus wel nodig dat er voldoende wordt gedronken, minstens 1,5 liter en liever meer luidt het advies. Zonder vocht zullen de vezels de verstopping alleen verergeren.

Een andere voorwaarde voor goede ontlasting is een goede darmflora. Mocht de darmflora minder gezond zijn dan zal deze met het eten van voldoende vezels en een goede variatie in groente en fruit vanzelf verbeteren. Eventueel kan een probiotica of een prebiotische worden genomen. Meer over dit onderwerp in ’Een goede darmflora’ en ’Prebioticum, probioticum en darmflora'.

Het lichaam heeft de neiging bij een maaltijd de darmen te legen. Niet iedereen voelt deze neiging nog en als we het voelen tijdens de maaltijd onderdrukken we deze. Toch is dat niet verstandig. Des te korter de ontlasting in het lichaam is, des te zachter ze zal zijn.

Lichaamsbeweging stimuleert de darmen. Daarom kan sporten, maar ook wandelen de darmen een stuk op weg helpen.

Als de obstipatie veroorzaakt wordt door een verkeerd gebruik van de bekkenbodemspier is het verstandig deze te trainen. Een fysiotherapeut kan hierbij helpen.

Bijkomende problemen

Wie slecht voor zijn darmen zorgt kan op termijn andere gezondheidsproblemen krijgen. Het is niet voor niets dat een bekende slogan luidt: ‘een goede gezondheid begint in de darmen’.

Lees verder

• Het belang van gezonde darmen
• De darmen gezond houden